Του Αλέξανδρου Σκούρα
Το ξέρατε ότι στην Ελλάδα το makeleio.gr έχει περισσότερη επισκεψιμότητα από το Instagram? Ότι το pentapostagma.gr έχει περισσότερη επισκεψιμότητα από το υπουργείο οικονομικών, τα Νέα, και το site της Εθνικής Τράπεζας (πηγή: alexa.com); Αν όχι, ίσως να σας έλουσε κρύος ιδρώτας. Αν ναι, ίσως να συμφωνείτε μαζί μου στο ότι αυτοί οι δείκτες συνάδουν απόλυτα με τη διάδοση των fake news και της συνωμοσιολογίας στη χώρα μας.
Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, ή μάλλον βρισκόμαστε κοντά στο τέλος της, και ο αγώνας για την παροχή των πληροφοριών που χρησιμοποιούμε για να ψηφίσουμε, να καταναλώσουμε, να διασκεδάσουμε και να κοινωνικοποιηθούμε είναι στο αποκορύφωμα της έντασής του. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον τα μέσα με τα οποία διεξάγεται ο ανταγωνισμός για την παροχή της πληροφορίας ξεφεύγουν από την παραδοσιακή δημοσιογραφική συνήθεια της είδησης, διασταύρωσης και επαλήθευσης. Εδώ και μερικές δεκαετίες η αντικειμενικότητα και η σχέση είδησης με την πραγματικότητα έχει χάσει έδαφος από το reach, τα views, τα clicks, και τους unique visitors. Οι συνέπειες αυτής της μεταστροφής είναι πάρα πολλές και τα “λεφτά” επίσης. Κυβερνήσεις μπορούν να ανέβουν ή να κατέβουν, εταιρίες να χάσουν ή να κερδίσουν μετοχική αξία, διαδηλώσεις να ευοδώσουν ή να διαλυθούν χάρη στον τρόπο με τον οποίο οι σχετικές ειδήσεις δημοσιεύονται, παρουσιάζονται και διαχέονται στο διαδίκτυο.
Μέσα σε αυτό κλίμα, το facebook ανακοίνωσε τη συνεργασία του με την ιστοσελίδα Ελληνικά Hoaxes “με σκοπό τον περιορισμό της παραπληροφόρησης στην Ελλάδα, μέσω της δημοφιλούς πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης.” Η κίνηση αυτή της Facebook δημιουργεί ελπίδες για ένα πράγματι σημαντικό πρόβλημα. Μάλιστα, το κάνει χωρίς να καταφεύγει σε κρατικά επιβεβλημένες λύσεις αλλά αντίθετα ως αποτέλεσμα αυτορρύθμισης. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι αρκετά σημαντικό αν σκεφτεί κανείς ότι οι - σε ένα βαθμό - δικαιολογημένες φωνές που ζητούν από τις κυβερνήσεις ή την Ε.Ε. να λάβει περισσότερα μέτρα προκειμένου να προστατέψει τους πολίτες από την παραπληροφόρηση είναι πάρα πολλές.
Οι υπέρμαχοι της περισσότερης κρατικής παρέμβασης στο θέμα αυτό παίζουν ένα πολύ ριψοκίνδυνο παιχνίδι. Μέχρι σήμερα, το αν κάτι είναι αληθές ή ψευδές δεν αποτελεί από μόνο του αιτία για να ασχοληθεί το κράτος. Πρέπει να συντρέχουν περισσότεροι λόγοι από τη σχέση μίας πληροφορίας με την πραγματικότητα προκειμένου τα δικαστήρια να αποφανθούν, λόγοι όπως η ύπαρξη θιγόμενων ή ύπαρξη οικονομικής ή φυσικής βλάβης από εμπλεκόμενα μέρη. Αυτός ο περιορισμός είναι και εκείνος που μας προστατεύει από το να γίνουμε απολυταρχικό καθεστώς τύπου Κίνας ή και χειρότερα…
Οι φιλελεύθεροι χαρακτηρίζονται από σκεπτικισμό προς την εξουσία. Έτσι, έχουμε πάντα υπόψη μας ότι οποιαδήποτε εξουσία δίνουμε στο κράτος, πρέπει να είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι και για την κατάχρησή της. Αν δώσουμε στο κράτος τη δύναμη να αποφασίζει ποια είδηση, ποιο άρθρο, ή ποια δημοσίευση είναι αληθής, η κατάχρηση της εξουσίας αυτής θα σημάνει τον ερχομό πολύ σκοτεινών, οργουελικών περιόδων.
Αντίθετα, αν τα Ελληνικά Hoaxes καταχραστούν την εμπιστοσύνη του Facebook, ή το Facebook τη δική μας, ο ελεύθερος ανταγωνισμός μας προσφέρει αρκετές εναλλακτικές διεξόδους.
