Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η Μεγάλη Ιδέα υπήρξε ένα από τα πιο μεγαλόπνοα προγράμματα εθνικής ολοκλήρωσης και ανάπτυξης στη Ν. Βαλκανική: προέβλεπε την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση όλων των ιστορικών ελληνικών χωρών, δηλαδή της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, των Επτανήσων, των Δωδεκανήσων, της Κρήτης, της Κύπρου, της Μικράς Ασίας και του Πόντου σε μια «Ελληνική Αυτοκρατορία». Παράλληλα και ταυτόχρονα υπήρξε ένα άλλο ελληνικό ρεύμα που συνέδεε την απελευθέρωση των ιστορικών ελληνικών χωρών, το οποίο προϋπήρξε της Μεγάλης Ιδέας. Ήταν ο φωτισμός της Ανατολής δια των φώτων της Δύσεως.
Τι ωραία έμπνευση για έναν λαό ο οποίος καλούνταν επί αιώνες να επιβιώσει μεταξύ αυτοκρατοριών και επαναστάσεων! Τι χρήσιμο και επιβεβλημένος σχεδιασμός για ένα κράτος που έπρεπε να εθνοποιηθεί την ώρα που όλοι γύρω του έκαναν ακριβώς το ίδιο...
Ο μόνος βέβαια που μπόρεσε να συνδέσει την Μεγάλη Ιδέα, με τον ρεαλισμό, ήταν ο Ελ. Βενιζέλος ο οποίος συνέδεσε την διεύρυνση των συνόρων με το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο, με την συνεκτική ιδέα του έθνους και με την αστικοποίηση της χώρας δια του εκσυγχρονισμού. Με λίγα λόγια, ήταν αυτός που ήθελε ένα έθνος- κράτος για την ανάπτυξη και όχι για την επιβίωση των παπάδων, των καπετανάτων και των σιτιζόμενων από τον κρατισμό που κουνούν πάντα τις δικέ τους σημαίες.
Η Κύπρος μαζί με τις υπόλοιπες πατρίδες, ήθελε πάντα να ενωθεί με την Ελλάδα. Και δυστυχώς, για το έθνος, το επιχείρησε και μετά την Συνθήκη Ανεξαρτησίας της Ζυρίχης του 1959. Με αποτέλεσμα τις αναταράξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την εισβολή των Τούρκων το ΄74.
Αναρωτιέμαι όμως, αν η Κύπρος θέλει και σήμερα να ενωθεί με την Ελλάδα. Αν οι Κύπριοι έχουν την ίδια εθνική επιθυμία της πολυπόθητης ένωσης για την οποία σκοτώθηκαν τόσοι αγωνιστές στον μακροχρόνιο αγώνα για την εθνική ενοποίηση.
Η απάντηση είναι πως κανείς Κύπριος δεν θα ήθελε σήμερα, να επωμιστεί τα βάρη ενός αποτυχημένου κράτους. Μπορεί να το ήθελε μέχρι πριν από τριάντα χρόνια αλλά όχι τώρα. Γιατί μπορεί πια να συνειδητοποιήσει την μέγιστη ευελιξία των δικών του θεσμών και συστημάτων έναντι του βραδυκίνητου και εσωστρεφούς ελλαδικού κράτους. Γιατί μπορεί να καταλάβει ότι πολύ λιγότερη ασφάλεια είναι σε θέση να του παρέχει η ελλαδική αμυντική μηχανή από μία αμερικανική εταιρεία εξόρυξης πετρελαίου. Και τέλος, γιατί βλέπει πως το δικό του πολιτικό σύστημα εξασφαλίζει, δια της εξωστρέφειας, αύξηση του ΑΕΠ από τα πανεπιστήμια, τις κατασκευές, την συμμετοχή ξένων εταιρειών και από πολλές άλλες δραστηριότητες στο νησί.
Είναι μάλλον η στιγμή να συμβεί το αντίστροφο: να επιθυμήσουμε εμείς την προσάρτησή μας στην Κύπρο. Και να παρακαλέσουμε τους αδερφούς μας να μας δεχτούν ως μαθητευόμενους στον δικό τους ρεαλισμό και στην δική τους ευέλικτη χρήση της δημοκρατίας τους.
Η δική μας περίπτωση είναι από αυτές που διδάσκουν ότι ο κόσμος άλλαξε και ότι οι "Μεγάλες Ιδέες" δεν πραγματοποιούνται πια στο επίπεδο των ποσοτικών μεγεθών αλλά στο δημιουργικό πλαίσιο των ποιοτικών δεικτών. Κάτι που γνώριζε καλά ο Βενιζέλος, όταν επένδυε τον ελληνισμό στην αστική τάξη και όχι στην ανάσταση του "Μαρμαρωμένου Βασιλιά", όπως οι αντίπαλοί του...
