Η τροχιά ανόδου στην οποία έχει μπει η πανδημία στη χώρα μας, μπορεί να οδηγήσει ως τις 20-25 Φεβρουαρίου σε 1.200-3.000 κρούσματα ημερησίως ανάλογα με το σενάριο που θα επικρατήσει, υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε δεν θα επικρατήσουν τα μεταλλαγμένα στελέχη και δεν θα υπάρξει κάποιος άλλος αστάθμητος παράγοντας.
Στην εκτίμηση αυτή καταλήγει το μοντέλο πρόγνωσης για την πανδημία που έχει αναπτύξει ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Κρήτης Νίκος Τζανάκης, ο οποίος εκφράζει την έντονη ανησυχία του, μιλώντας στο liberal.gr.
Η ανησυχία είναι αναπόφευκτη όσο τα κρούσματα διατηρούν ανοδική τάση, επισημαίνει ο καθηγητής, και προσθέτει ότι εντείνεται ακόμη περισσότερο από την κόπωση του κόσμου να εφαρμόζει τα περιοριστικά μέτρα για καιρό. Υπογραμμίζει όμως την ανάγκη τήρησής τους, γιατί δεν υπάρχει άλλη λύση αυτή τη στιγμή.
Αντίστοιχα εκφράζει ανησυχία για τη δυνατότητα όλων των εργαστηρίων μοριακού ελέγχου ανά τη χώρα, να αναγνωρίζουν τα ύποπτα κρούσματα και να τα στέλνουν για πλήρη γενετική ανάλυση στο Ινστιτούτο Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, όπου πιστοποιείται το είδος και η σοβαρότητα της μετάλλαξης.
Συνέντευξη στην Άννα Παπαδομαρκάκη
- Πόσο ανησυχείτε από την άνοδο των κρουσμάτων τις τελευταίες ημέρες, σε συνδυασμό και με τα αποτελέσματα του μοντέλου σας;
Ανησυχώ φυσικά, γιατί υπάρχει εξάπλωση, η οποία πρέπει να κρατηθεί σε λογικά πλαίσια. Να κρατηθούμε δηλαδή γύρω στα 1.500 - 1.800 κρούσματα ως τις 20-25 Φεβρουαρίου, με τους διασωληνωμένους να κυμαίνονται μεταξύ 400-600. Εκεί το σύστημα αντέχει. Οριακά μεν, αλλά αντέχει. Και αυτό είναι ένα μέσο σενάριο. Το θετικό σενάριο εκτιμά ότι τα κρούσματα θα κρατηθούν στα 1.200 κρούσματα την ημέρα, ενώ το χειρότερο σενάριο δείχνει την άνοδο ως τα 3.000 κρούσματα την ημέρα.
- Πόσο απρόβλεπτη γίνεται η κατάσταση με την είσοδο των μεταλλαγμένων στελεχών;
Δεν ξέρουμε πώς θα λειτουργήσουν. Η μεταδοτικότητά τους είναι μεγαλύτερη. Δεν ξέρουμε κατ΄ αρχήν την έκτασή τους στον πληθυσμό και επίσης αν είναι επικρατούντα. Η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη είναι ακόμη μόνο σε ένα κρούσμα, όμως αυτά της βρετανικής μετάλλαξης είναι αρκετά. Μέχρι στιγμής ξέρουμε για πάνω από 100, όμως η διερεύνηση συνεχίζεται, οπότε δεν γνωρίζουμε πόσα είναι πραγματικά.
- Μπορούμε να μετρήσουμε και να προβλέψουμε τις επιπτώσεις από την αυξημένη μεταδοτικότητά τους;
Αυτό δεν είναι δυνατόν, γιατί ακόμα δεν ξέρουμε σε ποιό ποσοστό οι νέες μολύνσεις προέρχονται από τις νέες μεταλλάξεις, οπότε δεν μπορεί να γίνει πρόγνωση. Αν γνωρίζαμε σε τι ποσοστό οι νέες μολύνσεις οφείλονται στο μεταλλαγμένο στέλεχος, θα μπορούσαμε. Όμως δεν ξέρω πόσο καλά ανιχνεύεται το τροποποιημένο στέλεχος. Ξέρω ότι υπάρχει αυτή η δυνατότητα εδώ στην Κρήτη και σε μερικά εργαστήρια στην Αθήνα, αλλά δεν ξέρω αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα σε όλα.
Για παράδειγμα, από το εργαστήριο όπου γίνεται ο μοριακός έλεγχος εδώ, φεύγουν δείγματα για τα οποία υπάρχει υψηλή εργαστηριακή υποψία ότι πρόκειται για τα μεταλλαγμένα στελέχη και κατευθύνονται στο Ινστιτούτο Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), όπου γίνεται αναλύεται το γονιδίωμα του ιού εξ΄ ολοκλήρου (γενετική ανάλυση) και ταυτοποιείται ότι πρόκειται για τη βρετανική ή τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη. Γιατί μπορεί να υπάρχουν και στελέχη που έχουν υποστεί μεταλλάξεις, οι οποίες όμως δεν είναι σημαντικές.
