Του Δημήτρη Κούρκουλα*
Η συστηματική υπονόμευση των πολιτειακών θεσμών εκ μέρους της κυβερνητικής πλειοψηφίας δοκιμάζει τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας. Η σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, που για δεκαετίες αποκαλούνταν υποτιμητικά από την καθ' ημάς Αριστερά «αστική δημοκρατία», δεν είχε ποτέ συγκινήσει όσους κινούνται στον ιδεολογικό χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είχαν εξάλλου ουδέποτε κρύψει τον θαυμασμό τους για αυταρχικά καθεστώτα, για δικτατορίες λατινοαμερικανικού τύπου ή για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του πάλαι ποτέ «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Η αναιμική αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας στη μεθοδευμένη διάβρωση των δημοκρατικών μας θεσμών οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία προέκυψε από δημοκρατικές εκλογές. Υπερψηφίστηκε δηλαδή από ένα σημαντικό τμήμα των πολιτών, οι οποίοι ήταν πλήρως ενήμεροι για τις απόψεις και τις ιδεολογίες των κομμάτων που σήμερα ασχημονούν κατά των θεσμών.
Το πολίτευμά μας δεν κινδυνεύει από στρατιωτικά πραξικοπήματα, αλλά από τη διολίσθηση σε μια κατάσταση ανελεύθερης δημοκρατίας με μειωμένες εγγυήσεις του κράτους δικαίου, με καταπάτηση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και με έλεγχο των μέσων ενημέρωσης από εκλεγμένους ηγέτες.
Ένας δεύτερος λόγος της αναιμικής αντίδρασης στον αντιδημοκρατικό κατήφορο είναι ο εφησυχασμός ότι σε τελική ανάλυση υπάρχει η Ευρώπη, που θα αποτρέψει κάθε απόπειρα σοβαρής εκτροπής και θα λειτουργήσει ως ανάχωμα σε απειλούμενη αλλοίωση των θεσμών. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι πράγματι ασύμβατη με κάθε είδους αυταρχισμό ή ολοκληρωτισμό. Δεν μπορεί να υπάρξει Ε.Ε. χωρίς δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα και κράτος δικαίου.
Γι' αυτό εξάλλου όσοι προέρχονται και λειτουργούν μέσα σε αντιδημοκρατικές ιδεολογικές μήτρες είναι φυσικό να εχθρεύονται την Ευρώπη και την ευρωπαϊκή ιδέα, γιατί είναι όχι μόνο διαφορετική, αλλά εντελώς αντίθετη με την ιδεολογία τους. Η Ευρώπη είναι συνυφασμένη με μια ανοιχτή κοινωνία, με την οικονομία της αγοράς, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δεν είναι τυχαία η βαθιά αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ για «απάνθρωπη Ευρώπη», για «εκβιαστές εταίρους», για «ευρωπαϊκό πραξικόπημα», που ακούγαμε επί χρόνια πριν από τον συμβιβασμό του Ιουλίου του 2015, ο οποίος έγινε, όπως ομολόγησε δημόσια ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με τις ιδεολογικές επιταγές του Λένιν.
Η Ε.Ε. έχει αναπτύξει ορισμένους μηχανισμούς ελέγχου της δημοκρατικότητας των ίδιων των κρατών-μελών της. Προβλέπονται σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση παραβίασης των αρχών, αλλά και πολύπλοκες διαδικασίες ενεργοποίησής τους. Στόχος της Ε.Ε. δεν είναι βεβαίως να αναμιχθεί στην πολιτική ζωή και στους εσωτερικούς πολιτικούς ανταγωνισμούς των κρατών-μελών. Κάθε χώρα είναι ελεύθερη να αποφασίσει τη συνταγματική της δομή και την πολιτική της απόχρωση.
Οι Βρυξέλλες δεν είναι η Μόσχα που επιβάλλει ένα συγκεκριμένο μοντέλο στους δορυφόρους της, πρέπει όμως να υπερασπισθούν τις θεμελιώδεις αξίες. Οι αξίες αυτές, και ιδίως η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, αποτελούν τη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις κάθε κράτους-μέλους να μπορούν να εμπιστεύονται τους μηχανισμούς των άλλων εταίρων.
Θα ήταν παραπλανητικό να υπερεκτιμηθεί η δυνατότητα παρέμβασης των Βρυξελλών σε ακραίες καταστάσεις υπονόμευσης της δημοκρατίας σε ένα κράτος-μέλος. Η Ευρώπη αποτελεί ανάχωμα στον λαϊκισμό και τον κίνδυνο της ανελεύθερης δημοκρατίας. Η τελική όμως ευθύνη για την προάσπιση των δημοκρατικών αξιών ανήκει σε κάθε λαό.
* Ο κ. Δημήτρης Κούρκουλας ήταν υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, την περίοδο Ιούνιος 2012-Ιανουάριος 2015. Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διετέλεσε πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον Λίβανο, στη Βουλγαρία και τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 11 Ιανουαρίου
