Του Επαμεινώνδα Κορώνη*
Μα είναι δυνατόν να θέλει ο Βρετανός πρωθυπουργός την άτακτη και αδόμητη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Μα φυσικά! Όπως σωστά αναλύει σήμερα ο Guardian, ο λαϊκιστής Μπόρις δεν ενδιαφέρεται για τα προσχήματα, τις ισορροπίες και την εικόνα του στην ευρύτερη κοινωνία. Δεν «χτίζει» διεθνές προφίλ αλλά τον εθνικό του θρόνο. Και κάθε του κίνηση αποσκοπεί στην συγκέντρωση των αντιδραστικών δυνάμεων του λαϊκισμού μέσα σε ένα ισχυρό στρατόπεδο. Ο Μπόρις Τζόνσον γιγαντώνεται αργά και σταθερά.
Σε αυτή την λογική εντάσσονται οι εναρκτήριες δηλώσεις του ως Πρωθυπουργός στις 24 Ιουλίου. «Στέκομαι εδώ μπροστά σας για να σας πω ότι οι επικριτές [του Brexit] έχουν άδικο» δήλωσε, τοποθετώντας ολόκληρο το πολιτικό φάσμα απέναντί του και επιχειρώντας να ταυτίσει ολόκληρο το Brexit με τον σχεδιασμό του. Και μέσα σε αυτή φιλοσοφία της περιχαράκωσης των ψηφοφόρων του εξελίσσονται άτυπες πολιτικές πρωτοβουλίες (διαρροές) όπως η χρήση tasers από την Αστυνομία και η εισαγωγή περιορισμένης και λογικής βίας (reasonable force) από τους δασκάλους στα σχολεία για να πατάξουν τους προβληματικούς μαθητές!
Ο Μπόρις γνωρίζει το παιχνίδι της πόλωσης και του λαϊκίστικου αφιονισμού πολύ καλύτερα από ότι η ελιτίστική του παιδεία υποδηλώνει. Η πρόκληση ήταν το βασικό εργαλείο της ανάδειξής του σε δήμαρχο του Λονδίνου. Και συνέχισε και μετά την επιστροφή του στο Κοινοβούλιο. To 2016 είχε προκαλέσει με την δήλωσή του ότι «ο Ναπολέων, ο Χίτλερ και άλλοι δοκίμασαν την επιβολή μιας νέας ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η Ε.Ε. προσπαθεί το ίδιο με διαφορετικά μέσα». Προσθέστε τις κατά καιρούς ακραίες δηλώσεις για την χρήση της μουσουλμανικής περιβολής στα σχολεία, τα διαβόητα 350 εκ. λίρες που πληρώνει η Αγγλία στην Ε.Ε. κάθε εβδομάδα (!) και άλλες σεξιστικές ακρότητες. Το 2013 είπε στα σοβαρά ότι οι γυναίκες στην Μαλαισία σπουδάζουν όταν δεν βρίσκουν γαμπρούς. Και άλλα πολλά.
Το πρώτο λάθος των φιλελεύθερων, των ορθολογιστών και όσων αντιλαμβάνονται τον λαϊκισμό είναι πάντα η υποτίμηση του αντιπάλου. Ξεμαλλιασμένος και γραφικός, ο Μπόρις μοιάζει σαν καρικατούρα, αλλά δεν είναι. Το δεύτερο λάθος είναι η κατάτμηση του αντι-λαϊκισμού σε πολλά ιδεολογικά διαμερίσματα. Αυτό ισχύει και στο Η. Βασίλειο όπου οι μετριοπαθείς Συντηρητικοί, οι ορθολογικοί Εργατικοί, οι ευρωπαϊστές Lib Dems και οι Πράσινοι, πολιτικά διαιρεμένοι ακόμα προσπαθούν να υπολογίσουν τον κοινό τους παρονομαστή. Ακόμα και αν το καταφέρουν θα είναι πλέον πολύ αργά. Το τρίτο λάθος των αντιλαϊκιστών είναι η αποκοπή τους από τον αντιδραστικό ψηφοφόρο. Ο Μπόρις μιλά άπταιστα την γλώσσα της αγωνίας του: περισσότερη ασφάλεια με κάθε τρόπο, οικονομικός προστατευτισμός, καλύτερη υγεία, περισσότερα λεφτά για την παιδεία και ούτε λίρα στην Διεθνή Κοινότητα.
Όταν λοιπόν ο Μπόρις αποφάσισε να «παίξει» λίγο με τους κανόνες της κοινοβουλευτικής άδειας (prorogation) προκαλώντας θόρυβο ή επιμένει εμφατικά ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι εκτός Ε.Ε. την 1η Νοεμβρίου, συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο. Κρατά κοντά του ενωμένους όσους ονειρεύονται μια κάποια ανατροπή ενάντια στον αόρατο εχθρό. Η μείωση της εκλογικής επιρροής του κόμματος Brexit και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν με τον πιο θλιβερό τρόπο ότι ο Μπόρις και η ρητορική της φοβίας ήρθε για να μείνει. Ο Τζόνσον ξέρει ότι το πολιτικό του μέλλον κρίνεται στην συνέπειά του απέναντι στον αντιδραστικό Βρεττανό και στην υλοποίηση του «γλυκού εθνικού απομονωτισμού» που περιγράφει ειρωνικά ο Hobsbaum. Και εμείς παρακολουθούμε τον ορθολογικό Βρεττανό ορφανό παραδομένο στο έλεος του ξεμαλλιασμένου γίγαντα.
* Ο Επαμεινώνδας Κορώνης είναι Reader στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και Διευθυντής του Institute of Leadership Development.
Φωτογραφία: ΑP
