Του Βασίλη Φασούλα*
Σήμερα το θρησκευτικό συναίσθημα και η βιωματική πίστη αφορά μέρος μόνον του πληθυσμού των Δυτικών, εντός των οποίων ανήκομε. Είτε συμφωνεί κάποιος είτε όχι με την θεϊκή φύση ή ακόμη την ίδια την ιστορική ύπαρξη του Ιησού Χριστού θα του είναι εξαιρετικά δύσκολο να μην παραδεχθεί το εξής: Η ιστορία Του πρεσβεύει και πρέσβευσε κατά τρόπο απόλυτο το αλτρουιστικά Καλό, το Δίκαιο, το Ηθικό.
Η μετέπειτα δισχιλιετής ιστορία του Χριστιανισμού, από ηρωική έως εγκληματική αναλόγως των συγκυριών και των φορέων του, είναι τόσο άδικο όσο και ανορθολογικό να συνδέεται με τους λόγους και τις πράξεις του προσώπου όπως κατεγράφησαν από τα Ευαγγέλια, τα γνωστά ή τα απαγορευμένα
Η πιο συγκλονιστική αφήγηση αυτής της ιστορίας είναι το ίδιο το ταπεινό Πρόσωπο, τα Πάθη και η Ανάστασή του.
Φυσικά σε πολλές θρησκείες ανέκαθεν ενυπάρχει η Ανάσταση ενός Θεού. Στην Σουμερική και στην Βαβυλωνιακή με τον Ταμούζ, στην Αιγυπτιακή με τον Όσιρι, στην Ελληνική με τον Ζαγρέα Διόνυσο, στην Φοινικική και μετά στην Ελληνική με τον Άδωνι, στην Σκανδιναυική με τον Οντίν, στην Ινδουιστική με τον Γκανέσα και τον Κρίσνα, στην Αζτεκική με τον Κετζαλκόατλ, κ.α.
Η πιο εγγύς στην ιστορία του Ναζωραίου είναι η πάλαι ποτέ ζωροαστρική και μετέπειτα ελληνορωμαϊκή ιστορία αναστάσεως του Μίθρα, του «ανταγωνιστή» της θρησκείας του Ιησού Χριστού στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού. Η Ανάστασή του επιτελέσθηκε σε τρεις ημέρες από τον θάνατό του, ενώ στο Βατικανό, που εκτίσθη στα ερείπια ενός παλαιότερου Μιθραίου (τόπου λατρείας του Μίθρα) η περίφημη σωζόμενη φράση «Αυτός που δεν θα φάει από το σώμα μου, ούτε θα πιει από το αίμα μου ώστε να γίνει ένα με μένα και εγώ με αυτόν, αυτός δεν θα σωθεί», δεν είναι χριστιανική αλλά μιθραϊκή. Το δε «θεοσύστατο μυστήριο» της Θεία Ευχαριστίας προϋπήρχε στην λατρεία του Μίθρα.
Έχουν όλα αυτά κάποια ιδιαίτερη σημασία; Θεωρώ πώς όχι για έναν πιστό. Και δικαίως όχι. Την πίστη ή την βιώνεις ή την απορρίπτεις και προχωρείς. Αν την βιώσεις κατά τρόπο χριστιανικά ορθό φθάνεις στην όποια δυνατή εντελέχεια της πίστεώς σου, αν δεν την βιώσεις απλώς παρατηρείς την εντελέχεια του άλλου. Συνεπώς ο Χριστός όπως και κάθε Θεός είναι κατ' αρχήν απολύτως προσωπική σου υπόθεση.
Πλην όμως σε συλλογικό επίπεδο και ιδίως στις μεγάλες κοινωνίες της Δύσεως έφερε το εξής καλό: Την διαπολιτισμική και διαπολιτική μεταφυσικού τύπου κοινή ηθική υποχρέωση και μνήμη. Το ηθικό υπόβαθρο ενός διηρυμένου συνόλου κοινωνιών. Όταν λοιπόν το ηθικό αυτό υπόβαθρο απαντάτο σε πολλές και όχι μία κοινωνία, όταν ο Θεός ήταν ένας για πολλούς και όχι ένας για καθέναν των ηγεμόνων και των ιερατείων, των λαών και των τάξεών τους, τότε οι κοινωνίες αυτές είχαν περισσότερα κοινά παρά διαφορές.
