Tου Γιάννη Παντελάκη
Άνεργος, καταδικάστηκε σε 22 μηνών φυλάκιση, επειδή δεν πλήρωσε το εισιτήριό του στο λεωφορείο! Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, δεν θα χώραγε μόνο ένα θαυμαστικό στο τέλος καταγραφής της σχετικής είδησης, αλλά πολλά. Πάρα πολλά. Όχι μόνο επειδή υπάρχει σχετική υπουργική απόφαση που απαλλάσσει τους άνεργους από την καταβολή αντιτίμου για εισιτήριο, αυτό είναι το λιγότερο. Αλλά και επειδή, θα ήταν αδιανόητο ένα δικαστήριο να έβαζε μια τέτοια ποινή για ένα τέτοιο θέμα.
Η "είδηση" έτσι όπως παρατίθεται στην πρώτη πρόταση αυτού του σημειώματος, καταγράφηκε σε πολλά ειδησεογραφικά sites. Και φυσικά, ήταν ένα από τα κυρίαρχα θέματα σχολιασμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λογικό. Οι σχολιασμοί κάτω από την σχετική αναφορά, είχαν φυσικά μεγάλη δραματοποίηση. "Η ανάλγητη κυβέρνηση της Αριστεράς", "Ντροπή για τους υπουργούς", "Αίσχος, πόσο απάνθρωποι είναι", "Θα έπρεπε να παραιτηθεί η κυβέρνηση". Το τελευταίο, το ζητούσαν επίμονα πολλοί.
Η "είδηση", έκανε τον γύρο του διαδικτύου για πολλές ώρες, ενδεχομένως να υπάρχει ακόμα ως τέτοια. Πολλοί, ενδεχομένως χιλιάδες από αυτούς που την διάβασαν, θα κούνησαν το κεφάλι με απογοήτευση και αηδία, θα σιχτίρισαν και ίσως αυτή η "είδηση" να επηρέασε τις απόψεις τους για την κυβέρνηση, τις αστικές συγκοινωνίες, την δικαιοσύνη, ποιος ξέρει για τι άλλο.
Η "είδηση" αυτή ωστόσο, δεν ισχύει. Ο άνεργος, πράγματι καταδικάστηκε σε 22 μήνες φυλάκιση, αλλά όχι επειδή δεν πλήρωσε εισιτήριο. Αλλά επειδή μηνύθηκε από τους ελεγκτές για ψευδή καταμήνυση και συκοφαντική δυσφήμηση. Είχε προηγηθεί δική του μήνυση (η οποία δεν εκδικάστηκε και μάλλον κακώς). Με άλλα λόγια, άνεργος και ελεγκτές αλληλομηνύθηκαν αλλά η καταδίκη δεν αφορούσε στο ότι δεν πλήρωσε εισιτήριο. Ίσως οι ελεγκτές να έδειξαν λάθος συμπεριφορά, ενδεχομένως έχει όλα τα δίκια με το μέρος του ο άνεργος, αλλά δεν καταδικάστηκε γιατί δεν πλήρωσε εισιτήριο.
Η μικρή αυτή ιστορία, μοιάζει άνευ ιδιαίτερης σημασίας. Δεν είναι όμως. Είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο διακινείται ένα μεγάλο μέρος της πληροφόρησης στις ημέρες μας. Για την ακρίβεια, πρόκειται για παραπληροφόρηση. Η οποία ωστόσο, επηρεάζει μυαλά και συνειδήσεις. Διαμορφώνει απόψεις, θεωρίες, συμπεριφορές και κατ' επέκταση πολιτική και κοινωνική στάση. Αναρωτιέμαι, πόσοι από αυτούς που έγιναν αποδέκτες αυτής της "είδησης", έμαθαν τους πραγματικούς λόγους καταδίκης. Και δεν έμειναν στην εντύπωση, πως ένας άνεργος καταδικάστηκε τόσο βαριά επειδή δεν πλήρωσε εισιτήριο.
Η ευθύνη για όλα αυτά, βαραίνει κατά κύριο λόγο τους δημοσιογράφους που διακίνησαν την πληροφορία με λάθος τρόπο και πολλούς χρήστες του διαδικτύου που συνειδητά την διακίνησαν ως αληθινή. Το αποτέλεσμα της ιστορίας αυτής, οι παρενέργειές της δηλαδή, μπορεί να είναι πολλές. Μια από αυτές, μοιάζει με την ιστορία του κακού λύκου με τα πρόβατα. Όταν πράγματι ένας άνεργος καταδικαστεί γιατί δεν πλήρωσε εισιτήριο, κάποιοι (που γνωρίζουν την αναλήθεια της προαναφερόμενης "είδησης", δεν θα το πιστεύουν) και κάποιοι άλλοι (που έχουν πιστέψει αυτή την "είδηση"), θα πολλαπλασιάσουν την (δικαιολογημένη) οργή τους.
Κάπως έτσι γράφεται ένα μεγάλο μέρος της δημοσιογραφίας στη χώρα μας. Με παραπλανητικές και αναληθείς πληροφορίες, οι οποίες λογικό είναι να διαμορφώνουν λάθος εντυπώσεις, σκέψεις και συνειδήσεις.
Μοιάζει με παλαιότερη ιστορία, όπου ένας συμπαθής τύπος (ο Μήτσος, για όσους θυμούνται), εμφανίστηκε στο διαδίκτυο ως νεκρός. Λίγα εικοσιτετράωρα μετά, η αδελφή του τον αναζητούσε ως αγνοούμενο λέγοντας πως δεν έχει καμία πληροφορία πως είναι νεκρός.
Η σημασία της πληροφορίας στις ημέρες μας είναι καθοριστική. Με δεδομένο τον μεγάλο βαθμό αναξιοπιστίας κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης, αλλά και των πολιτικών παιχνιδιών που παίζονται σκόπιμα γύρω από την έννοια της πληροφόρησης, το θέμα αγγίζει την ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας. Είναι σοβαρό δηλαδή.
Αν σήμερα αφορά μια είδηση για έναν άνεργο, φαντάζεστε, πόση παραπληροφόρηση μπορεί να χωρέσει σε μια είδηση που αφορά θέματα ευρύτερα. Όπως η αντιμετώπιση της ανεργίας. Αν μια κυβέρνηση θελήσει να παραπληροφορήσει ουσιαστικά (όλες οι κυβερνήσεις έχουν τέτοιες επιθυμίες), θα είναι πάρα πολύ εύκολο να το κάνει.
