Της Μαρίας Χούκλη
Τραγουδάει Φρανκ Σινάτρα στα μπαρ της πόλης, κυκλοφορεί με καπέλο του μπεηζ μπολ, έχει 38αρι πιστόλι στη ζώνη και τα βράδια -κρυμμένος στο πίσω κάθισμα ενός ταξί- κάνει περιπολίες στους κακόφημους δρόμους, αναζητώντας εγκληματίες.
Η ασιατική εκδοχή του κινηματογραφικού «Βρόμικου Χάρυ» δεν είναι αστυνομικός, αλλά πρώην εισαγγελέας, ο μακροβιότερος δήμαρχος της τρίτης σε πληθυσμό πόλης των Φιλιππίνων και πιθανότατα ο αυριανός κεντροαριστερός πρόεδρος μιας χώρας 100 εκατομμυρίων καθολικών χριστιανών με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, ενδημική εγκληματικότητα και διαφθορά.
Το ανατολικό ημισφαίριο βρήκε τον δικό του Ντόναλντ Τράμπ.
Ο 71ενός ετών Ροντρίγκο Ντουτέρτε είναι η προσωποποίηση ενός υβρίδιου δημαγωγού με χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε γνωστούς ποπουλίστες ηγέτες από διάφορες περιοχές του κόσμου. Υπόσχεται απηνές κυνήγι της ελίτ του χρήματος και της πολιτικής, ανέχεται την δράση ταγμάτων αυτόκλητων τιμωρών που εκτελούν εμπόρους ναρκωτικών, παιδεραστές και διεφθαρμένους τοπικούς αξιωματούχους.
Άλλωστε και ο ίδιος έχει πει δημόσια ότι ευχαρίστως θα σκότωνε όποιον τολμούσε να εγκληματήσει στην πόλη του, αδιαφορώντας για τις καταγγελίες των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις συνταγματικές πρόνοιες.
Αθυρόστομος, σεξιστής αλλά και υποστηρικτής της συμμετοχής των γυναικών στα κοινά, κατά του αλκοόλ και της τρυφηλής ζωής, ταυτοχρόνως ανοιχτά υποστηρικτής των λεσβιών, γκέι, αμφισεξουαλικών και τρανσέξουαλ, διαβάζει μετά μανίας κατασκοπικά και αστυνομικά θρίλερ, κινείται με μεγάλες μοτοσυκλέτες και έχει δικό του αλά Τσάβες τηλεοπτικό σόου με τίτλο «Από τις μάζες για τις μάζες»!
Ο λαϊκισμός του 21ου πρώτου αιώνα απειλεί την παλιά πολιτική τάξη πραγμάτων πλέον σε όλα τα επίπεδα.
Ανθεί σε όλες τις ηπείρους, είτε με δεξιό είτε με αριστερό πρόσημο, στρέφεται εναντίον του «συστήματος» γενικώς, παρατηρεί ο Ντάνιελ Γκρος.
Ο διευθυντής της Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής με έδρα της Βρυξέλλες, σε πρόσφατο άρθρο του, αναρωτιέται τι προκαλεί την αυξανόμενη εξέγερση των ψηφοφόρων κατά του status quo των χωρών τους και ψηφίζουν παλαβές -ανέφικτες- πολιτικές πλατφόρμες, δημαγωγούς και ιδιαίτερες προσωπικότητες.
Δημοφιλής, όπως λέει, είναι η εξήγηση είναι ότι η άνοδος του λαϊκισμού λιπαίνεται από τους «χαμένους της παγκοσμιοποίησης». Η απελευθέρωση του εμπορίου διάβρωσε την παραγωγική βάση πολλών χωρών, οι υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας αντικαταστάθηκαν από την απασχόληση του φθηνού μεροκάματου. Οι εργαζόμενοι έχουν πλέον να διαλέξουν μεταξύ της παρατεταμένης ανεργίας και μιας ταπεινωτικής δουλειάς ελάχιστων απολαβών.
Ο Γκρος συμφωνεί ότι η παγκοσμιοποίηση μεταμόρφωσε τις δυτικές οικονομίας, στέλνοντας θέσεις εργασίας χαμηλής ειδίκευσης στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αντικρούει, ωστόσο, το επιχείρημα ότι η εμφάνιση του ακραίου λαϊκισμού σε τέτοια κλίμακα έχει να κάνει αποκλειστικά με το θέμα της απασχόλησης και των αμοιβών. Επικαλείται στατιστικά στοιχεία και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού για να υποστηρίξει ότι ακόμη και στα χρόνια της κρίσης, η σχέση υψηλά μορφωμένων καλά αμειβόμενων με τους λιγότερο μορφωμένους/ χαμηλά αμειβόμενους παρέμεινε σχετικά σταθερή και μάλιστα με τον αριθμό των δεύτερων να έχει ελαφρώς μειωθεί.
Ο λαϊκισμός είναι περίπλοκο κοινωνικό-πολιτικό φαινόμενο, θυμίζει ο Γερμανός οικονομολόγος. Και δεν διστάζει να πει ότι η ευθεία αναγωγή του αυξανόμενου λαϊκισμού στον παράγοντα “παγκοσμιοποίηση" είναι ελκυστική, αλλά απλοϊκή και παραπλανητική.
Στην Αυστρία έπαιξε ρόλο το μεταναστευτικό, το ίδιο και στην Φινλανδία ή στη Γερμανία, σε αντίθεση με τις χώρες της νότιας Ευρώπης όπου οι Podemos και ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισαν ψήφους λόγω των πολιτικών λιτότητας (αν και όπως σημειώνει ο Γκρος, ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να προσαρμόζεται στην πραγματικότητα).
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και στις Φιλιππίνες, επίσης δεν φταίει η παγκοσμιοποίηση για την απίστευτη αποδοχή που έχουν ο Τράμπ και ο Punisher, το προσωνύμιο του Ντουτέρτε.
Αν θέλουμε να ανακοπεί η άνοδος των δυνητικά επικίνδυνων πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, καταλήγει Γκρος, πρέπει να καταλάβουμε τι πραγματικά τις τροφοδοτεί, ακόμη κι αν η εξήγηση είναι πιο περίπλοκη από ό, τι θα θέλαμε.
It's and it's not the economy, guys.
