Αν έχω καταλάβει καλά, εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης του κορονοϊού υπάρχει μια διεθνής στροφή από το ιδιωτικό προς το κρατικό. Τα δημόσια συστήματα υγείας γνωρίζουν δόξες (και δικαίως), πελώριες ιδιωτικές αεροπορικές εταιρείες κρατικοποιούνται για να διασωθούν, πολυεθνικές τουριστικών υπηρεσιών λαμβάνουν κρατικές ενέσεις δισεκατομμυρίων για να σταθούν όρθιες. Σα να λέμε ότι το κράτος παίρνει την εκδίκηση του απέναντι σε εκείνους που είχαν φαγωθεί να το εξοβελίσουν από την οικονομία. Ή κάνω λάθος;
Αν και είναι νωρίς ακόμα να πούμε ότι μια τέτοια στροφή είναι ορατή, δεν αποκλείεται. Οι οικονομικές πολιτικές κάνουν τέτοιους κύκλους μέσα στην διαδρομή της ιστορίας. Μια περίοδο το κράτος γίνεται γενικός δερβέναγας επικυριαρχώντας πλήρως πάνω στον ιδιωτικό τομέα, μετά εμφανίζονται οι δυσλειτουργίες και αγκυλώσεις της κρατικά κινούμενης οικονομίας. Τότε αρχίζει η σταδιακή αποδόμηση του κρατικού υπέρ του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος κάνει κι αυτός τον κύκλο του μέχρι να αμφισβητηθεί ξανά η αποτελεσματικότητα του και αρχίσει η νέα κρατική αντεπίθεση.
Τώρα κατά πάσα πιθανότητα βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα φάση κρατισμού. Αυτό καταλαβαίνω από την Ευρώπη τουλάχιστον, όπου θηριώδεις εταιρείες καταφεύγουν στο κράτος για να διασωθούν. Και βέβαια, όταν το κράτος τις πληρώνει, προφανώς παίρνει και τον έλεγχο τους. Εδώ προκύπτουν διάφορα ζητήματα. Όταν στις πελώριες ιδιωτικές εταιρείες η επιβίωση αποδεικνύεται δύσκολη δίχως την συνδρομή του κράτους, είναι λογικό να θεωρούμε βιώσιμες τις μικρότερης κλίμακας συναδέλφους τους χωρίς αντίστοιχη στήριξη;
Πάμε παρακάτω. Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο της κυβέρνησης πάνω στο οποίο εδράζεται η ελπίδα οικονομικής ανάκαμψης, είχε στόχο την απελευθέρωση του ιδιωτικού τομέα και όχι την ενδυνάμωση του δημοσίου. Μήπως αυτή η αντίληψη ξεπεράστηκε μέσα σ’ αυτούς τους τρεις διακεκαυμένους μήνες της πανδημίας; Θέλω να πω, μήπως πάμε πια κόντρα στο ρεύμα των καιρών; Και στο πλαίσιο αυτό, μήπως το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι πια εκτός τόπου και χρόνου;
Δεν πιστεύω τίποτα απ’ όλα αυτά, θέτω όμως τα ερωτήματα για έναν απλό λόγο. Διότι πολύ σύντομα, θα τα θέσουν οι θεωρητικοί του κρατισμού και μάλιστα με σφοδρότητα που δεν φαντάζεστε. Οπότε οι θιασώτες της ελεύθερης οικονομίας θα πρέπει όχι μόνο να είναι έτοιμοι να απαντήσουν, αλλά πρέπει αυτοί να πρωτοθέσουν τα ζητήματα και να τα απαντήσουν πειστικά. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι ο κορονοϊός θα είναι η αφορμή για ιδεολογική αντεπίθεση των κρατιστών.
Τι φαντάζεστε δηλαδή; Πως όταν ο Τσίπρας επιχειρηματολογεί υπέρ της δημόσιας υγείας κόντρα στην ιδιωτική που θέλει να κατασχέσει, περιορίζεται στα νοσοκομεία και στα ιατρεία; Δεν εννοεί ούτε καν το φως, νερό, τηλέφωνο. Η άκρη της λογικής του επεκτείνεται μέχρι τα παπούτσια και τα ρούχα. Κι αν ο ίδιος δεν σκέφτεται προσωπικά έτσι ακραία, το κάνουν πολλοί από τους κομμουνιστές συντρόφους του στον βαθύ Σύριζα. Ο κορονοϊός έβγαλε στην επιφάνεια όσους μισούν την ιδιωτική οικονομία. Δεν πρέπει να τους δοθεί χώρος, αλλιώς θα ξαναζήσουμε όσα απορρίψαμε μόλις πέρυσι.