Δηλαδή τα εργαστήρια που εφαρμόζουν μοριακό έλεγχο, μπορούν με ειδικές τεχνικές να εξάγουν τα ύποπτα κρούσματα. Δεν είναι όλα τα εργαστήρια όμως που εφαρμόζουν αυτές τις τεχνικές και υπάρχει έτσι ο κίνδυνος κάποια δείγματα να διαφεύγουν. Μόνο το βρετανικό έχει 21 μεταλλάξεις, 4 στην ακίδα και 17 στο υπόλοιπο σωμάτιο. Πρέπει να διαπιστωθούν όλες, για να ταυτοποιηθεί ως βρετανικό. Το εργαστήριό μας, έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει δύο από τις διαφοροποιήσεις αυτές και σαν ύποπτο μπορεί να στείλει το κατάλληλο δείγμα για να γίνει η αλληλούχιση στο ΙΙΒΕΑΑ. Δεν είμαι όμως σίγουρος ότι όλα τα εργαστήρια, τεχνικά, μπορούν να διαχωρίσουν τα θετικά δείγματα αν είναι και ύποπτα για τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις ή όχι.
- Πόσο σας ανησυχεί η κόπωση του κόσμου σε σχέση με την τήρηση των μέτρων;
Είναι πολύ ανησυχητικό, διότι ο κόσμος με το παραμικρό θέλει να πεταχτεί έξω να καλύψει τις ανάγκες του. Είδαμε με την ανακοίνωση για επικείμενο lockdown, ο κόσμος βγήκε στην αγορά, τρέχουν στα κομμωτήρια, είναι κινήσεις που δείχνουν ακριβώς αυτόν τον εκνευρισμό.
Όμως πρέπει να τους πείσουμε ότι τα μέτρα πρέπει να συνεχίσουν να τηρούνται, πρέπει να "το δουλέψουν" στο μυαλό τους ότι πρέπει να προχωρήσουμε έτσι. Δυστυχώς. Δεν γίνεται διαφορετικά. Αλλιώς θα πρέπει να αποδεχθούμε εκατόμβες θανάτων. Είδαμε όλοι τι γίνεται στην Πορτογαλία. 10.000 κρούσματα την ημέρα. Μέχρι και στα ασθενοφόρα τους κρατούν στους αναπνευστήρες. Μη φτάσουμε σε αυτές τις εικόνες. Κι αυτό γιατί άφησαν ελεύθερα τα πάντα. Άνοιξαν πριν τα Χριστούγεννα, έκλεισαν την Πρωτοχρονιά, όμως η ζημιά είχε γίνει.
- Βλέπετε σε μας εδώ να έρχεται αυστηρότερο lockdown;
Θα το παλέψει η επιτροπή με πιο εστιασμένα μέτρα, γεωγραφικά και οργανωτικά, μήπως το κρατήσουμε σε διαχειριζόμενα μέτρα. Έχω μια ελπίδα, όπως βλέπω το μοντέλο και δουλεύει ότι δεν θα είναι τόσο δυναμικό. Φαίνεται ότι τα μέτρα κατά κάποιον τρόπο συγκρατούν τα πράγματα. Ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται μέχρι τώρα. Το σύστημα υγείας θα αντέξει. Δεν θα είναι τόσο δυσάρεστα. Βέβαια πρέπει να περάσει και η 10η Φεβρουαρίου να έχουν ενσωματωθεί και οι επιπτώσεις από το άνοιγμα των γυμνασίων.
Για την ώρα, αν ληφθούν εστιασμένα μέτρα κι αν προσέξει ο κόσμος, και να ενταθούν τα μέτρα στην Αττική, θα μπορέσουν να συγκρατηθούν τα πράγματα. Εκτός κι αν υπάρξει κάποιος αστάθμητος παράγοντας, όπως να επικρατήσει κάποια παραλλαγή. Γιατί μέχρι τώρα δεν συμπεριλαμβάνεται στον αλγόριθμο. Οπότε το ενδεχόμενο επικράτησης ενός μεταλλαγμένου στελέχους δεν εντάσσεται στις μετρήσεις του μοντέλου αυτή τη στιγμή. Μπορεί όμως να μπει από μόνο του.
- Και τι θα πρέπει να κάνουμε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο που θα επικρατήσει το ένα ή το άλλο μεταλλαγμένο στέλεχος;
Τότε θα πρέπει να ληφθούν πολύ αυστηρά μέτρα, γιατί αν φτάσουμε σε 3.000-4.000 κρούσματα την ημέρα, δεν θα μπορέσει το υγειονομικό σύστημα να αντέξει. Το είδαμε το Νοέμβριο με σταθερό ρυθμό λίγο κάτω από τις 3.000 και διαπιστώσαμε ότι είναι μια σχετικά ανεξέλεγκτη κατάσταση. Εκεί δεν υπάρχει άλλο μέτρο. Κακώς, αλλά δεν υπάρχει. Θα πρέπει να γίνει ένα πάρα πολύ σκληρό και οριζόντιο lockdown. Και πάλι όμως, δεν θα πρέπει να αφεθεί η κατάσταση να φτάσει μέχρι εκεί, γιατί θα καθυστερήσει πάλι να κατασταλεί, όπως το είδαμε ήδη.
