Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Ο Τζωρτζ Σόρος στο παρελθόν είχε κερδοσκοπήσει ποντάροντας στην κατάρρευση της βρετανικής λίρας. Σήμερα η βρετανική λίρα δέχεται μια νέα επίθεση. Να περιμένουμε δραματικές εξελίξεις για την Αγγλία; Έρχεται η κατάρρευση της;
Ολόκληρες περιουσίες μπορεί να κερδηθούν ή να χαθούν στην αγορά νομισμάτων. Στην πραγματικότητα, μάλιστα, η αγορά συναλλάγματος αποτελεί ίσως την σημαντικότερη διαχρονικά αγορά. Αυτό συμβαίνει διότι οι αξίες που συναλλάσσονται σε αυτή, είναι κολοσσιαίες, ενώ ο «πλούτος των εθνών» κρέμεται σε μια κλωστή, εκείνη της ισοτιμίας!
Η πρόσφατη λοιπόν πτώση της βρετανικής λίρας, σε μεσοσταθμική βάση, της τάξης του 17% έναντι Δολαρίου και Ευρώ, δημιούργησε προβληματισμό και ένα αίσθημα «παγωμάρας» ανάμεσα στους ανθρώπους της αγοράς. Οι «λάθος κινήσεις» της Τερέζα Μέι, πρωθυπουργού της Βρετανίας, οδήγησαν σε επιτάχυνση της πτώσης της λίρας. Όμως πολλοί θα αναρωτηθούν τι σημαίνουν όλα αυτά τελικά στην πράξη και σε τι βαθμό είναι αναστρέψιμα.
Η αλήθεια είναι ότι οι οικονομίες, σε αντίθεση με εκείνο που ο περισσότερος κόσμος φοβάται, δεν κινδυνεύουν τόσο από την απλή διακύμανση της ισοτιμίας, αλλά από την τεχνητή διατήρησή σταθερών ισοτιμιών! Ισοτιμίες νομισμάτων που στο παρελθόν κρατήθηκαν «βράχος» έναντι σκληρών νομισμάτων, όπως της Βενεζουέλας, του Μεξικό, της Αργεντινής και της Ρωσίας, τελικά κατέρρευσαν. Η κατάρρευση αυτή οδήγησε σε μαύρη αγορά, ελλείψεις αγαθών και τελικά χρεοκοπία τα ίδια τα κράτη!
Η κατάρρευση όμως επήλθε ως συνέπεια της τεχνητής διατήρησης της ισοτιμίας. Οποτεδήποτε οι ισοτιμίες αφέθηκαν ελεύθερες να ισορροπήσουν μόνες τους, αποτέλεσμα στο 99% των περιπτώσεων ήταν η οικονομία να βγαίνει εντυπωσιακά κερδισμένη. Τα περισσότερα εύκαμπτα νομίσματα υποτιμούνται σε ετήσια βάση σε επίπεδα περίπου 15%, μεσοσταθμικά. Σε εποχές ύφεσης, η ισοτιμία πέφτει όμως απότομα, ενώ σε ανάπτυξη ενδυναμώνεται. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι προσαρμογή του δολαρίου και της βρετανικής λίρας στην ύφεση του 2008, όταν έχασαν 25%-30%, ποσοστό όμως που κέρδισαν στη συνέχεια με την ανάκαμψη που έγινε στις οικονομίες! Άλλη περίπτωση ήταν του ρώσικου ρουβλιού στην πρόσφατη κρίση 2014-2015. Ανάκαμψη που στηρίχτηκε, σε μεγάλο βαθμό, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ως αποτέλεσμα της προσαρμογής της ισοτιμίας! Συνήθως η ανάκαμψη μιας ισοτιμίας μετά από περίοδο σημαντικής πτώσης επιτυγχάνεται σε βάθος δυο ετών.
Γι αυτό, η κινδυνολογία περί υποτίμησης νομίσματος, είναι γενικά λαθεμένη. Το νόμισμα, όπως κάθε χρηματιστηριακή αξία, θα ισορροπήσει στα επίπεδα που του αξίζει, η βλάβη γίνεται από τι παρεμβάσεις, όχι από τις ελεύθερες διακυμάνσεις, χωρίς αυτό να υποτιμά την ανάγκη προστασίας από κερδοσκοπικές επιθέσεις! Η πρόσφατη επομένως αδυναμία της Εγγλέζικης Λίρας, η υποχώρησή της σχεδόν 20%, δεν είναι η καταστροφή!
Το αντίθετο συμβαίνει! Είναι εξαίρετη ευκαιρία για την Βρετανική οικονομία να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, μετά την απόφαση για έξοδο από την Ε.Ε, να ενισχύσει τις εξαγωγές και το ΑΕΠ της χώρας. Η ισοτιμία Λίρας προς άλλα νομίσματα όπως το δολάριο, αν η Εγγλέζικη κυβέρνηση δεν κάνει τραγικά λάθη,θα επιστρέψει σε βάθος διετίας ξανά στα επίπεδα που αξίζει, με παράλληλο, εν τω μεταξύ, όφελος, την ενίσχυση της οικονομίας της σημαντικής αυτής χώρας!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
