Η εξουσία τους προκαλεί δέος και στο πλαίσιο αυτό λειτουργούν ανάλογα δηλώνει η Σώτη Τριανταφύλλου εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους οι πολέμιοι των ΗΠΑ και του καπιταλισμού καμαρώνουν πλέον δίπλα στην αστερόεσσα. «Οι τελετουργίες, τα σύμβολα είναι αφροδισιακά - ιδιαίτερα για τα πολιτικά άκρα» προσθέτει υπογραμμίζοντας ότι όταν οι αριστεροί πηγαίνουν, π.χ. στη Νέα Υόρκη, είτε δεν βλέπουν τίποτα, είτε βλέπουν μόνο τα στραβά, είτε θαμπώνονται - οπότε το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
Μάλιστα, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ με αφορμή την έκδοση του νέου της βιβλίου σημειώνει με έμφαση ότι οι αριστεροί λειτουργούν ως «επαρχιώτες χαμένοι, χωρίς χάρτη, στο glamour του ώριμου καπιταλισμού» αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τη συμπεριφορά τους αλλά και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν έχοντας αναλάβει θέσεις εξουσίας.
Συμπληρώνει δε ότι «η Αριστερά έχασε τον πόλεμο και κέρδισε την ειρήνη. Επιπλέον, αντί την ιστορία να τη γράψουν οι νικητές, την έγραψαν οι ηττημένοι - που πόζαραν σαν αθώα θύματα. Πολλοί ήταν, στην πραγματικότητα, θύματα του ίδιου τους του μηχανισμού»
Στο βιβλίο της με τίτλο «Μόνοι στον κόσμο», η Σώτη Τριανταφύλλου διυλίζει την πλούσια εμπειρία της από την ιστορία, τις διεθνείς σχέσεις και, βέβαια, από τη λογοτεχνία, για ένα ζήτημα που οι περισσότεροι φοβούνται να αγγίξουν. Η πρόθεσή της, όμως, δεν είναι να δικαιώσει τους «Αμερικάνους». Ήδη από τον τίτλο του βιβλίου στέκεται κριτικά απέναντι στις ΗΠΑ, που όλο και ξεμακραίνουν από την Ευρώπη. Στο αντί δεν βγάζει καθρέφτη μόνο στους μηχανισμούς κατασκευής εχθρών? αποκαλύπτει διαχρονικά το ίδιο το πρόσωπό μας
Συνέντευξη στον Γιώργο Μυλωνά
- «Φονιάδες των λαών, Αμερικάνοι». Το σύνθημα κουρνιάζει ακόμη στη νεοελληνική ψυχή;
Το σύνθημα έχει σημαδέψει τις παλαιότερες γενιές που θεώρησαν το πραξικόπημα του 1967 έργο της CIA. Ηταν, εν μέρει, αλλά δεν μπορούμε να το αποδώσουμε στους «Αμερικάνους»: η CIA δεν ταυτίζεται με το αμερικανικό έθνος. (Ο τονισμός στο ά του «Αμερικάνοι» δίνει την έμφαση). Ήταν μια συνέχεια της αντίληψης για το Σχέδιο Μάρσαλ -ένα, υποτίθεται, δόλιο, ιμπεριαλιστικό κόλπο- καθώς και για την ήττα των κομμουνιστών στον εμφύλιο πόλεμο. Το «Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι» ήταν κυρίως δημιούργημα του ΚΚΕ, το οποίο, αν και δεν είχε μεγάλη εκλογική δύναμη -άλλωστε δεν ενδιαφερόταν, εκ των πραγμάτων, για τον κοινοβουλευτισμό- θεμελίωσε εν πολλοίς τον μεταπολεμικό πολιτικό πολιτισμό στην Ελλάδα. Το σύνθημα είχε επιτυχία, διότι έδειχνε έναν ένοχο, ερμήνευε την παγκόσμια κατάσταση με πολύ απλούς όρους.
