Δυστυχώς η ύφεση για την Ελλάδα θα έχει διάρκεια 1 χρόνου, αντί για 6 μήνες, όπως θα συμβεί στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, λόγω της πολύ μεγάλης εξάρτησης της χώρας από τον εποχικό τουρισμό, εκτιμά μιλώντας στο liberal.gr ο Γερμανός οικονομολόγος Ντάνιελ Γκρος.
Και αυτό καθώς, όπως λέει, η φετινή τουριστική σεζόν θα πρέπει να θεωρείται τελείως χαμένη, με τους τουρίστες να επιστρέφουν στην Ελλάδα, αλλά από του χρόνου. «Είναι απίθανο να έρθουν τουρίστες το φετινό καλοκαίρι στην χώρα, άλλωστε ούτε η ίδια θα το επιτρέψει, προκειμένου να μην υπάρξει υποτροπή στο θέμα του κορονοϊού, ακόμη και στο σενάριο που η εξάπλωση της πανδημίας συγκρατείται μέσα στο επόμενο δίμηνο», τονίζει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού think tank CEPS.
Εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα χτυπηθεί περισσότερο απ' ότι οι υπόλοιπες του νότου, δηλαδή η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, καθώς αυτές δεν εξαρτώνται τόσο πολύ από τον εποχικό τουρισμό όσο εμείς, θεωρεί ότι η κοινωνική αλληλεγγύη και οι οικογενειακοί δεσμοί θα στηρίξουν την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και επισημαίνει ότι η χώρα θα βγει ισχυρότερη από την κρίση αλλά αυτό θα συμβεί από το 2021 και μετά, προσθέτοντας μάλιστα ότι αυτό είναι το βασικό του σενάριο για την Ελλάδα και όχι το δυσμενές.
Σε επίπεδο Ευρωζώνης θεωρεί ότι η κρίση θα διαρκέσει μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου και ότι αμέσως μετά η ανάκαμψη θα είναι πολύ δυναμική, υπό την προϋπόθεση ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα στηριχθούν, προκειμένου να έχουν ρευστότητα ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς ειδικά ο τομέας των υπηρεσιών δεν θα έχει εισροή εσόδων για 3-4 μήνες.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Τελικά είναι αναπόφευκτη η ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας;
Ναι, απλά πιστεύω ότι δεν θα διαρκέσει πάρα πολύ, εκτιμώ ότι θα έχει διάρκεια μισό χρόνο και θα κρατήσει περίπου μέχρι και τον Σεπτέμβριο. Από εκεί και μετά η ανάκαμψη θα είναι μάλλον δυναμική, με την προϋπόθεση ότι οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές θα κάνουν ό,τι χρειαστεί για να κρατήσουν όρθια την οικονομία.
- Που αποδίδετε το γεγονός ότι οι αγορές παραμένουν επιφυλακτικές παρά τα «μπαζούκας» των κεντρικών τραπεζών, όπως το προχθεσινό της ΕΚΤ;
Πρέπει να διαχωρίσουμε τις αγορές μετοχών από τις αγορές ομολόγων, κρατικών και εταιρικών. Οι αγορές μετοχών πόνταραν στο σενάριο ότι δεν θα υπάρξει ύφεση και ήταν ήδη υπερτμημένες. Οι αποτιμήσεις έχουν τώρα επιστρέψει στα επίπεδα του 2016, άρα είναι πραγματικά χαμηλά. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να έχουν το μυαλό τους στις αγορές ομολόγων, αλλά και την βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση, αυτό δηλαδή που έχουν ανάγκη σήμερα οι επιχειρήσεις, περισσότερο παρά ποτέ.
Και αυτό καθώς η πλειοψηφία των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επομένως το πιο σημαντικό, ειδικά στην Ευρώπη, είναι να συνεχίσουν να έχουν ρευστότητα οι ευρωπαϊκές τράπεζες, προκειμένου να μπορούν να χρηματοδοτούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Κυρίως αυτές θα χτυπηθούν περισσότερο, ενώ ειδικά ο τομέας των υπηρεσιών δεν θα έχει εισροή εσόδων για 3-4 μήνες.
Εν προκειμένω θα πρέπει οι τράπεζες να πάρουν έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές ώστε όταν μια μικρομεσαία επιχείρηση αδυνατεί να πληρώσει εγκαίρως το δάνειό της, αυτό να μην “κοκκινίζει”. Επίσης μέτρο ανακούφισης είναι αυτό που έχει ανακοινωθεί σε πολλές χώρες, δηλαδή να ανασταλούν οι φορολογικές υποχρεώσεις των μικρών επιχειρήσεων και όσων έχουν πληγεί για 6 μήνες. Οποιαδήποτε μέτρα τόνωσης της ζήτησης, όπως απευθείας χρήματα στους καταναλωτές δεν έχουν κανένα νόημα, αφού ούτως ή άλλως δεν μπορούν να τα ξοδέψουν.
