Του Νικολάου Γ. Μαλαχία*
«Οι αρχές της στρατηγικής είναι να ξέρεις το πεδίο μάχης, να ξέρεις τις δυνάμεις του αντιπάλου σου και να κάνεις κάτι που ο αντίπαλος σου δεν περιμένει».
ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ
Μετά τη νίκη του Ερντογάν στις πρόσφατες εκλογές στην Τουρκία, τίποτε δεν αναμένεται να αλλάξει ουσιαστικά όσον αφορά στην αναθεωρητική στρατηγική της γείτονος χώρας στο Αιγαίο καθώς και την αναμενόμενη ανάληψη προκλητικών ενεργειών κατά της Κύπρου.
Παράλληλα, η Τουρκία συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό την κούρσα εξοπλισμών σε συνδυασμό με την προσπάθεια αυτονόμησης από τους παραδοσιακούς προμηθευτές αμυντικού υλικού, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη.Αντίθετα, εξαιτίας κυρίως της κρίσης που μαστίζει το ελληνικό κράτος και την κοινωνία εδώ και περίπου μια δεκαετία, δεν έχει καταστεί δυνατή η υλοποίηση νέων σοβαρών εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στο Π.Ν. ειδικότερα, δεν έχουν υλοποιηθεί σημαντικά προγράμματα όπως η έναρξη αντικατάστασης των παλαιών φρεγατών τύπου «Standard»με νέες αυξημένων δυνατοτήτων και ο εκμοντερνισμός των φρεγατών «ΜΕΚΟ 200». Η υλοποίηση τέτοιας κλίμακας προγραμμάτων (ειδικότερα η πρόσκτηση νέων φρεγατών) απαιτεί έναν χρονικό ορίζοντα έως και 5 ετών, ενώ μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σαφές σχετικό χρονοδιάγραμμα και ανάλογη χρηματοδότηση.
Από την άλλη πλευρά η κρίση των Ιμίων το 1996 και ο αναμενόμενος τρόπος δράσης των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ακόμη και σήμερα, καταδεικνύει και την ανάγκη απόκτησης κατάλληλων και ικανών σε αριθμό μέσων από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τα οποία διαθέτοντας αυξημένη επιβιωσιμότητα, θα μπορούν να αναπτύσσονται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα στην περιοχή έντασης/επιχειρήσεων και να προσβάλουν αποτελεσματικά τις δυνάμεις του αντιπάλου.
Οι παραπάνω δυνατότητες μπορούμε να πούμε πως προσδίδουν«ευέλικτη συγκέντρωση ισχύος». Επίσης, η τελευταία αποκτά και ποιοτική υπεροχή όταν τα μέσα που την εξασφαλίζουν διαθέτουν χαρακτηριστικά όπως: χαμηλή «ενεργειακή υπογραφή»και υψηλή πιθανότητα προσβολής των εχθρικών μονάδων. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά αυτά τα χαρακτηριστικά:
Χαμηλή «ενεργειακή υπογραφή». Επιτυγχάνεται όταν τα διάφορα μέσα συνδυάζουν μικρό σχετικά μέγεθος και χαρακτηριστικά« stealth ». Πχ ένα μικρό ταχύπλοο περιπολικό σκάφος και ένα μη-επανδρωμένο εναέριο όχημα (UAV) παρουσιάζουν μικρότερη «ενεργειακή υπογραφή» στους κύριους αισθητήρες (ραντάρ – ηλεκτροοπτικά) από μια φρεγάτα και ένα ελικόπτερο αντίστοιχα, λόγω μικρότερου μεγέθους.
Αυτό σημαίνει ότι εντοπίζονται/εγκλωβίζονται σε μικρότερες αποστάσεις με ότι αυτό συνεπάγεται στην ικανότητα αιφνιδιασμού και την επιβιωσιμότητά τους. Εάν δε οι μικρές αυτές πλατφόρμες διαθέτουν και χαρακτηριστικά « stealth », τότε η πιθανότητα εντοπισμού/εγκλωβισμού τους μειώνεται δραματικά.