Όσοι το κραύγαζαν δεν είχαν ιδέα από την αμερικανική κοινωνία: οι πληροφορίες τους προέρχονταν από προκαταλήψεις, μισές αλήθειες, ψέματα, προπαγάνδα, συνωμοσιολογικές θεωρίες. Κοντολογίς, ήταν ένα σύνθημα του Ψυχρού Πολέμου που υπονοούσε τη σοβιετοφιλία. Η αμερικανική πολιτική, συχνά βίαιη, είχε στόχο την αναχαίτιση του κομμουνισμού και τη συντήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας: αυτό ήταν το διακύβευμα που ενοχλούσε την Αριστερά, η οποία θεωρούσε βρόμικη οποιαδήποτε αντικομμουνιστική πολιτική.
Στο πέρασμα του χρόνου, τα ταξίδια και οι επικοινωνίες, η παγκόσμια δικτύωση, φώτισαν περισσότερο την αμερικανική πραγματικότητα: σήμερα, λιγότεροι άνθρωποι μιλάνε για φονιάδες των λαών. Αλλά, στην Ελλάδα, επειδή είμαστε νηπιοπρεπείς και ανεύθυνοι, έχουμε στραφεί τώρα εναντίον της Ευρώπης και ιδιαίτερα εναντίον της Γερμανίας. Κάθε εποχή έχει τον φονιά της.
- Πάντως οι σημερινοί εν Ελλάδι κυβερνώντες που κάποτε συμμετείχαν με πάθος και «ψυχή βαθιά» σε πάσης φύσεως μαζικούς αντιαμερικανισμούς, στήνονται σαν το παγόνι μπροστά στην αστερόεσσα.
Νομίζω ότι η εξουσία, το κύρος, τούς προκαλεί δέος. Οι τελετουργίες, τα σύμβολα είναι αφροδισιακά - ιδιαίτερα για τα πολιτικά άκρα. Εξάλλου, όταν οι αριστεροί πηγαίνουν, π.χ. στη Νέα Υόρκη, ή σε κάποιον άλλο συναρπαστικό αμερικανικό τόπο, είτε δεν βλέπουν τίποτα (επειδή δεν θέλουν να δουν: ιδεολογική τυφλότητα), είτε βλέπουν μόνο τα στραβά (επιλεκτική όραση), είτε θαμπώνονται - οπότε το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Επαρχιώτες χαμένοι, χωρίς χάρτη, στο glamour του ώριμου καπιταλισμού.
- Στο βιβλίο σας εξετάζετε το φαινόμενο του αντιαμερικανισμού ως «πρόβλημα πολιτισμικό». Καθώς ερευνάτε συνολικά την ευρωπαϊκή λογοτεχνία, τουλάχιστον στα μεγάλα μεγέθη της, θα ήθελα να ξεχωρίσετε τα χαρακτηριστικά των δικών μας λογοτεχνών. Ποιος σας έκανε περισσότερο εντύπωση και γιατί;
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι στην ελληνική λογοτεχνία, όπως σε κάθε άλλη εθνική λογοτεχνία, υπήρχαν ιδεολογικά χαρακώματα: μόνο οι «αστοί» φιλελεύθεροι γλίτωσαν από το τρομερό βάρος της ιδεολογίας που προκαλούσε ανωμαλίες στην όραση και στην πρόσληψη της πραγματικότητας. Ο Καζαντζάκης επισκέφθηκε τη Σοβιετική Ένωση με την καλύτερη δυνατή προαίρεση, αλλά είχε αρκετή διανοητική διαύγεια ώστε να δει τι δεν πήγαινε καλά.
Άλλοι δεν μπορούσαν να δουν ή δεν τολμούσαν να γράψουν τη γνώμη τους. Το ίδιο συνέβη με τις ΗΠΑ, όπου οι εμπειρίες δεν ήταν μόνο εκείνες του επισκέπτη, αλλά ήταν επίσης εκείνες του μετανάστη και εκείνες του μακρινού παρατηρητή που κρίνει μόνο την εξωτερική πολιτική, ή κυρίως την εξωτερική πολιτική.
