Του Γιάννη Παντελάκη
Ο υπουργός Κουρουμπλής, το περιέγραψε με εφτά λέξεις: «ή με τη δεξιά ή από δω». Αποτελεί την πιο σύντομη περιγραφή του διαχωρισμού, μιας ορατής γραμμής δηλαδή την οποία επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ να ορθώσει απέναντι στη Νέα Δημοκρατία. Σήμερα, έχει ανάγκη αυτόν τον διαχωρισμό περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Η πολιτική του - όχι μόνο αυτή που συνδέεται με το μνημόνιο - έχει γκρεμίσει τα τείχη. Και χωρίς τείχη, οι ψηφοφόροι δεν βρίσκουν νοητά εμπόδια και φεύγουν, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Προς διάφορες κατευθύνσεις.
Έως τον Ιανουάριο του 2015, οι διαχωριστικές γραμμές ήταν απόλυτα διακριτές και ξεκάθαρες. Κατά βάση, συνδεόντουσαν με την αντιμνημονιακή στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ η οποία ωστόσο, δεν περιοριζόταν στην αντίθεσή του με τα μνημόνια. Είχαν επενδύσει γύρω από αυτή και μια ολόκληρη επιχειρηματολογία. Αφορούσε στην ανάλυση που έκαναν για τον συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη (ο Νότος που θα σχηματίσει ενιαίο μέτωπο αντίδρασης), την φρασεολογία που χρησιμοποιούσαν απέναντι στους δανειστές (go back madam Merkel), την γενικευμένη και ισοπεδωτική κριτική απέναντι σε όσους είχαν έστω και μερικώς διαφορετική άποψη (μερκελιστές, ναινέκοι κ.α.), τα εμφανώς ανυπόστατα επιχειρήματα για εναλλακτική λύση (πετρέλαιο από τον Τσάβες, φθηνό δανεισμό από Ρώσους και Κινέζους).
Μετά την υπογραφή του μνημονίου και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου (στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 330.000 ψηφοφόρους), όσοι απέμειναν είχαν πειστεί από διάφορα εφευρήματα που χρησιμοποίησε το κόμμα για να συγκρατήσει δυνάμεις. Αυτά συνοψίζονται στην φράση «έδωσαν μάχη αλλά δεν τα κατάφεραν γιατί είχαν απέναντι τους τους ισχυρούς δανειστές» ( λες και πριν οι δανειστές ήταν διαφορετικοί ή αδύναμοι!). Όμως, επειδή αρκετοί ψηφοφόροι θέλουν άρτο και θεάματα, ανακάλυψαν και πρόσφεραν τέτοια. Ο άρτος ήταν το παράλληλο πρόγραμμα και τα ισοδύναμα των μνημονίων μέτρα, το θέαμα ήταν η μεγαλύτερη στοχοποίηση αυτών που είχαν ήδη πολλά αδύναμα σημεία, των καναλαρχών.
Ο άρτος αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η κοινωνία ανακαλύπτει πως το μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ περιείχε προβλέψεις που δεν γνώριζε όταν ψήφισε (γενναία περικοπή συντάξεων και κοινωνικών παροχών, μεγάλο κύματα ιδιωτικοποιήσεων, άγρια φορολογία-αν και αυτή αποτελούσε κυρίως επιλογή της κυβέρνησης και πολλές ακόμα). Το θέαμα, λειτούργησε ως τέτοιο ως ένα σημείο. Ως τότε που σχεδόν αποδείχτηκε, πως στόχος δεν ήταν οι κανάλαρχες ως εξωθεσμικοί μηχανισμοί επιρροής και διαπλοκής (κάτι δεδομένο), αλλά η αλλαγή των συσχετισμών ώστε τουλάχιστον ένα μέρος από αυτούς να χρησιμοποιηθεί υποβοηθητικά της κυβέρνησης. Να δημιουργηθεί δηλαδή, η δική της διαπλοκή.
Με όλα αυτά και όχι μόνο (νεποτισμός, κομματισμός, αναξιοκρατία, αποδυνάμωση ανεξάρτητων αρχών κ.ο.κ.), η κυβέρνηση εμφανίζεται πια γυμνή. Το τείχος διαφοροποίησης κατέρρευσε. Το ηθικό πλεονέκτημα αποδυναμώθηκε, τα φαινόμενα επανάληψης των χειρότερων στιγμών κυβερνητικής διαχείρισης του παρελθόντος, είναι πολλά. Κάτι πρέπει να εφευρεθεί, κάτι που θα προσδιορίζει έστω και αφηρημένα μια διαχωριστική γραμμή. Είναι αυτό που περιγράφει ο Κουρουμπλής: ή με τη δεξιά ή από δω! Το «από δω» ωστόσο, για να λειτουργήσει πρέπει να έχει και ένα περιεχόμενο. Και δεν έχει…
