Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Ο Μέρβιν Κίνγκ, Διοικητής της Τράπεζας Αγγλίας και Πρόεδρος της επιτροπής διαχείρισης της επί 10 χρόνια (2003-2013) έκανε μία δήλωση που εξέπληξε τόσο την Πανεπιστημιακή κοινότητα, όσο και τους ανθρώπους της αγοράς, δηλώνοντας ότι αν υπάρξει μία "αναδιάρθρωση" στις Τράπεζες και "αύξηση παραγωγικότητάς" τους, η ανθρωπότητα θα αποφύγει τις οικονομικές κρίσεις. Είναι όμως αυτή η δήλωση, κάτι στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε;
Κατ' αρχήν, ο Μέρβιν Κινγκ, αν πράγματι ανακάλυψε ένα τρόπο για να εξαλείψει την οικονομική κρίση από αυτό τον πλανήτη, τότε πράγματι εφηύρε κάτι που είναι άξιο ενός Νόμπελ οικονομικών. Τουλάχιστον. Τόσο ακαδημαϊκοί, κυβερνήτες κρατών, όσο και άνθρωποι της αγοράς πασχίζουν, από γενέσεως της ανθρωπότητας, να βρουν το μυστικό ώστε η οικονομία μόνο να εχει φάση ανάπτυξης, και ποτέ φάση ύφεσης, αλλά δεν το κατάφεραν.
Τώρα, με την δήλωση του κου Κινγκ, μία μεγάλη ακτίνα ελπίδας φωτίζει όλο τον πλανήτη. Μία τέτοια εφεύρεση θα είναι αντίστοιχη, ή σωστότερα πολύ ανώτερη, όσων πάσχιζαν να βρούν οι αλχημιστές στον μεσαίωνα, δηλαδή την μετατροπή των κοινών μετάλλων σε χρυσό αλλά και τη δημιουργία του ελιξηρίου της Ζωής ( γνωστού και ως «πανάκειας»), το οποίο θα θεράπευε όλες τις ασθένειες και θα παρέτεινε τη ζωή επ'' αόριστον! Να υποθέσουμε, φυσικά, ότι τη στιγμή που μιλάμε ο κος Κινγκ έχει καταθέσει τις προτάσεις του για να λαβει κάποιο βραβείο ευρεσιτεχνίας, ή, έστω, σε κάποιο διεθνές συνέδριο Χρηματοοικονομικών. Όμως, δυστυχώς τίποτα από αυτά δεν συνέβη.
Να υποθέσουμε ότι μπορεί ο πρώης Διοικητής της Τραπεζας Αγγλίας να μην αναγνωρίστηκε από την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά έστω, τουλάχιστον η επαγγελματική του πρακτική, καθώς ήταν επι 10 χρόνια (2003-2013) διοικητής και Πρόεδρος της επιτροπής διαχείρισης της Τράπεζας Αγγλίας, του εδωσε απλόχερα την ευκαιρία να λύσει το πρόβλημα της κρίσης στην πράξη!
Δυστυχώς, ούτε αυτό συνέβη! Επι εποχής του, και λόγω των πράξεων και παραλείψεών του, οι Άγγλοι φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν να πληρώσουν αδρά την διάσωση των Αγγλικών Τραπεζών τις οποίες «επέβλεπε» ο κος Κίνγκ, και οι οποίες χρεοκόπησαν. Να τις ανακεφαλαιώσουν ξανά και ξανά, από το 2008 μεχρι και το 2013 όταν ο κυριος Κινγκ απολύθηκε, πήγε στο σπίτι του και ησύχασε και αυτός και οι φορολογούμενοι!
Τελικά η Αγγλία ξεφυγε από την κρίση, σταδιακά, όπως και οι ΗΠΑ, όχι με την «αναδιάρθρωση των τραπεζών», αλλά μετά από μια απότομη υποτίμηση του νομίσματός της. Ο Κος Κινγκ, αντί να ζητήσει συγνώμη από τους Άγγλους φορολογούμενους, φαίνεται ότι μετά μια περίοδο σιωπής άρχισε τις αστειότητες. Διότι, θυμίζει απελπιστικά, την ψευδαίσθηση και την αφέλεια που είχε το σοσιαλιστικό κράτος της Ρωσίας. Το σοσιαλιστικό κράτος της Ρωσίας ανέθεσε στη δεκαετία του 1920 σε έναν γνωστο Ρώσο οικονομολόγο, τον Κοντράτιεφ, να μελετήσει, να προβλέψει αν και πότε θα επέλθει η κατάρρευση του καπιταλισμού. Ο Κοντράτιεφ αφου μελέτησε τα ιστορικά δεδομένα, κατέληξε ότι ο καπιταλισμός, όπως και τα προηγούμενα οικονομικά συστήματα, δεν θα καταρρεύσει ολοκληρωτικά, αλλα απλά χαρακτηρίζονταν από φάσεις ύφεσης και ανάπτυξης, και μάλιστα εφηύρε τον 60ετή οικονομικό κύκλο.
Με βάση τον κύκλο Κοντράτιεφ, όπως ονομαστηκε ο 60ετης κύκλος, επί κάποια έτη υπάρχει φάση υφεσης, και αυτά ακολουθούνται από φάση ανάπτυξης και στη συνέχεια ο κύκλος επαναλαμβάνεται με προβλέψιμη σειρά. Πέραν αυτού υπάρχουν φυσικά και οι 7ετεις (κατά μεσο όρο) οικονομικοί κύκλοι, που είναι ορατοί σε όλους μας, με τις γνωστές 6 φάσεις, με βάση τις οποίες οι σύγχρονοι διαχειριστές χαρτοφυλακίων κάνουν τις επενδύσεις, ώστε οι πελάτες τους να κερδίζουν από εκείνες τις αξίες που κερδίζουν σε κάθε φάση του οικονομικού κύκλου.
Στην πρώτη φάση ύφεσης, για παράδειγμα, μειώνονται οι βιομηχανικές παραγγελίες, πέφτουν οι χρηματιστηριακές τιμές απότομα, χρεοκοπούν τράπεζες και συμφέρει η αύξηση τοποθετήσεων σε μετρητά, ενώ οι επόμενες 5 φάσεις έχουν επίσης προβλέψιμα χαρακτηριστικά (αλλά όχι προβλέψιμη διάρκεια).
Φυσικά υπάρχουν τρόποι να αμβλυνθούν οι υφέσεις και αυτό έχει καταφέρει ως τώρα η πολιτική Ομπάμα στις ΗΠΑ, ενώ η πολιτική της Γερμανίας έχει κάνει την κρίση χειρότερη στην Ευρώπη. Όχι όμως ότι υπάρχει τροπος να εξαλειφθεί η κρίση. Να ελπίσουμε, μόνο, ο κος Μέρβιν Κινγκ να μην γίνει διαχειριστής χαρτοφυλακίου, διότι μπορεί να μην λύσει το θέμα της κρίσης, και να μην κατανοεί οικονομικούς κύκλους, αλλά οι επενδύσεις «υπακούουν σε αυτούς τους κανόνες» και θα υπήρχε σοβαρό ενδεχόμενο οι πελάτες του να… χρεοκοπήσουν!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
