Υπάρχουν πολλοί μιμητές του Έλβις Πρίσλεϊ, αλλά κανείς απ' αυτούς δεν είναι ο Έλβις. Ο Έλβις πέθανε. Το ίδιο κι ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο μεγάλος πολιτικός Ανδρέα πέθανε, όπως συμβαίνει με όλους τους θνητούς. Ότι προσπαθούν κάποιοι να μας πείσουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι μία ζωντανή απόδειξη της μετεμψύχωσης, είναι αρρωστημένο.
Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι πραγματικά συγκινητική. Παρατηρώντας κανείς τα γεγονότα από την οπτική του ερευνητή δεν μπορεί παρά να θαυμάσει την εξαίσια δουλειά που έχει γίνει. Δεν πρόκειται για ένα οποιοδήποτε αφήγημα, αλλά για μία λεπτεπίλεπτη εργασία, η οποία αγγίζει τα όρια της τελειότητας.
Δεν πρόκειται απλά και μόνο για μια ιδέα της στιγμής, αλλά για έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό, τον οποίον μόνο ένας μαιτρ του είδους θα μπορούσε να κατευθύνει. Θα θυμάστε τότε που ο Αλέξης βγήκε στα μπαλκόνια και άρχισε να μιλάει σαν τον Ανδρέα. Αν έκλεινες τα μάτια σου, θα πίστευες ότι μιλούσε ο Ανδρέας. Ήταν ο τόνος της φωνής, οι παύσεις, το ανέβασμα της έντασης.
Ήταν το πρώτο βήμα. Κι ύστερα ήρθαν οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές, οι οποίοι δέχτηκαν τον Αλέξη Τσίπρα στην ομάδα τους. Κανονικό μέλος η Φώφη και από δίπλα ο Αλέξης. Κι έπειτα άρχισαν οι συζητήσεις περί μετακίνησης του ΣΥΡΙΖΑ στην σοσιαλδημοκρατία. Ότι έτσι έκανε και το ΠΑΣΟΚ, ότι ο Αλέξης ξεκίνησε από την Άκρα Αριστερά, όπως και ο Ανδρέας από το ΠΑΚ και άλλα τέτοια.
Ο σπόρος έπεσε, αλλά δεν έπιασε. Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι δεν πέρασε το μήνυμα στις πλατιές λαϊκές μάζες. Και δοκίμασαν τα πάντα: Την αφύπνιση του αντιδεξιού συνδρόμου, την πόλωση, την σκανδαλολογία. Τίποτα! Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να ταυτιστεί με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα και ο Αλέξης Τσίπρας με τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Τώρα έχουμε περάσει σε ένα νέο στάδιο. Βγαίνουν διάφοροι ευυπόληπτοι πολίτες και επιχειρούν μία απέλπιδα προσπάθεια για να μην πάει στράφι το σχέδιο. Προτάσσουν το κύρος τους και ζητούν να στηριχτούμε αποκλειστικά και μόνο σε αυτό και να πιστέψουμε, επιτέλους, τον Λόγο που ευαγγελίζονται. Ίσως στην συνέχεια δούμε ιστορικές φιγούρες του Κινήματος να στέκονται στην εξέδρα, δίπλα στον Αλέξη Τσίπρα. Δεν θα μας εκπλήξει.
Τι είναι αυτό που τελικά κινητοποιεί τέτοιες δυνάμεις; Από την μία είναι η πολιτική ανάγκη του Αλέξη Τσίπρα να διεκδικήσει την πολιτική κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου. Από την στιγμή που η Αριστερά είναι γι αυτόν παρελθόν, η διεκδίκηση του χώρου της σοσιαλδημοκρατίας είναι πλέον όρος επιβίωσης. Από την άλλη έρχεται η ανάγκη πολλών παλαιών (Παπανδρεϊκών) στελεχών του ΠΑΣΟΚ να διεκδικήσουν για τον εαυτό τους μια τελευταία ευκαιρία να παίξουν με αξιώσεις τα χαρτιά τους στην πολιτική σκακιέρα. Αυτές οι δύο «συνιστώσες» συναντώνται και προκαλούν τα ρήγματα που όλοι βλέπουμε στον χώρο του ΚΙΝΑΛ. Δεν πρόκειται απλά και μόνο για μία επιφανειακή σύγκρουση. Είναι κάτι βαθύτερο και γι αυτό δεν πρόκειται να τελειώσει τόσο απλά.
Το κεντρικό ερώτημα είναι ποιος θα εκπροσωπήσει την κεντροαριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2015 δεν το δικαιούται, ο ΣΥΡΙΖΑ του 2018 το θέλει, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί. Το ΠΑΣΟΚ της Φώφης προσπαθεί, επίσης, αλλά κι αυτό δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο αν μπορεί. Ενδεχομένως να χρειάζεται κάτι νέο. Ίσως πρέπει να δοθεί κι άλλος χρόνος στην Φώφη. Ίσως πάλι υπάρξει ένα νέο πρόσωπο από τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας, πάντως, δεν είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου και δεν πρόκειται να γίνει. Μπορεί ο ίδιος να έχει καταφέρει να διατηρήσει ένα σημαντικό μέρος της δύναμής του, αλλά ταυτόχρονα έχει προκαλέσει και μεγάλες αντιθέσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι ο πολιτικός που θα μπορέσει να προσελκύσει ποσοστά Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν μπορεί το παιδί. Δεν υπάρχει πιθανότητα να καταφέρει να συγκεντρώσει μεγαλύτερα ποσοστά από αυτά που έχει πάρει. Είναι αδύνατον να πείσει περισσότερους απ' όσους συγκυριακά έπεισε το 2015. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να πείσει ακόμη και τους ίδιους που είχε κατορθώσει να πείσει στο παρελθόν. Και τι είχε πετύχει; Τα ποσοστά της τάξης του 35% δεν συνιστούν θρίαμβο! Ποιος πιστεύει ότι μπορεί σήμερα έστω να πλησιάσει εκείνα τα ποσοστά; Αυτός όχι, δεν μπορεί! Κάποιος άλλος ή κάποια άλλη, μπορεί…
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
