Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η τεράστια κρίση που έχει ξεσπάσει στις Ευρωπαϊκές τράπεζες είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος της κρίσης στην ΕΕ. Η άλλη, είναι ότι εκατομμύρια μικρομεσαίες εταιρίες παράλληλα χρεοκοπούν διαμορφώνοντας ένα νέο εφιαλτικό σκηνικό «κερδισμένων και χαμένων». Η προωθούμενη αλλαγή της πτωχευτικής νομοθεσίας, θα σώσει τις επιχειρήσεις και την Ευρώπη;
Με βάση τα επίσημα στατιστικά των Ευρωπαϊκών Τραπεζών, όπως εκφράζονται στις επίσημες εκθέσεις του EBA, οι Μικρο-Μεσαίες εταιρίες (ΜΜΕ) που αποτελούν το 99% των εταιριών και απασχολούν το 95% του εργατικού δυναμικού στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης. Τα Κόκκινα δάνεια των εταιριών αυτών έχουν εκτοξευτεί σε ύψος 20%, που αποτελεί ιστορικό υψηλό στην ΕΕ, πενταπλάσιο εκείνου που ήταν πριν την αρχή της κρίσης του 2008! Αυτή η πτώχευση είναι πρωτοφανής και μοναδική. Παρότι και στις ΗΠΑ οι ΜΜΕ πλήττονται από την ενδυνάμωση των πολυεθνικών, η Αμερικάνικη κυβέρνηση κατάφερε σταδιακά να μειώσει τους κινδύνους την ίδια περίοδο.
Δύο είναι πλέον τα βασικά στοιχεία, όμως, που συνθέτουν το νέο τοπίο κρίσης στις εταιρίες στην ΕΕ. Αφενός έχουμε τις πολυεθνικές εταιρίες, που με αθέμιτες πρακτικές χρεοκοπούν τον ανταγωνισμό και παράλληλα έχουν την ευελιξία να μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία από την μία χώρα στην άλλη, και να «κλείνουν» θυγατρικές τους, ρίχνοντας τον «μουτζούρη» στις κυβερνήσεις και τον φορολογούμενο. Αφετέρου έχουμε τις ΜΜΕ, που δημιουργούν τις θέσεις εργασίας και να μην έχουν τη δυνατότητα να προστατευτούν από την κρίση. Οι ΜΜΕ είναι αυτή τη στιγμή μαζί με τους εργαζόμενους, οι μεγάλοι χαμένοι, στα χέρια τραπεζιτών. Οι εταιρίες χρεοκοπούν καθώς δεν υπάρχει καθεστώς που να τις προστατεύει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωσή, όμως, φαίνεται ότι άρχισε να κάνει τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης του προβλήματος, καθώς η παγκόσμια κρίση που έρχεται μετά τις Αμερικάνικες εκλογές οδηγεί σε επιτάχυνση της καταστροφής του επιχειρηματικού ιστού, αν δεν γίνουν άμεσα νέα μέτρα.
Η πτωχευτική νομοθεσία στην ΕΕ διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα και σε πολλές χώρες αναδιάρθρωση της εταιρίας είναι δυνατή μόνο μέσα από τη διαδικασία πτώχευσης, κάτι που δεν επιτρέπει σε εταιρίες που μπορούν να ανακάμψουν, να τα καταφέρουν. Ουσιαστικά με τη νέα νομοθεσία που προωθείται , (η νέα πρόταση τροποποιεί τον κανονισμό 1346/2000 της ΕΕ που βασιζόταν στα άρθρα 61 και 67 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας) θα δημιουργείται ένα διπλό πλέγμα προστασίας, το οποίο θα προστατεύει αφενός της εταιρία για τον πρώτο χρόνο του προβλήματος, και στη συνέχεια θα αντιμετωπίζει πιο ορθολογιστικά τα περιουσιακά της στοιχεία σε βάθος χρόνου, σε μεγάλο βαθμό μοιάζοντας με το Αμερικάνικο σύστημα, που είναι το πιο αποτελεσματικό, ίσως παγκοσμίως. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά τις εταιρίες, θα διασφαλίσει θέσεις εργασίας, και θα επιτρέψει καλύτερη διασφάλιση του ανταγωνισμού.
Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του θέματος. Η νέα νομοθεσία, αναμένεται να καθορίζει ορθολογικότερα την έννοια της «έδρας» της εταιρίας, πρέπει να ασκείται δηλαδή η κύρια διοικητική δραστηριότητα εκεί για να θεωρείται έδρα, και διασφαλίζει από ενδεχόμενη «καταχρηστική ρευστοποίηση ή μεταφορά» των περιουσιακών στοιχείων πολυεθνικών κυρίως εταιριών.
Αν και οι προτάσεις αυτές ξεκινάνε από το 2012, δηλαδή με το ξεκίνημα της κρίσης, πλέον, φαίνεται ότι επιταχύνεται η Ευρωπαϊκή προετοιμασία για το νέο τοπίο χρεοκοπιών. Χωρίς να είναι πανάκεια, και παρότι είναι δειλό βήμα, αναμφίβολα, αυτό είναι βήμα προς μια καλύτερη κατεύθυνση, θα βοηθήσει σε μια καλύτερη αντιμετώπιση της νέας, δύσκολης κρίσης που έρχεται…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
