του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη
Πολύς λόγος γίνεται στην εποχή μας για την βαριά κληρονομιά της «συλλογικής ευθύνης» που μας άφησε ο 20ος αιώνας.
Ιστορικοί και απλοί αναγνώστες, επισημαίνουν με κάθε ευκαιρία - και καλά κάνουν - πως η έννοια της συλλογικής ευθύνης που εφάρμοσε το ναζιστικό Γ’ Ράιχ αποτελεί όχι απλά όνειδος για τον ανθρώπινο πολιτισμό, μα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την εφαρμογή της «συλλογικής ευθύνης» στο τεράστιο πειραματικό εργαστήριο της κομμουνιστικής ουτοπίας της Ε.Σ.Σ.Δ. Οι σύγχρονοι απολογητές αυτού του συστήματος, σκοπίμως πλέον, γιατί δεν υπάρχει πια το τεκμήριο της άγνοιας, αποσιωπούν την εκτεταμένη χρήση αυτού του «εργαλείου» κομμουνιστικής οικοδόμησης. Συχνά, καταφεύγουν σε ύβρεις και λοιδορίες, προβάλλοντας πάντα το «ακλόνητο» επιχείρημα: αυτά είναι δουλειές της «αντίδρασης κι εσύ ρίχνεις νερό στον μύλο της».
Ωστόσο, σήμερα, όταν η πρόσβαση σε πολλά αρχεία είναι πλέον δυνατή και τα αποδεικτικά στοιχεία είναι στην διάθεση εκείνου που σκύβει πάνω από τα έγγραφα και μελετάει απροκατάληπτα τις μαρτυρίες, οι ύβρεις και οι λοιδορίες δεν τον σταματούν στον αγώνα του να μάθει την πραγματική αλήθεια.
Τα έγγραφα που δημοσιεύουμε σήμερα, είναι γραμμένα στην ψυχρή υπηρεσιακή γλώσσα των βασανιστών και δημίων, οι οποίοι με ιδιαίτερη φροντίδα ασχολούνται με τις συζύγους των «εχθρών του λαού και των προδοτών της πατρίδας», οι οποίες έτυχε να αγαπήσουν τον λάθος άνθρωπο και να συνδέσουν την ζωή τους μαζί του.
* * *
Στο επάνω μέρος της σελίδας ιδιόχειρα
Από τους σ.σ. Γιεζόφ και Μπέρια.
Άκρως Απόρρητο
Προς την Κ.Ε.
Του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι)
Σύντροφο Στάλιν
Με πρόταση του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Σ.Σ.Δ στις 5 Ιουλίου 1937, η Κ.Ε του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι), αποφάσισε την δίωξη των συζύγων των αποκαλυφθέντων προδοτών της πατρίδας, των δεξιών-τροτσκιστών κατασκόπων.
Στην βάση αυτής της απόφασης το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Σ.Σ.Δ. εξέδωσε την διαταγή Νο 00485 από 15 Αυγούστου 1937, η οποία προβλέπει την σύλληψη των γυναικών των προδοτών της πατρίδας, των μελών των δεξιών-τροτσκιστικών κατασκοπικών οργανώσεων, οι οποίοι καταδικάστηκαν από το Ανώτατο Στρατοδικείο και τα στρατοδικεία ως ένοχοι πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, αρχής γενομένης από την 1η Αυγούστου 1936. Στην συνέχεια προτεινόταν η σύλληψη των συζύγων των προδοτών της πατρίδας να γίνεται ταυτόχρονα με την σύλληψη των αντρών τους, σύμφωνα με τον καθορισμένο τρόπο. Οι συλληφθείσες σύζυγοι, στην συνέχεια φυλακίζονταν σε στρατόπεδα αναμόρφωσης, εξορίζονταν για διάστημα από 5 έως 8 χρόνια κ.λπ.
Κατά την προηγούμενη περίοδο, σύμφωνα με ελλιπή στοιχεία, έχουν συλληφθεί περισσότερες από 18.000 σύζυγοι, συλληφθέντων προδοτών, μεταξύ δε αυτών, στην Μόσχα περισσότερες από 3.000 και στο Λένινγκραντ περίπου 1.500.
Στην συνέχεια θεωρούμε σκόπιμο να μην συλλαμβάνουμε όλες τις συζύγους των προδοτών της πατρίδας, των δεξιών-τροτσκιστικών κατασκόπων, παρά μόνο εκείνες:
α) οι οποίες γνώριζαν ή βοήθησαν στην αντεπαναστατική τους δράση τους συζύγους τους∙
β) εκείνες για τις οποίες το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων διαθέτει στοιχεία για αντισοβιετικές διαθέσεις και εκφράσεις, και οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ως πολιτικά αμφίβολα και κοινωνικά επικίνδυνα στοιχεία.
Έχουμε σχεδιάσει επιχειρήσεις για την ενίσχυση της παρακολούθησης των συζύγων και άλλων μελών των οικογενειών των συλληφθέντων εχθρών του λαού, προκειμένου να διακριβώσουμε τις διαθέσεις, τις σχέσεις τους με άλλους κ.λπ.
Σας παρακαλούμε για τις εντολές σας
Λαϊκός Κομισάριος Εσωτερικών Υποθέσεων
Γενικός Κομισάριος Κρατικής Ασφάλειας
Γιεζόφ
Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Κρατικής Ασφάλειας
Μπέρια.
