Της Μαίρης Βενέτη*
Η χρονική σύμπτωση του τέλους του τρίτου προγράμματος στήριξης με το κλείσιμο της ποσοτικής χαλάρωσης για την Ευρώπη από την ΕΚΤ, θα δυσκολέψουν την προσπάθεια σταθεροποίησης της χώρας μας μετά τις 20 Αυγούστου.
Στην εκτίμηση αυτή συγκλίνουν όχι μόνο οι αρμόδιοι κοινοτικοί αξιωματούχοι, αλλά και η Τράπεζα Ελλάδος. Η χρησιμότητα ενός προληπτικού προγράμματος στήριξης γίνεται κατανοητή αν σκεφτούμε το εξής: Oι κεντρικές τράπεζες πέντε ολόκληρα χρόνια παρέμβαιναν στις αγορές δημόσιου και ιδιωτικού χρέους αγοράζοντας ομόλογα.
Διανύουμε πλέον το τέλος αυτής της εποχής, με τη Fed να έχει ήδη ανακοινώσει την μη επανεπένδυση περίπου μισού τρισ. δολ. ομολόγων, ενώ αναμένουμε από τον Σεπτέμβριο τις αντίστοιχες αποφάσεις της ΕΚΤ για την σταδιακή της απόσυρση από την επανατοποθέτηση στο χρέος που απέκτησε την περίοδο της ποσοτικής χαλάρωσης.
Το τέλος του QE λοιπόν θα επηρεάσει το συνολικό κλίμα στις αγορές και σαφέστατα θα δυσκολέψει τις χώρες με υψηλό χρέος όπως την Ιταλία, τη Πορτογαλλία και φυσικά την Ελλάδα.
Όσον αφορά την χώρα μας συγκεκριμμένα, για το ήδη υπάρχον χρέος η πίεση θα είναι μικρή, αφού αυτό έχει κλειδώσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Δεν θα συμβαίνει το ίδιο όμως για το «νέο» χρέος το οποίο θα αρχίσει σταδιακά να αντικαθιστά στο παλιό μετά το 2020.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο έρχεται να δώσει «ανάσες» το ευρωπαϊκό σχέδιο ρύθμισης του ελληνικού χρέους που θα εξεταστεί στο Euro Working Group της 12ης Απριλίου.
Βάση του σχεδίου αυτού, η περαιτέρω ελάφρυνση του δημόσιου χρέους θα γίνει έτσι ώστε, αφενός να διασφαλίσει χαμηλές ανάγκες αναχρηματοδότησης τα επόμενα κρίσιμα χρόνια και αφετέρου να εξασφαλίσει μία δημοσιονομική εποπτεία που να περιορίζει τις αποκλίσεις.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο ελάφρυνσης του χρέους
Σε ό,τι αφορά τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους στο βασικό σενάριο του ESM περιλαμβάνονται: επιμήκυνση λήξεων των ελληνικών ομολόγων κατά 15 έτη, χαμηλότερα επιτόκια, αποπληρωμή με τα αδιάθετα κεφάλαια από το 3ο πρόγραμμα του ΕSM των δανείων ύψους 9,8 δισ. που χρωστά η Ελλάδα στο ΔΝΤ και επιστροφή κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που αποκόμισαν οι τράπεζες του ευρωσυστήματος συμπεριλαμβανομένης και της ΕΚΤ.
Η ευρωπαϊκή πρόταση προβλέπει ακόμη «οροφή» στις δαπάνες για την αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων, έτσι ώστε να μην ξεφύγουν πάνω από τα 6 δισ. σε ετήσια βάση.
Οι τόκοι αυτοί, όπως και σήμερα, θα καλύπτονται από το πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ τα ποσά που απαιτούνται για την ανανέωση των δανείων η χώρα θα τα βρίσκει από τις αγορές, αρκεί βέβαια να μπορεί να εξασφαλίσει χαμηλά επιτόκια.
Σε γενικές γραμμές αυτή είναι η ευρωπαϊκή πρόταση για το χρέος, η οποία θα πρέπει να «κουμπώσει» με αυτή των Γάλλων που συνδέει την εξόφληση τοκοχρεολυσίων με το ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Το γαλλικό κλειδί
Εν ολίγοις οι Γάλλοι προτείνουν κάτι πολύ απλό. Όταν η οικονομία δεν πάει καλά, θα ενεργοποιείται ένας μηχανισμός που θα μειώνει τα τοκοχρεολύσια και όταν αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό, τότε η Ελλάδα θα πληρώνει περισσότερα.
Με αυτόν τον τρόπο, συνδέεται η ελάφρυνση χρέους μέχρι το 2050 με την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας.
Εάν ο μέσος όρος ανάπτυξης σε ορίζοντα πενταετίας-ίσως και δεκαετίας δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί - πέσει κάτω από 2,8%, η Ελλάδα προβλέπεται να απαλλάσσεται από την εξόφληση δανείων. Με ανάπτυξη μεταξύ 2,8 και 3,4%, η Ελλάδα θα μπορεί να αποπληρώσει ένα μέρος μόνο των δανείων και με ανάπτυξη άνω του 3,4%, το σύνολο των υποχρεώσεων που προβλέπονται για τη συγκεκριμένη περίοδο.
H σύνδεση οικονομικών επιδόσεων και τοκοχρεολυσίων σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει, φαίνεται να αφορά μόνο τα δάνεια του 2ου προγράμματος από τον EFSF, τα οποία ανέρχονται σε 131 δισ. ευρώ περίπου.
Η γαλλική πρόταση έχει επιλεγεί ως βάση συζήτησης για να μπορέσει να επιτευχθεί μία συμφωνία ανάμεσα σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον για το ελληνικό χρέος και θα συζητηθεί στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ στις 20 Απριλίου στην Ουάσιγκτον και από την έκβαση της θα εξαρτηθούν πολλά: Από το αν το Ταμείο θα κρίνει βιώσιμη αυτή την λύση, μέχρι την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.
* Η κα Μαίρη Βενέτη είναι πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
[email protected]
Φωτογραφία: APImages
