Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Κίνα το 2015, οι ηγέτες της πήραν τη γενναία απόφαση να «τρομπάρουν» την Οικονομία με πολλά δάνεια. Όμως ο δανεισμός αυτός δημιούργησε μια μεγάλη φούσκα και προβληματισμό. Πριν 2 βδομάδες, η κινέζικη κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα με το οποίο προσδοκά να «εξαφανίσει» το χρέος! Θα τα καταφέρει;
Η κρίση που ξέσπασε το 2015 στην Κίνα, με τις εξαγωγές να μειώνονται επί 12 μήνες, πολλές εταιρείες να είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης και το χρηματιστήριο να υποχωρεί περίπου 50% οδηγώντας σε απώλεια τεράστιων κεφαλαίων μικρών και μεγάλων Κινέζων επενδυτών, οδήγησε στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η κινέζικη ηγεσία έπρεπε να αντιμετωπίσει την κρίση ακαριαία, πριν αυτή οδηγήσει σε διάλυση την Κίνα, και τελικά όλη την Ασία. Για να το κάνει αυτό, επιστράτευσε κάθε μέσο, αλλαγές στη νομοθεσία περί χρηματιστηρίου, αλλαγές στη διατραπεζική αγορά και σημαντική διοχέτευση ρευστότητας στην Οικονομία μέσα από ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα ενίσχυσης εταιρειών και ιδιωτών με δανεισμό. Τα νέα δάνεια οδήγησαν σε εκτόξευση της σχέσης επιχειρηματικών δανείων προς ΑΕΠ σε επίπεδα 170% ήδη στο πρώτο τρίμηνο του 2016! Αυτό οδήγησε σε πρωτοφανή φούσκα, όμως, και σε σημαντικούς συστημικούς κινδύνους. Αφενός οι εταιρείες αυξάνουν τη «χρηματοοικονομική μόχλευσή τους», δηλαδή τη σχέση δανείων προς τα κεφάλαια των μετόχων τους, και οι τόκοι που πληρώνουν γίνονται σημαντικοί, με αποτέλεσμα η πιθανότητα χρεοκοπίας να αυξάνεται, ας πούμε, από 1% σε 6% - 7%. Αφετέρου, οι κινέζικες τράπεζες που τους έχουν χορηγήσει αυτά τα δάνεια κινδυνεύουν να βρεθούν με... τεράστιου ύψους «κόκκινα» δάνεια, δάνεια απλήρωτα και τελικά με ενδεχόμενο να χρεοκοπήσουν οι ίδιες οι τράπεζες στο τέλος!
Η κινέζικη κυβέρνηση, λοιπόν, στις 10 Οκτωβρίου, ανακοίνωσε ένα πρωτοφανές πρόγραμμα «ανταλλαγής χρέους με μετοχές». Με βάση αυτό το πρόγραμμα, χρέος κινεζικών εταιρειών ύψους... ως 120 τρισεκατομμυρίων κινεζικών γουάν (ισοδύναμου με 18 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) θα δύναται να αντικατασταθεί με... μετοχές! Οι αγοραστές θα είναι, ως επί το πλείστον, Κινέζοι, αλλά και κάποιοι ξένοι επενδυτές, κυρίως μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων.
Το πρόγραμμα αυτό επιτρέπει ουσιαστικά και την ιδιωτικοποίηση κρατικών εταιρειών, καθώς πολλές από τις εταιρείες αυτές είναι κρατικές. Και η σχέση ανταλλαγής, φυσικά, θα εξαρτάται την περίπτωση, ανάλογα με τις αγοραίες αξίες και την εταιρεία.
Ουσιαστικά η Κίνα καταφέρνει έτσι μία απίστευτη κίνηση, πρωτοφανή σε παγκόσμια κλίμακα! Η τεράστια ρευστότητα που αυτήν τη στιγμή υπάρχει στο κινεζικό χρηματιστήριο διαχέεται σε μετοχές, επιτρέποντας αφενός την εξαίρετη αύξηση κεφαλαίων των κινεζικών εταιρειών και την ενδυνάμωση της κερδοφορίας τους, αφού τα χρέη τους θα μηδενιστούν σχεδόν και δεν θα πληρώνουν τόκους. Οι τράπεζες επίσης «ξεμπερδεύουν σε μεγάλο βαθμό» από συστημικούς κινδύνους. Το τμήμα του παραγωγικού κομματιού που θα ανήκει στον ιδιωτικό τομέα, από την άλλη, σαφώς ενισχύεται.
Αν το σχέδιο πετύχει, και, κακά τα ψέμματα, η κινεζική αγορά είναι αρκετά ελεγχόμενη, είναι δύσκολο να μην πετύχει σε κάποιο βαθμό, τότε πρόκειται για ένα, κυριολεκτικά, νέο κεφάλαιο στα χρηματοοικονομικά παγκοσμίως! Η Κίνα δίνει μαθήματα στην παγκόσμια κοινότητα του πώς μειώνονται τα συστημικά ρίσκα! Και διασφαλίζει σημαντική μείωση κινδύνων, νέα δυνατότητα χρηματοδότησης επενδύσεων στο μέλλον (καθώς τα κεφάλαια των εταιρειών θα είναι περισσότερα, άρα οι εταιρείες θα μπορούν να πάρουν νέα δάνεια αν χρειαστεί χωρίς πολύ ρίσκο), διασφαλίζει ταχύτερη ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια για εταιρείες και την ίδια την κινέζικη οικονομία! Η Κίνα, κυριολεκτικά, έκανε κίνηση - ματ!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