Εντύπωση κάνει ο Στρατής Τσίρκας με τον πουριτανισμό του έναντι των «αμερικανικών» ηθών: μιλάμε για αριστερούς που ήταν υπέρ της γυναικείας παρθενίας! Και που έβλεπαν στην αμερικανική «εισβολή» τον κίνδυνο της έκλυσης των ηθών: μαζέψτε τα κορίτσια σας! Η παραδοσιακή Αριστερά ταυτιζόταν ανέκαθεν με τη λαϊκή, θρησκευτική Δεξιά και τα οθωμανικά ήθη. Η αριστεροσύνη των συγγραφέων τούς έκανε μανιχαϊστές μειώνοντας την αξία των έργων τους. Αλλά το στοίχημα της λογοτεχνίας δεν είναι η περιγραφή της μάχης του Καλού με το Κακό: αυτό είναι το στοίχημα της θρησκείας.
- Το γεγονός ότι ο αντιαμερικανισμός κατ'' εξοχήν συνδέθηκε με τον αριστερό πολιτικό λόγο επιβεβαιώνει αυτό που έλεγε ο Καστοριάδης για τον τόπο; Πως δηλαδή μετεμφυλιακά υπήρξαμε το μόνο παράδειγμα που η Αριστερά κατείχε την πολιτιστική ηγεμονία;
Η Αριστερά έχασε τον πόλεμο και κέρδισε την ειρήνη. Επιπλέον, αντί την ιστορία να τη γράψουν οι νικητές, την έγραψαν οι ηττημένοι - που πόζαραν σαν αθώα θύματα. Πολλοί ήταν, στην πραγματικότητα, θύματα του ίδιου τους του μηχανισμού. Η αριστερή πολιτιστική ηγεμονία κάλυψε ένα κενό: η αστική τάξη ήταν ολιγομελής, τα δεξιά κόμματα υπερβολικά συντηρητικά και οι οπαδοί τους υπερβολικά απαίδευτοι. Ήμασταν πίσω από τον πολιτισμένο κόσμο: για μια σύντομη στιγμή στην Ιστορία, η Αριστερά ταυτίστηκε με την αριστεία και την πρόοδο.
- Σήμερα οι Έλληνες στέκονται επιφυλακτικά απέναντι στον Τραμπ, αλλά ψηφίζουν Τσίπρα - και οι δύο όψεις ενός ακραίου λαϊκισμού. Και είναι ακόμη πιο παράδοξο το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός δείχνεται ο πιο συνεπής υποστηρικτής των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή. Πώς εξηγείτε τη στάση του ελληνικού λαού;
Ο ελληνικός λαός ενδιαφέρεται για την τσέπη του και για μια εξασφαλισμένη δουλίτσα, κατά προτίμηση στο Δημόσιο. Τίποτα δεν έχει αλλάξει γύρω από αυτή τη νεύρωση των χαμηλών προσδοκιών. Όσο για τον Τραμπ, τον συμπαθούν πολύί περισσότεροι από εκείνους που το ομολογούν, ενώ πολλοί από τους εχθρούς του τον εχθρεύονται για παράδοξες αιτίες. Αλλά, καθώς οι ΗΠΑ έχουν παραιτηθεί από μας και έχουν απομακρυνθεί από την Ευρώπη (εξού ο τίτλος του βιβλίου «Μόνοι στον κόσμο»), ενώ ταυτοχρόνως κυριαρχούν στον ψηφιακό κόσμο, ο λαϊκός αντιαμερικανισμός περιορίζεται στα πολιτικά άκρα. Όπως και ο αντισημιτισμός, τον οποίο η Αριστερά ονομάζει «αντισιωνισμό».
