Του Σάκη Μουμτζή
Η δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη να διδάσκεται η επιχειρηματικότητα στα σχολεία, αναμφίβολα, είναι μια πρωτοποριακή ιδέα, που ελπίζω να μελετηθεί η υλοποίησή της κατά τρόπο ρεαλιστικό και συγκεκριμένο. Γιατί τίθεται αμέσως το ερώτημα ποιός θα την διδάξει. Οι καθηγητές που, ανεξαρτήτως κομματικών τοποθετήσεων, στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι εμποτισμένοι με έναν νοσηρό κρατισμό; Πού δίνουν αγώνες για να αποφύγουν την αξιολόγηση, πού είναι μια διαδικασία επιδοκιμασίας ή αποδοκιμασίας των επιδόσεων τους; Πού είναι θιασώτες της ελάχιστης προσπάθειας;
Ας ελπίσουμε πως όσοι συνέλαβαν αυτήν την ρηξικέλευθη ιδέα – όταν έρθει η ώρα- θα βρουν και τους τρόπους να την εφαρμόσουν. Όμως αν θέλουν να είναι αξιόπιστοι θα πρέπει από τώρα να αρχίσουν να την επεξεργάζονται και να την συγκεκριμενοποιούν.
Η επιχειρηματικότητα στα σχολεία θα δώσει στον μαθητή να αντιληφθεί, και στο θεωρητικό επίπεδο, αυτό που γίνεται ουσιαστικά μέσα στην τάξη. Τον ανταγωνισμό. Την επιβράβευση. Την διάκριση ή την αποτυχία. Γιατί όλα αυτά συνδέονται με την οργάνωση της δουλειάς στο σπίτι και στο σχολείο, την προσπάθεια, τους στόχους.
Αυτές περίπου είναι οι αρχές που διέπουν και το επιχειρείν, μαζί βέβαια με το επιχειρηματικό ρίσκο. Γιατί δεν είναι μόνον το υλικό κέρδος το κίνητρο του επιχειρηματία που αποφασίζει να δημιουργήσει και να ανταγωνισθεί. Είναι και η ηθική ικανοποίηση πως όλες του οι προσπάθειες αναγνωρίσθηκαν από πελάτες και καταναλωτές, πως ο συνδυασμός πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, η ορθολογική διαχείριση του κεφαλαίου και του ανθρώπινου δυναμικού, έφεραν τα αποτελέσματα.
Μια σημαντική διάσταση του επιχειρείν είναι η συλλογικότητα και η ηγεσία. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος με τις οποίες θα πρέπει να διαπαιδαγωγηθούν οι έφηβοι, καθώς θα τους συνοδεύουν σε όλη τους την ζωή. Θα πρέπει να διδαχθούν πως μέσα από τον ανταγωνισμό ξεπηδά η ηγεσία που με την σειρά της αντιλαμβάνεται πως το επιχειρείν είναι ένα συλλογικό παιχνίδι. Απαιτεί κοινές προσπάθειες, συνεργασίες, συντονισμό και καθοδήγηση.
Στον ψηφιακό καπιταλισμό, το μεγαλύτερο κεφάλαιο είναι η γνώση και η καινοτομία, που μέσω της επιχειρηματικότητας μετατρέπονται σε υλικό κέρδος και πλούτο. Γιατί τι είναι η καινοτομία; Είναι η ιδιωτικοποίηση της συλλογικής γνώσης από φωτισμένα μυαλά που παράγουν νέες ιδέες, νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Που τελικά με την επιχειρηματική τους δράση πλουτίζουν με προστιθέμενη αξία την κοινωνία.
Όλα αυτά και πολλά άλλα καλόν θα είναι να τα εμπεδώσει ο έφηβος από τα μαθητικά θρανία για να μπορέσει να ζυγίσει τις δυνάμεις του και να κάνει τις επιλογές του. Να διδαχθεί πως και η αποτυχία είναι μέσα στο παιχνίδι της ζωής, ώστε αν του συμβεί να μπορέσει να την ξεπεράσει δημιουργικά. Γιατί βέβαια στο επιχειρείν δεν υπάρχουν οι πετυχημένοι επιχειρηματίες που γνωρίζουμε, αλλά και οι χιλιάδες που προσπάθησαν και απέτυχαν. Που τους «έφαγε» το μαύρο σκοτάδι.
Στις πολιτισμένες χώρες η αποτυχία είναι η απαρχή μιας νέας πορείας, καθώς η συσσώρευση εμπειριών και η επεξεργασία τους είναι εγγυήσεις για μια καλύτερη συνέχεια. Δυστυχώς στην χώρα μας το εκδικητικό κράτος τιμωρεί ισοβίως αυτόν που απέτυχε, γιατί δεν αναγνωρίζει το επιχειρείν σαν την δραστηριότητα που εξυψώνει συνολικά αυτόν που το ασκεί. Το θεωρεί απαξία.
Γι΄ αυτό οι φιλελεύθερες δυνάμεις, αφού περάσει η λαίλαπα αυτού του «μαρξιστικού τσούρμου», θα πρέπει να προσδώσουν στην επιχειρηματικότητα την θέση που έχει σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο. Και η διδασκαλία της στα σχολεία είναι μια καλή αρχή.