Και αν στην παλαιά Ελληνική Κοινωνία υπάρχουν δικαιολογημένες ενστάσεις για την χριστιανική προσφορά στην μετεξέλιξή της, στις αλληλοσπαρασόμενες τότε και υποανάπτυκτες κελτικές και τεκτονικές, μετέπειτα στις σλαυικές, ακόμη και τις αργότερα στις σκανδιναυικές και στις βαλτικές κοινωνίες το πρόσημο υπήρξε μάλλον εξ αρχής θετικό, λαμβανομένου υπ΄ όψιν μάλιστα ότι ο Χριστιανισμός υπήρξε από ένα σημείο και μετά η επίσημη θρησκεία του εκλεπτυσμένου ελληνορωμαϊκού πολιτισμού.
Σήμερα, στο επί γης αίσθημα του «ανήκειν», γιατί το θρησκευτικό είναι το «υπέργειο ανήκειν», η πατριωτική συνείδηση έχει πλήρως «ελλογικευθεί». Από «πίστη» έχει μετατραπεί σε «αντικείμενο προς διερεύνηση» και ως τέτοιο αποπειρώνται να το διδάξουν ακόμη και στα νέα παιδιά. Τούτο έχει ένα καλό: παύει τις αυταπάτες και τους μεγαλοϊδεατισμούς που οδηγούν ενίοτε σε εθνικισμούς. Φέρει όμως και δεινά: αποδομεί την εθνική συνείδηση εν ονόματι της εκάστοτε «ιστορικής αλήθειας», όποια και αν είναι αυτή και από όπου και αν εκπορεύεται, ανηρωποιεί τους «ήρωες» και απομυθοποιεί τους «μύθους», που εν τέλει είναι απαραίτητοι για την συγκινησιακή ενόρμηση αλλά και την ηθική προσέγγιση ενός λαού.
Πέραν αυτών η ίδια η διδαχή μιας ιστορίας πλήρως αποφορτισμένης από το συγκινησιακό υπόβαθρο των ηρώων της αλλά και την βιωματική τους ενσυναίσθηση είναι μία ιστορία ελλιπής έως επίσης διεστραμμένα υποκειμενική. Είναι σαν να απορρίπτεις «μπλαζέ» τα πάθη και τις αφετηρίες ενός ανθρώπου, χωρίς καν να τα εξετάσεις, και να μπαίνεις απευθείας στην εξιστόρηση των πράξεών του. Πόση αλήθεια κρύβεται σε μία τέτοια αφήγηση; Και πόση σκοπιμότητα;
Δεν θα είχα προσωπικώς καμία ένσταση να «καταργηθούν» τόσο οι θρησκείες όσο και οι πατρίδες από την ανθρώπινη μνήμη. Με μία εκ μέρους μου «αντένσταση»: να υπάρχει για την ανθρωπότητα και κάθε ένα εξ ημών προσωπικώς μία «εναλλακτική πρόταση». Γιατί χωρίς αυτή υπάρχει μόνον χάος. Και από το χάος πάντα κάποιοι κερδίζουν και πολλοί χάνουν.
Μέχρι να «εφευρεθούν» οι εναλλακτικές αυτές, αν εφευρεθούν στην υπολειπόμενη ανθρώπινη ιστορία, ας ευχηθούμε αλλήλοις «Καλή Ανάσταση». Καλή Νέα Στάση στα πράγματα, Καλή Νέα Δύναμη.
Γιατί από την Πολιτική μέχρι την Οικονομία, από τον Ιησού Χριστό μέχρι τον Ευρωπαϊκό Φεντεραλισμό, τα πάντα είναι θέμα Φιλοσοφίας και Ενσυναίσθησης...
Καλή Ανάσταση σε όλους μας.
*Ο κ. Βασίλης Φασούλας είναι δικηγόρος, υπεύθυνος Οργανωτικού της Δημοκρατικής Ευθύνης