* * *
Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα (Μπολσεβίκοι) Κεντρική Επιτροπή
Νο Π2/171
Άκρως Απόρρητο
13 Μαΐου 1939
Σύντροφος Μπέρια.
Απόσπασμα από το πρακτικό Νο 2 της συνεδρίασης του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε.
Απόφαση από 13.V. 39
171.- Ζήτημα του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων
Εγκρίνεται η παρακάτω πρόταση του σ. Μπέρια:
1. Η ιδιαιτέρως επικίνδυνη ομάδα κρατουμένων στα ειδικά τμήματα συζύγων των προδοτών της πατρίδας, οι οποίες γνώριζαν την αντεπαναστατική δράση των συζύγων τους ή έχουν συλληφθεί για αντισοβιετική και αντεπαναστατική δράση κατά την διάρκεια της παραμονής στο στρατόπεδο, να μεταφερθεί για περαιτέρω κράτηση στα στρατόπεδα του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων της Βορειο-ανατολικής περιοχής, στην Βορκουτά, στο Νορίλσκ και στα στρατόπεδα της Αυτόνομης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας Κόμι.
2. Οι υπόλοιπες κρατούμενες των ειδικών τμημάτων να μεταφερθούν σε κοινά στρατόπεδα και να χρησιμοποιηθούν σε κοινά καταναγκαστικά έργα ή κατά την ειδικότητά τους.
Ο γραμματέας της Κ.Ε.
* * *
Ε.Σ.Σ.Δ.
Λαϊκό Κομισαριάτο
Εσωτερικών Υποθέσεων
13.V. 1939
No 1444/b
Άκρως Απόρρητο
Κ.Ε. του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι)
Προς τον σύντροφο Ι. Β. Στάλιν
Για την κράτηση των καταδικασμένων από την Ειδική Συνεδρίαση του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων, μελών των οικογενειών των προδοτών της πατρίδας το 1937 σε 3 στρατόπεδα - Τεμνικόφσκι, Σιμπίρσκι και Καραγκαντίνσκι - οργανώθηκαν ειδικά τμήματα, στα οποία ισχύει ειδικό καθεστώς, διαφορετικό από εκείνο που ισχύει στα κοινά στρατόπεδα.
Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς στα ειδικά τμήμα απαγορεύεται:
1. να οδηγούνται οι κρατούμενες σε οποιεσδήποτε εξωτερικές εργασίες, εκτός των ορίων της ζώνης των ειδικών τμημάτων∙
2. η πρόταση των κρατουμένων για πρόωρη αποφυλάκιση για λόγους υγείας ή άλλους∙
3. η πρόταση των κρατουμένων για συναντήσεις, δικαίωμα αλληλογραφίας και παραλαβή δεμάτων και τροφίμων∙
4. την διεξαγωγή μεταξύ των κρατουμένων, οποιασδήποτε εκδήλωσης αναψυχής ή μαζικής πολιτιστικής δουλειάς, με εξαίρεση την ανάγνωση βιβλίων.
Αυτή την στιγμή στα ειδικά τμήματα κρατούνται 13.088 άτομα, από τα οποία περίπου τα μισά δεν εργάζονται, ως αποτέλεσμα των δυσκολιών οργάνωσης σε συνθήκες του ισχύοντος καθεστώτος της ανάλογης παραγωγικής βάσης για την εργασιακή αξιοποίηση τόσο μεγάλου αριθμού κρατούμενων γυναικών.
Το ισχύον αυτή την περίοδο καθεστώς κράτησης των κρατούμενων μελών των οικογενειών των προδοτών της πατρίδας, δεν αντιστοιχεί στο ισχύον καθεστώς των κρατουμένων στα στρατόπεδα Εργασίας-Αναμόρφωσης του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων και περιορίζει τις δυνατότητας αξιοποίησης της εργασίας των κρατουμένων. Μεταξύ των κρατουμένων στα ειδικά τμήματα υπάρχουν πολλοί ειδικοί, οι οποίοι σήμερα δεν χρησιμοποιούνται.
Θεωρώ αναγκαίο:
1. Την ιδιαιτέρως επικίνδυνη ομάδα κρατουμένων των ειδικών τμημάτων των συζύγων των προδοτών της πατρίδας, οι οποίες γνώριζαν την αντεπαναστατική δράση των συζύγων τους ή έχουν αναπτύξει αντισοβιετική και αντεπαναστατική δράση κατά την διάρκεια της παραμονής τους στο στρατόπεδο, να μεταφερθεί για περαιτέρω κράτηση στα στρατόπεδα του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων στην Βορειοανατολική περιοχή, στην Βορκουτά, στο Νορίλσκ και στα στρατόπεδα της Αυτόνομης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας Κόμι.
2. Οι υπόλοιπες κρατούμενες των ειδικών τμημάτων να μεταφερθούν σε στρατόπεδα με κοινό καθεστώς κράτησης και να χρησιμοποιηθούν σε κοινά καταναγκαστικά έργα ή κατά την ειδικότητά τους.
Παρακαλώ για τις εντολές σας
Λαϊκός Κομισάριος Εσωτερικών Υποθέσεων
Λ. Μπέρια.
Ακριβές αντίγραφο.
1-π
25.ΙΙ.60.
Η επιστολή:
