Στη διπλωματία καμία κίνηση δεν είναι ούτε τυχαία ούτε αποκομμένη από το ευρύτερο περιβάλλον. Η σύγκληση της πρώτης συνάντησης του «Φόρουμ Φιλίας» στην Αθήνα, με τη συμμετοχή σε υπουργικό επίπεδο της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αναδεικνύει τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας ως γέφυρας ειρήνης φιλίας, συνεργασίας και ευημερίας της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου με τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η συγκεκριμένη συνάντηση όμως «δεν ήρθε απλώς στα ξαφνικά». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Δένδιας έχουν καταβάλει προσπάθειες και έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες προκειμένου αφενός να αναπτυχθεί συνεργασία με χώρες με τις οποίες ακόμα και πριν από λίγα χρόνια οι επαφές με την Ελλάδα ήταν περιορισμένες έως ανύπαρκτες και αφετέρου να ενισχυθεί η ιδιαίτερη σχέση με χώρες της περιοχής, παραδοσιακά φίλα προσκείμενες προς την Ελλάδα.
Οι πρωτοβουλίες αυτές έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς, τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο. Το Φόρουμ ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν σε διάφορους τομείς, αρχίζοντας από την καταπολέμηση της πανδημίας, αλλά καλύπτοντας και την οικονομία, την ενέργεια, τον τουρισμό, τις μεταφορές, την πολιτική προστασία και την ψηφιακή διακυβέρνηση.
Τρία είναι τα βασικά σημεία που μπορούμε να κρατήσουμε από την ολιγόωρη αλλά εξαιρετικά χρήσιμη συνάντηση στην Αθήνα:
- Η συμμετοχή Αραβικών χώρων της Μεσογείου αλλά και του Κόλπου για πρώτη φορά στο ίδιο σχήμα μαζί με κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορεί να υπάρχουν κάποια περιφερειακά σχήματα, τα οποία ωστόσο κάνουν μια διαφοροποίηση μεταξύ των Μεσογειακών χωρών και των χωρών του Κόλπου.
Η πρωτοβουλία της Ελλάδας σπάει αυτόν τον τεχνητό διαχωρισμό και προωθεί τη συνεργασία στην ευρύτερη περιοχή. Η παρουσία της πολυπληθέστερης Αραβικής χώρας (Αίγυπτος), καθώς και των Αραβικών χωρών με πολύ υψηλό ΑΕΠ (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) έδωσαν ιδιαίτερο βάρος στη συνάντηση της Αθήνας.
- Με την εξαίρεση της Σαουδικής Αραβίας, το σύνολο των συμμετεχόντων Αραβικών κρατών έχει συνάψει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, μια χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει προνομιακές σχέσεις, όπως αποδεικνύει και το πρόσφατο ταξίδι του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. στο οποίο μετείχε και ο Υπουργός Εξωτερικών.
- Το σύνολο των χωρών που συμμετέχουν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και υποστηρίζει το αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.
Κυβερνητικά στελέχη πάντως σημειώνουν ότι το Φόρουμ Φιλίας δεν στρέφεται εναντίον κανενός, ούτε αποτελεί αμυντική συμμαχία. Αντιθέτως, είναι ανοιχτό σε όλες τις χώρες της περιοχής που ενστερνίζονται βασικές αρχές όπως η προώθηση των σχέσεων καλής γειτονίας και ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου.
Εάν πάντως κάποιος εξετάσει τον ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο έγινε η συνάντηση μπορεί να αντιληφθεί ότι πρόκειται για μία έμμεση αλλά σαφή κίνηση με το βλέμμα στραμμένο στον Ταγίπ Ερντογάν.