Σχετικά με τον Έλληνα πρωθυπουργό, υπάρχει ένα ερώτημα που τον υπερβαίνει και που θα εμμείνει και μετά τη θητεία του: το αν κατανοούμε τα συμφέροντα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και του Ισλάμ στη νοτιοανατολική Ευρώπη και πώς μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τα δικά μας. Είναι σαφές, για παράδειγμα, ότι πρέπει να πιέσουμε στην κατεύθυνση που περιορίζει ή μηδενίζει την τουρκική επιθετικότητα. Ανάμεσα σε όσα νομίζω ότι έμαθε ο κ. Τσίπρας είναι το ότι «οι Τούρκοι εργάτες είναι αδέρφια μας» είναι μια μπαρούφα που υπαγορεύει ο μύθος του διεθνισμού και της πάλης των τάξεων. Μολονότι ποτέ δεν ακούσαμε «οι Αμερικανοί εργάτες είναι αδέρφια μας»: ο αντιαμερικανισμός συνοδεύεται πάντοτε από τον σοσιαλισμό του Τρίτου Κόσμου, από τη μυθοποίηση προ-καπιταλιστικών καθεστώτων και των λαών που δεν έχουν εμπειρία δημοκρατίας.
- Στο βιβλίο γράφετε πως μιλώντας για την Αμερική, μοιραία αναφέρεσαι στην ταυτότητα της Ευρώπης. Φοβάστε για το μέλλον της Ένωσης; Σας ρωτώ όχι για το μέλλον της οικονομικής της υπόστασης, αλλά για την ποιότητά της.
Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση διαλυθεί, θα φταίει η ανθρώπινη βλακεία. Δεν υπάρχουν πάντοτε λογικές αιτίες -πολύ λιγότερο οικονομικές- που ερμηνεύουν τα γεγονότα: δεν εννοώ ότι υπάρχουν μαγικές αιτίες· εννοώ ότι πολλές καταστροφές οφείλονται στις ανθρώπινες ατέλειες, στην τύχη, στη χαοτική φύση του κόσμου. Αν οι σοσιαλδημοκρατικές ηγεσίες και γενικότερα οι ηγεσίες που ακολουθούν σοσιαλδημοκρατικά πρότυπα λύσουν το πρόβλημα της μουσουλμανικής μετανάστευσης, οι δεξιοί λαϊκιστές θα χάσουν ένα πειστικό επιχείρημα: ξέρω ότι υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, αλλά πιστεύω ότι το Ισλάμ διαβρώνει την ευρωπαϊκή συνοχή, διχάζει τους Ευρωπαίους και συντελεί στον αντιευρωπαϊκό λόγο.
Οι ΗΠΑ και το αγγλο-αμερικανικό μοντέλο της πολυπολιτισμικότητας έχουν βλάψει την Ευρώπη. Και εκτός από αυτό το καταστροφικό μοντέλο, επειδή για τα αμερικανικά συμφέροντα όλα τα δολάρια είναι ίδια, οι αμερικανικές ηγεσίες έχουν κατά καιρούς στηρίξει ισλαμικές οργανώσεις και ισλαμικά καθεστώτα: το χειρότερο πράγμα γύρω από τις ΗΠΑ είναι οι σύμμαχοι και οι φίλοι τους, από τους μουτζαχεντίν της δεκαετίας του 1970-1980 μέχρι τους Σαουδάραβες.
Αν πίστευα στα evil geniuses, θα έλεγα ότι ο Χένρι Κίσιντζερ ήταν evil genius - πιστεύω όμως ότι ήταν λιγότερο έξυπνος απ'' ό,τι έκανε τους άλλους να νομίζουν. Τον αναφέρω, και προσθέτω τον Ντόναλντ Ράμσφελντ και τον Ντικ Τσέινι, διότι η αμερικανική πολιτική στο Αφγανιστάν και το Ιράκ ευθύνονται για τα κύματα των προσφύγων. Κατά τα άλλα, βρίσκω την Ευρώπη έναν παράδεισο και τους Ευρωπαίους αχάριστους.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 5 Απριλίου