Υψηλή πιθανότητα προσβολής στόχων. Επιτυγχάνεται με την χρήση κατάλληλων αισθητήρων και οπλικών συστημάτων.Πχ όταν ένας στόχος προσεγγίζει την ξηρά, η πιθανότητα προσβολής του από κατευθυνόμενα βλήματα με ανιχνευτή ραντάρ (πχ Harpoon, Exocet) μειώνεται. Στην περίπτωση αυτή ενδείκνυται κυρίως η χρήση μικρότερων κατευθυνομένων βλημάτων τεχνολογίας SemiactiveLaser (πχ Hellfire) ή imaginginfrared (πχ SPIKE).
Σήμερα, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία (που μετά τη λήξη του «ψυχρού πολέμου» εστιάστηκε και σε λύσεις προσαρμοσμένες σε παράκτιες επιχειρήσεις / «coastalwarfare”) έχουν αναπτυχθεί αρκετά μέσα και συστήματα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την απόκτηση «ευέλικτης συγκέντρωσης ισχύος» στο Αιγαίο.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα σύχρονα ταχύπλοα σκάφη (με ταχύτητες που μπορεί να υπερβαίνουν και τους 60 κόμβους), τα μη- επανδρωμένα εναέρια και θαλάσσια οχήματα (UAV/SUV) καθώςκαι οι μικρές παράκτιες μονάδες εκτόξευσης κατευθυνομένων βλημάτων. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η σύγχρονη τεχνολογία θα πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλες τακτικές και "έξυπνη" διάταξη των μονάδων στο Αιγαίο, ανάλογα με το που εστιάζεται το κέντρο βάρους του αντιπάλου.
Πρακτικά, για να μπορέσουν τα παραπάνω μέσα να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα σε μια τοπική σύγκρουση στο Αιγαίο, θα πρέπει να διαθέτουνόπλα αυξημένης αποτελεσματικότητας. Με βάση το μικρό σχετικά μέγεθος των μέσων αυτών αλλά και το ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον του Αρχιπελάγους, μία αξιόλογη λύση κρίνεται ότι είναι τα κατευθυνόμενα βλήματα τεχνολογίας Semi-activeLaser (πχ Hellfire τα οποία ήδη διαθέτουν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις) με βεληνεκές 5-10 χλμ.
Τα βλήματα αυτά διαθέτουν ιδιαίτερα υψηλή ακρίβεια και είναι δυνατόν να καταστρέψουν ολοσχερώς ένα μικρό σκάφος ή/και να προξενήσουν σοβαρές ζημιές σε ένα μεγαλύτερο (πχ φρεγάτα), με μεγάλη πιθανότητα να το θέσουν και εκτός μάχης. Μιά επίσης ενδιαφέρουσα τεχνολογικά πρόταση αποτελεί η οικογένεια των βλημάτων SPIKE, με κατεύθυνση μέσω υπέρυθρου ανιχνευτή (IIR) και συνεχή καθοδήγηση στον στόχο (manintheloop).
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθούν και δύο ακόμη παράγοντες οι οποίοι κατά την άποψή μου συνηγορούν περαιτέρω στην υιοθέτηση τέτοιων (κατά μία έννοια πρωτοποριακών) λύσεων για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ο πρώτος είναι το σημαντικά χαμηλότερο κόστος των μέσων αυτών συγκριτικά πχ με τις μεγάλες ναυτικές μονάδες, τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα. Ο δεύτερος είναι η δυνατότητα σημαντικής συνεισφοράς της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας.
*Ο Νίκος Μαλαχίας αποφοίτησε από την Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το 1986 και είναι Πλοίαρχος Π.Ν. (ε.α.). Επίσης είναι πτυχιούχος του Naval Postgraduate School των ΗΠΑ (MScinElectricalEngineering), του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (Ηλεκτρολόγος μηχανικός και μηχανικός Η/Υ) και της Ναυτικής Σχολής Πολέμου του Π.Ν. Είναι ακόμη συγγραφέας τριών βιβλίων σχετικών με την τεχνολογία ραντάρ, ηλεκτροοπτικών συστημάτων, και υποβρύχιας ακουστικής. Σήμερα δραστηριοποιείται στον ακαδημαϊκό τομέα, ενώ κατά το παρελθόν έχει διατελέσει και στέλεχος ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Φωτογραφία: Πολεμικό Ναυτικό