- Βλέπετε να φτάνουμε σε εθνικοποιήσεις εταιρειών σε κρίσιμους τομείς, όπως στις αερομεταφορές, κλάδος που μαζί με τον τουρισμό, έχει πληγεί περισσότερο από όλους;
Κοιτάξτε, σίγουρα έχουν πληγεί πολλοί κλάδοι, όπως για παράδειγμα η αυτοκινητοβιομηχανία, ωστόσο αν κάποιος δεν αγοράσει αυτοκίνητο σήμερα, θα το κάνει σε μερικούς μήνες. Εδώ χρειάζεται οι κυβερνήσεις να ενισχύσουν την ρευστότητα αυτών των επιχειρήσεων, προκειμένου να έχουν την δυνατότητα να πληρώσουν τους μισθούς των εργαζομένων. Φυσικά υπάρχουν και επιχειρήσεις στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, όπως οι αεροπορικές, οι οποίες ίσως χρειαστεί να κρατικοποιηθούν. Σημειωτέον ότι σε μια τέτοια περίοδο κανείς δεν θέλει χρεοκοπίες, αφού το κλίμα στις αγορές είναι εξαιρετικά ευαίσθητο και θα επιδεινωνόταν ραγδαία. Είναι όμως λίγοι οι τομείς της οικονομίας όπου ίσως χρειασθεί να δούμε εθνικοποιήσεις, δεν χρειάζεται αυτό να γίνει σε αρκετούς.
- Συμφωνείτε με την δήλωση της Αν. Μέρκελ ότι αντιμετωπίζουμε την μεγαλύτερη κρίση από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου;
Συμφωνώ, είναι αλήθεια, ωστόσο η επίπτωση θα είναι παροδική, εφόσον υπάρξει η σωστή αντιμετώπιση.
- Τι βλέπετε να συμβαίνει στην Ελλάδα;
Είναι αναπόφευκτη η ύφεση για την Ελλάδα, δυστυχώς όμως αυτή θα έχει διάρκεια 1 χρόνου, αντί για 6 μήνες, όπως θα συμβεί στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, λόγω ακριβώς της πολύ μεγάλης εξάρτησης της χώρας από τον εποχικό τουρισμό. Η τουριστική σεζόν του 2020 θα πρέπει να θεωρείται τελείως χαμένη, οι τουρίστες θα επιστρέψουν στην Ελλάδα του χρόνου, φέτος όμως δεν θα έρθουν. Είναι απίθανο αυτό να συμβεί, ακόμη και αν η εξάπλωση της πανδημίας συγκρατηθεί μέσα στο επόμενο δίμηνο. Ούτε η ίδια η χώρα θα το επιτρέψει, προκειμένου να αποφύγει την υποτροπή, δηλαδή ένα νέο γύρο εξάπλωσης του κορονοϊού.
- Η εκτίμηση ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα πάρει 1 χρόνο είναι το δυσμενές σας σενάριο ή το βασικό σενάριο;
Είναι το βασικό μου σενάριο. Και εκτιμώ ότι η κοινωνία θα δείξει αίσθημα αλληλεγγύης και ότι η χώρα θα βγει ισχυρότερη από την κρίση σε ένα χρόνο από σήμερα. Σκεφτείτε τι είναι ένας χρόνος στην ζωή μιας χώρας, θεωρώ ότι το 2021 η Ελλάδα θα έχει εξέλθει από αυτή την κατάσταση πολύ ισχυρότερη απ' ότι είναι τώρα. Τα πράγματα θα διατηρηθούν υπό έλεγχο εφόσον το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στηριχθεί αποτελεσματικά. Επίσης στην Ελλάδα οι οικογενειακοί δεσμοί είναι ακόμη ισχυροί, αυτό φάνηκε και κατά την διάρκεια της δεκαετούς κρίσης, επομένως είμαι σίγουρος ότι όσο και αν δοκιμαστούν σκληρά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τελικά θα καταφέρουν να επιβιώσουν.
- Ποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα δοκιμαστούν σκληρά;
Η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία θα χτυπηθούν επίσης πολύ σκληρά, ωστόσο εκτιμώ ότι σε αυτές τις χώρες η ανάκαμψη θα έρθει νωρίτερα από ένα χρόνο, καθώς δεν εξαρτώνται τόσο πολύ από τον εποχικό τουρισμό, όσο η Ελλάδα.
