Του Τριαντάφυλλου Καρατράντου*
Οι υπερασπιστές του πανεπιστημιακού ασύλου αναπαράγουν το επιχείρημα «μα καλά, εμποδίζει το άσυλο την αστυνομία να παρέμβει σε περίπτωση που γίνεται κάποιο έγκλημα εντός πανεπιστημίου;».
Μπορεί εύκολα να απαριθμήσει κάποιος μια σειρά από λόγους που παρεμποδίζουν την παρέμβαση της αστυνομίας εντός του πλαισίου του νόμου περί ασύλου (διαφωνίες φοιτητών - εκπροσώπων, πιέσεις και βία κατά των πρυτανικών αρχών κ.α.). Ωστόσο, υπάρχει ένα βαθύτερο ερώτημα σε επίπεδο ιδεών για τη χρησιμότητα του ασύλου σήμερα. Ποιες είναι αυτές οι ιδέες που σε μία δημοκρατία, με τα όποια ελαττώματα έχει βέβαια αυτή, χρειάζονται τέτοιου είδους προστασία; Οι νόμοι δεν μπορούν και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη λογική των «10 Εντολών» που χαράχτηκαν στις πλάκες, θα πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής τους. Καμία λοιπόν ιδέα που δεν στοχεύει στην κατάλυση της δημοκρατίας, της κοινωνικής οργάνωσης και της ασφάλειας δεν χρειάζεται προστασία ασύλου. Αντίθετα, πίσω από το άσυλο και τις επιπλοκές του κρύβονται έμποροι ναρκωτικών, αναρχικές συλλογικότητες, βάνδαλοι και κάθε μορφής παραβατικές συμπεριφορές και άνθρωποι.
Επίσης, τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να προστατευτούν και να διαφυλαχθούν από φοιτητικά κινήματα ούτε από ομάδες περιφρούρησης. Αλλωστε, σε μία ευνομούμενη πολιτεία, δεν είναι ευθύνη, αλλά ούτε και δικαίωμα των φοιτητών και των καθηγητών η προστασία του πανεπιστημίου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους κινδύνους που εμπεριέχουν αυτές οι τακτικές. Η πρόσφατη ιστορία της βίας στο πανεπιστήμιο μας έχει προσφέρει πολλά και δυσάρεστα παραδείγματα. Το ζήτημα όμως είναι ακόμη βαθύτερο και σχετίζεται με την πολιτισμική προσέγγιση που έχουν πολλοί έναντι του σεβασμού των κανόνων και της επιβολής του νόμου. Το άσυλο και η στρεβλωμένη υλοποίησή του έχει επί της ουσίας οδηγήσει στη μετατροπή της βιομηχανίας της νέας γνώσης και της καινοτομίας σε νησίδες ανομίας. Τα κατειλημμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα είναι ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα της βίας, του βανδαλισμού και της ανομίας.
Η κατάργηση του ασύλου, μία από τις προτάσεις που διατύπωσε για τις αλλαγές στην παιδεία ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, θα έχει σημαντικά οφέλη σε δύο κατευθύνσεις: α) στην ασφάλεια και β) στην αναβάθμιση και την καλύτερη αξιοποίηση των πανεπιστημίων. Άλλωστε, στη σύγχρονη αντίληψη για την ασφάλεια αυτή συνδυάζεται με την ανάπτυξη, τη σταθερότητα και σε σημαντικό βαθμό με τη γνώση. Η κατάργηση λοιπόν του ασύλου, όχι μόνο θα βάλει τάξη σε μία θλιβερή και επικίνδυνη κατάσταση, αλλά θα προσφέρει και έναν ισχυρό πολιτισμικό και οραματικό συμβολισμό για την κοινωνία που μπορεί να λειτουργήσει, να καινοτομήσει και να προοδεύσει, απαλλαγμένη από τον φόβο και από τα φετίχ της θολής προόδου που τον συντηρούν και τον ενισχύουν.
* Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» στις 27.11.2018.
