Για ακόμα μια φορά, στεκόμαστε σοκαρισμένοι μπροστά στο σκάσιμο της πυραμίδας της Wind Media. Άναυδοι διερωτόμαστε, πως είναι δυνατόν να σκέφτονται νέοι άνθρωποι του 2022, ότι μπορούν να εισπράττουν 4.000 ευρώ τον μήνα, επειδή θα πατήσουν κάποιες δεκάδες “likes” στα ψηφιακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όταν 4.000 ευρώ είναι ο μισθός ενός καλοπληρωμένου στελέχους πολυεθνικής, που κουβαλάει πολλά πτυχία και πολλές ώρες δουλειάς.
Όλοι διερωτόμαστε, πως είναι δυνατόν αυτοί οι νέοι άνθρωποι να μην αντιλαμβάνονται ότι οι υποσχέσεις της ομολογουμένως καλοστημένης πυραμίδας της Wind Media, ήταν απατηλές και ύποπτες. Όταν τα 4.000 ευρώ, αντιστοιχούν σε άπειρες ώρες δουλειάς, σε θέσεις ευθύνης, ανθρώπων με υψηλά προσόντα, με απίστευτες γνώσεις και αξιοζήλευτη εμπειρία, δεν αναρωτήθηκαν ποτέ, ποιος είναι αυτός που θα τους δώσει αυτά τα 4.000 ευρώ, για να κάθονται όλη την ημέρα και απλά να πληκτρολογούν 60 likes, στα social media; Στο χθεσινό άρθρο, είχε περιγραφεί με λεπτομέρεια, η απάτη της πυραμίδας.
Και το χειρότερο απ’ όλα είναι, ότι τα VIP μέλη της Wind Media, με οργισμένο τρόπο καταγγέλλουν το κράτος που δεν τους έσωσε. Καταγγέλλουν τη δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος, τις αστυνομικές αρχές ακόμα και την επιτροπή κεφαλαιαγοράς, επειδή όπως υποστηρίζουν «δεν έχουν κάνει κάτι για τους προστατεύσουν». Ωστόσο, το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι, να κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, και να χαστουκίσουν το πρόσωπο τους, μπας και συνέλθουν.
Όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη, ένα από τα χαρακτηριστικά που αναδύθηκαν μέσα από την κρίση ήταν το βάθος του μαθηματικού και οικονομικού αναλφαβητισμού, που καλύπτει τη σκέψη των περισσότερων συμπολιτών μας. Δεν αναφέρομαι στον ανορθολογισμό ή στο συναίσθημα που κυριαρχεί στην επεξεργασία των γεγονότων και των καταστάσεων. Αλλά στη βαθιά άγνοια των βασικών μαθηματικών κανόνων και των οικονομικών αρχών.
Πόσες φορές δεν έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με το κεντρικό σύνθημα «οι άνθρωποι είναι πάνω από τους αριθμούς»; Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει πολιτικούς σε πάνελ χρησιμοποιούν την προσφιλή τους έκφραση «εγώ δεν καταλαβαίνω από οικονομικά, αλλά θα τα πω μπακαλίστικα»; Πόσες φορές δεν έχουμε παρακολουθήσει ρεπορτάζ στα οποία οι πολίτες δεν μπορούν να απαντήσουν σε απλές ερωτήσεις του τύπου : «Πόσα εκατομμύρια είναι ένα δισεκατομμύριο;» ή «Τι είναι πιο μεγάλο; Ένα τρισεκατομμύριο ή δέκα δισεκατομμύρια;».
Αναφέρομαι στην αδυναμία κατανόησης των οικονομικών γεγονότων που οδήγησαν την χώρα στα μνημόνια, που οδήγησαν τα ασφαλιστικά ταμεία σε αδιέξοδο και που διόγκωσαν την ανεργία. Στην αδυναμία κατανόησης των οικονομικών μοντέλων ή των εκλαϊκευμένων οικονομικών όρων. Και αυτό είναι το σοβαρότερο, καθώς ο αναλφαβητισμός αυτός δεν επιτρέπει στον πολίτη να κατανοήσει την πραγματικότητα και τον αφήνει να ζει μέσα σε ένα σύννεφο πλημμυρισμένο από αόριστες έννοιες, παροχές και προστασία.
Ο μαθηματικός αναλφαβητισμός σε προσωπικό επίπεδο, δημιουργεί ζημιές στο άτομο. Και δεν είναι μόνο, ότι πέφτει θύμα των επιτήδειων αρχιτεκτόνων των πυραμίδων. Οι πολίτες που δεν αντιλαμβάνεται τη λειτουργία των τόκων και της υπερημερίας τους στην πιστωτική τους κάρτα, καταστρέφουν την περιουσία τους και τη ζωή τους. Οι επενδυτές που δεν αντιλαμβάνονται τις διαφορές ανάμεσα στα ποσοστά και τα απόλυτα μεγέθη, είναι καταδικασμένοι να καταστραφούν. Και τα παραδείγματα των οπαδών του κινήματος «δεν πληρώνω» και των 600 δισεκ. του Σώρρα, δείχνουν ακριβώς το τέλος που επιφυλάσσει η ζωή, στους εχθρούς των αριθμών και των μαθηματικών.
