Του Κώστα Μήλα*
Είναι μύθος ότι οι χαμηλοί μισθοί μιας χώρας προσελκύουν επενδυτές, όπως και ότι η επιχορήγηση μισθού είναι ικανή να επαναπατρίσει στην Ελλάδα όσους νέους ανθρώπους έφυγαν στα χρόνια της κρίσης και τώρα διαπρέπουν στο εξωτερικό. Επίσης μύθος είναι ότι αρκούν μόνο οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές μιας χώρας για να την προτιμήσουν τα ξένα κεφάλαια.
Κλειδί για να συμβούν όλα τα παραπάνω είναι η λέξη μεταρρυθμίσεις, αυτές είναι που «γυρίζουν» το παιχνίδι, και μπορούν να διαψεύσουν τις δυσοίωνες εκτιμήσεις του πάντα επιφυλακτικού ΔΝΤ, που προβλέπει ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,2% το 2020 και, κατόπιν, θα «κατεβάσει» ρυθμούς ανάπτυξης κάτω από 1% τόσο το 2023 όσο και το 2024.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί ελαφρά από το 17,8% σήμερα στο 13,1% το 2024. Δηλαδή, σε πέντε χρόνια από σήμερα, η ανεργία στην Ελλάδα, θα βρίσκεται μέχρι και 6 (!) ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το ποσοστό ανεργίας της προ κρίσεως εποχής. Σκεφτείτε το λίγο, είναι μια εξαιρετικά καταθλιπτική προοπτική !
Οι παραπάνω οικονομικές εκτιμήσεις δεν θα πρέπει να προκαλούν έκπληξη. Η οικονομία μας θα μπορέσει να επιτύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μόνο εαν «βάλουν πλάτη» (και) οι ξένοι. Με άλλα λόγια, μόνο εαν καταφέρουμε να προσελκύσουμε άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό.
To 2018, οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό αντιστοιχούσαν στο 15,9% του ελληνικού ΑΕΠ. Αυτές λοιπόν δυστυχώς μειώθηκαν, το 2018, σε σχέση με το 16,4% του ΑΕΠ το 2017 όταν ο κ. Τσίπρας ανεφώνησε ότι είχαμε 1 δισ ευρώ άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό.
Γιατί η Πορτογαλία τα καταφέρνει καλύτερα;
Από την άλλη πλευρά, οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό στην ανταγωνιστική προς εμάς Πορτογαλία, αντιστοιχούσαν, το 2018, στο 61,5%(!) του ΑΕΠ της χώρας.
Γιατί λοιπόν τα καταφέρνει η Πορτογαλία πολύ καλύτερα από εμάς όταν o ελληνικός συντελεστής φορολογίας των επιχειρήσεων, στο 28% σήμερα, είναι χαμηλότερος από το 31,5% στην Πορτογαλία;
Κάποιος θα μπορούσε να εκφράσει την άποψη ότι αυτό ισχύει επειδή οι μισθοί στην Ελλάδα είναι υψηλότεροι από τους μισθούς στην Πορτογαλία. Πράγματι, ο μέσος ετήσιος μισθός (σε όρους πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας) στην Ελλάδα, ευρισκόμενος στα 26.671 δολάρια (στοιχεία του 2018) υπερβαίνει τα 25.487 δολάρια στην Πορτογαλία.
Eπιπλέον, ο ετήσιος πραγματικός κατώτατος μισθός (σε όρους πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας) στην Ελλάδα, ευρισκόμενος στα 12.128 δολάρια (στοιχεία του 2018), είναι υψηλότερος από τα 12.004 δολάρια στην Πορτογαλία.
Όμως, και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, ότι δηλαδή ο μέσος ετήσιος μισθός στην χώρα μας παραμένει πολύ χαμηλότερος από τον μέσο όρο των 46.686 δολαρίων στις 35 χώρες του ΟΟΣΑ, όπου οι άμεσες επενδύσεις, αντιστοιχούν στο 40% του ΑΕΠ.
Για να το πω πιο απλά: Δεν ευσταθεί ότι οι μισθολογικές διαφορές αποτελούν βασικό παράγοντα προσέλκυσης (ή μη προσέλκυσης) επενδύσεων από το εξωτερικό.
Ο λόγος που δεν προσελκύουμε επενδύσεις από το εξωτερικό είναι λόγω της «ποιότητας» του ελληνικού κράτους. Όπως έχω επανειλημμένα καταγράψει, η χώρα μας υστερεί, σε σχέση με τις λοιπές χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας, στην ποιότητα των παρεχόμενων δημοσίων υπηρεσιών και τον βαθμό ανεξαρτησίας του κρατικού μηχανισμού από πολιτικές πιέσεις (WGI-Home).
Εκεί λοιπόν πρέπει να εστιάσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη προκειμένου να πείσει τους διεθνείς επενδυτές να μας... επισκεφθούν. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία προκειμένου να επιστρέψουν και πολλοί Έλληνες του εξωτερικού στην χώρα μας.
Πλείστοι όσοι εξ' αυτών δεν θα επιστρέψουν επειδή η κυβέρνηση Μητσοτάκη απλώς αποφάσισε να επιδοτήσει όσες επιχειρήσεις προσφέρουν μηνιαίο μισθό 3.000 ευρώ σε Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού.
Όσο (ίσως) δελεαστικό και εάν φαίνεται αυτό, η επιστροφή στην Ελλάδα προϋποθέτει ότι οι Έλληνες του εξωτερικού θα πεισθούν ότι η χώρα «άλλαξε μυαλά». Δηλαδή, μεταρρύθμισε τον εαυτό της. Καλό λοιπόν το «Rebrain Greece» αλλά ακόμη καλύτερο το «change your brain» ελληνικό κράτος, δηλαδή να αλλάξουμε επιτέλους μυαλά!
*Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool
