Κομβικό ρόλο στην οργάνωση και ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού έχει ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, ρόλο που έχει αναγνωρισθεί από την Πολιτεία και με το νόμο 4582/2018. Όμως, το τελευταίο διάστημα επιχειρείται ο αποκλεισμός από τη χάραξη πολιτικής για τον Ιατρικό Τουρισμό κατά τρόπο που γεννά πολλά ερωτήματα για τις σκοπιμότητες αυτής της μεθόδευσης.
Η πολιτική που ακολουθεί το υπουργείο Τουρισμού σε αυτό τον κρίσιμο τομέα γεννά, άλλωστε, ευρύτερα ερωτήματα. Από τον προηγούμενο χρόνο, εκδηλώθηκε μια πρωτοβουλία για την επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου, χωρίς να έχει γίνει σαφές από την πολιτική ηγεσία ποια προβλήματα ή δυσλειτουργίες έχει εντοπίσει σε ένα θεσμικό πλαίσιο (νόμος 4582/2018), που έχει υιοθετηθεί σχετικά πρόσφατα και είναι πολύ νωρίς να εξαχθούν συμπεράσματα για τις αρετές και τα προβλήματά του.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού, πχαρά ταύτα, ουσιαστικά έχει δώσει μήνυμα «παγώματος» της εφαρμογής αυτού του νόμου, εγκαινιάζοντας μια διαδικασία επανεξέτασης του θεσμικού πλαισίου, χωρίς καν να έχει δώσει το στίγμα μιας διαφορετικής κατεύθυνσης στην πολιτική για τον ιατρικό τουρισμό. Έτσι, ύστερα από χρόνια παλινωδιών και καθυστερήσεων, ουσιαστικά ο ιατρικός τουρισμός έχει μείνει και πάλι χωρίς θεσμική κατεύθυνση.
Σε αυτό το πλαίσιο, δυσάρεστη εντύπωση σε όσους τουλάχιστον αντιμετωπίζουν το ζήτημα της ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού από τη σκοπιά του δημοσίου συμφέροντος προκαλεί η περίεργη εξαίρεση του ΕΟΠΥΥ από το διάλογο στο πλαίσιο επιτροπής ειδικών για το θεσμικό πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού:
Από τον περασμένο Οκτώβριο, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης από το υπουργείο Τουρισμού, ο ΕΟΠΥΥ υπέδειξε τους δύο εκπροσώπους του στην ομάδα ειδικών που επρόκειτο να συσταθεί για τη μελέτη του θεσμικού πλαισίου. Μάλιστα, ο ΕΟΠΥΥ, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στον ιατρικό τουρισμό, έχει οργανώσει και ειδική, εσωτερική Ομάδα Εργασίας Ιατρικού Τουρισμού – Τουρισμού Υγείας.
Η διαδικασία συγκρότησης της επιτροπής καθυστέρησε ανεξήγητα για πολλούς μήνες και, στις 10 Ιουλίου 2020, δημοσιεύθηκε η απόφαση του υπουργού Τουρισμού για τη συγκρότησή της. Αίφνης, αποφασίσθηκε ο αποκλεισμός των προταθέντων εκπροσώπων του ΕΟΠΥΥ και συγκροτήθηκε μια επιτροπή αποτελούμενη κυρίως από εκπροσώπους της ιατρικής κοινότητας με την προσθήκη δύο οικονομολόγων. Έτσι, αποκλείσθηκαν οι εκπρόσωποι του μοναδικού δημόσιου φορέα που έχει, όπως προναφέρθηκε, κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού και, ευρύτερα, του Τουρισμού Υγείας.
Για να γίνει κατανοητή η σημασία του ρόλου αυτού, αναφέρονται τα εξής:
- Τον Δεκέμβριο του 2018 ψηφίσθηκε νομοθετική ρύθμιση, ο νόμος 4582/2018, με τον οποίο δόθηκαν σαφείς ορισμοί, με βάση τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα, του Τουρισμού Υγείας και των επιμέρους κατηγοριών του. Με βάση αυτούς τους ορισμούς, ο νόμος προβλέπει με σαφήνεια πώς θα συσταθεί στον ΕΟΠΥΥ το Ηλεκτρονικό Μητρώο Τουρισμού Υγείας. Πρόκειται για μια σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση, που θα επιτρέψει την ενιαία καταγραφή σε βάση δεδομένων όλων των παρόχων υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας, συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ και μη. Η ρύθμιση αυτή διευρύνει σημαντικά το πεδίο αρμοδιοτήτων του ΕΟΠΥΥ για το σκοπό της αναβάθμισης του επιπέδου των παρεχόμενων στην Ελλάδα υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας. Για πρώτη φορά, όλοι οι εμπλεκόμενοι από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα ενταχθούν σε μια ενιαία πληροφοριακή βάση, ώστε να διευκολυνθεί, αφενός, η πρόσβαση των ενδιαφερόμενων επισκεπτών και να διευκολυνθούν οι συναλλαγές και, αφετέρου, να διασφαλισθεί, στο μέτρο του δυνατού, ότι δεν παρέχονται υπηρεσίες από ακατάλληλους παρόχους. Η νομοθετική ρύθμιση αναγνωρίζει το στρατηγικό ρόλο του ΕΟΠΥΥ στον Τουρισμό Υγείας, καθώς ο Οργανισμός έχει όλες τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει το μητρώο παρόχων.
- Ο ΕΟΠΥΥ έχει ενταχθεί στην ενιαία αρχιτεκτονική της Ευρώπης για την παροχή υπηρεσιών υγείας και, από τη θέση του αυτή, μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας. Από τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, το 2011, τέθηκε σε ισχύ η κοινοτική Οδηγία 2011/24 για τα δικαιώματα των ασθενών στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη, η οποία, σε συνδυασμό με την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας για έκτακτες και όχι μόνο περιπτώσεις νοσηλείας δίνουν τη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού. Πρόκειται για μια θεσμική μεταρρύθμιση στρατηγικής σημασίας, η οποία έχει ενσωματωθεί στην εθνική μας νομοθεσία με το ν. 4213/2013. Η Οδηγία 2011/24 δημιουργεί ένα πλαίσιο κοινών κανόνων, βάσει των οποίων κάθε πολίτης του ευρωπαϊκού χώρου μπορεί να ταξιδέψει σε άλλη χώρα της Ένωσης για να λάβει ιατρική περίθαλψη.
- Ο ΕΟΠΥΥ έχει ήδη κάνει σημαντική προεργασία για τον Ιατρικό Τουρισμό, σε αγαστή συνεργασία με τους παρόχους του ιδιωτικού τομέα. Από το 2016 έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας από στελέχη του ΕΟΠΥΥ και, σε συνεργασία με τους παρόχους, δημιουργήθηκε το site για τον ιατρικό τουρισμό που είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος έτοιμο. Σημειώνεται ότι το υπουργείο Υγείας μόλις το 2019 δημιούργησε τμήμα για τον Ιατρικό Τουρισμό το 2019.
Δεν χρειάζονται, λοιπόν, άλλες εξηγήσεις για το στρατηγικό ρόλο που έχει ο ΕΟΠΥΥ στην ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού. Αντίθετα, εξηγήσεις χρωστά η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού για την απόφασή της να αποκλείσει το μοναδικό δημόσιο φορέα με καίρια αρμοδιότητα από τη συζήτηση για το θεσμικό πλαίσιο. Τέτοια αιτιολόγηση ως τώρα δεν έχει δοθεί. Οι μόνοι που έχουν αμφισβητήσει το ρόλο του ΕΟΠΥΥ ανοικτά, ως τώρα, είναι εκπρόσωποι γνωστών ιδιωτικών συμφερόντων, που έχουν συστήσει και εταιρεία για την προαγωγή των συμφερόντων τους, η οποία (υποτίθεται ότι…) δεν εξυπηρετεί κερδοσκοπικούς σκοπούς. Αν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου συμπλέει και συντονίζεται με αυτά τα ιδιωτικά συμφέροντα, οφείλει να εξηγήσει γιατί…
*Οικονομολόγος, μέλος δ.σ. του ΕΟΠΥΥ