Δυστυχώς, οι μαθηματικά αναλφάβητοι, πέραν των προσωπικών καταστροφικών επιλογών τους, ψηφίζουν και συμπαρασύρουν και εμάς στο δρόμο των «εύκολων λύσεων» που καταλήγει σε αδιέξοδο. Οι μαθηματικά και οικονομικά αναλφάβητοι, πίστεψαν στο σκίσιμο των μνημονίων, στη διαγραφή του χρέους, στο ρεσάλτο στο Νομισματοκοπείο, στην εκτύπωση των I.O.Us του Βαρουφάκη, στην έξοδο από το ευρώ, στη βοήθεια από το Ιράν, τη Ρωσία και τη Βενεζουέλα.
Και έχουμε φτάσει στο σημείο, ο μαθηματικός και οικονομικός αναλφαβητισμός να μη μας επιτρέπει να προβούμε καν, στην ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων. Όταν μια περιγραφική πρόταση που αναφέρεται στο ύψος του ελλείμματος ή στην έννοια του επιτοκίου ή στη διαφορά του απόλυτου μεγέθους από το ποσοστό, δε γίνεται κατανοητή, πως είναι δυνατόν να περάσουμε σε μια αξιολογική πρόταση για το τι πρέπει ή δεν πρέπει να γίνει; Η ανταλλαγή επιχειρημάτων δεν έχει καν έννοια, όταν οι βάσεις πάνω στις οποίες θα δομηθεί ο διάλογος, είναι είτε ανύπαρκτες είτε σαθρές.
Η μεθοδολογία της επίλυσης των μαθηματικών προβλημάτων που θα έπρεπε να αποτελεί τον άξονα της επίλυσης όλων των προβλημάτων και θεμάτων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως άτομα και ως κοινωνία, είναι το ζητούμενο, ενώ θα έπρεπε να είναι το δεδομένο. Ανάλυση, σύνθεση, απόδειξη, διερεύνηση. Αυτά είναι τα τέσσερα βήματα επίλυσης είτε των μαθηματικών ασκήσεων, είτε του ασφαλιστικού συστήματος, είτε του χειρισμού ενός δανείου, είτε της βάσης ενός επιχειρηματικού σχεδίου.
Και δεν είναι μόνο το συναίσθημα, που πολλές φορές επικυριαρχεί επί της λογικής. Δεν είναι ο λαϊκισμός που απαξιώνει τον ορθό λόγο. Δεν είναι το γεγονός πως μένουν αναπάντητα τα θέματα της καθημερινότητας των πολιτών, που τους οδηγεί στο να ενστερνιστούν ιδεοληψίες και να ακολουθήσουν ανορθόδοξες πρακτικές. Είναι η βαθιά άγνοια των μαθηματικών και οικονομικών κανόνων.
Και ναι, δεν είναι χαριτωμένο, ο Αλέξης Τσίπρας να αναφέρεται σε στροφή 360ο μοιρών, για να δείξει μια αλλαγή στάσης! Και δεν είναι χαριτωμένο ο βουλευτής Δράμας του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστος Καραγιαννίδης, εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ για το 4ο μνημόνιο να λέει, πως ξέρει μόνο «μπακαλίστικα» και όχι οικονομικά! Και δεν είναι χαριτωμένο, ο πρώην υφυπουργός Οικονομίας Θανάσης Μπούρας της ΝΔ, να αναφέρεται στη «διάσημη νομπελίστρια κυρία Κρούγκμαν».
Αλλά φυσικά, όταν η ίδρυση Πανεπιστημίων έχει μετατραπεί σε δώρο προς τις πληγείσες κοινωνίες από τις φυσικές καταστροφές, όταν συνεχίζεται η διατήρηση των ανισορροπιών ανάμεσα στα μαθήματα που διδάσκονται οι σπουδαστές και στις δεξιότητες και στις γνώσεις που απαιτούνται στους επαγγελματικούς και εργασιακούς χώρους, όταν το εκπαιδευτικό σύστημα είναι κτισμένο πάνω στις ανάγκες των διδασκόντων και πάνω στην αναγκαιότητα της συντήρησης αυτού του μοντέλου, το απόστημα του αναλφαβητισμού απέναντι στα μαθηματικά και στα οικονομικά θα μεγαλώνει.
Είναι σίγουρο ότι την κυριαρχία του μαθηματικού και οικονομικού αναλφαβητισμού, που σαν κισσός σκαρφαλώνει στην κοινωνία, θα τη πληρώσουμε πολύ ακριβά και πολύ σύντομα. Την επικράτηση του ανορθολογισμού, που οδηγεί στην αδυναμία κατανόησης της πραγματικότητας και συνεπακόλουθα στην άρνηση της, θα τη βρούμε μπροστά μας. Και φυσικά θα χαθούμε μέσα στη δίνη της απαξίωσης της αριστείας, της γνώσης και της αξιολόγησης, αν κάτι δεν αλλάξει ριζικά και σύντομα.
