Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Ο Τζωρτζ Σόρος είναι γνωστός ως ένας «αδίστακτος κερδοσκόπος». Κέρδισε 1 δισεκατομμύριο δολάρια ποντάροντας στο γκρέμισμα της βρετανικής ισοτιμίας. Τώρα έχει βάλει άλλο ένα στοίχημα, βασιζόμενος στο νέο τοπίο στον χώρο των επενδύσεων μετά το καλοκαίρι του 2015. Είναι παρακινδυνευμένο στοίχημα, ή θα το κερδίσει;
Όταν η Βρετανία εισήλθε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, πρόγονο του ΕΥΡΩ, τον Οκτώβριο του 1990, είχε «φιξάρει» τη βρετανική ισοτιμία κοντά στα 2,95 γερμανικά μάρκα ανά λίρα, με υποχρέωση να κρατήσει την ισοτιμία ανάμεσα στα 2,78 και 3,13. Όσο η βρετανική οικονομία βρίσκονταν σε ανάπτυξη, οι ισοτιμίες ήταν σχετικά σταθερές χωρίς την ανάγκη παρεμβάσεων. Όταν όμως το 1992, επί συντηρητικής κυβέρνησης, μπήκε η χώρα σε κρίση, η ανεργία αυξήθηκε από 8% σε 13% περίπου. Η κυβέρνηση μπορούσε να κατεβάσει τα επιτόκια για να βοηθήσει την οικονομία, αλλά αυτό θα αποσταθεροποιούσε το νόμισμα, κάτι που ο Σόρος προέβλεψε και πόνταρε. Η ισοτιμία κατέρρευσε από το 2,90 στο 2,40 δίνοντας μεγάλα κέρδη στην εταιρεία του Σόρος.
Αυτήν τη στιγμή, κερδοσκοπικά κεφάλαια όπως του Σόρος, στα οποία περιλαμβάνονται τα Corriente Partners, Moore Capital Macro Fund και Omni Macro Fund, ποντάρουν στη σημαντική υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος, μεταξύ 20% και 50%. Λαμβάνοντας υπόψιν μας ότι στην κρίση του 2008 τόσο η αμερικάνικη κυβέρνηση όσο και η βρετανική υποτίμησαν το δολάριο και τη λίρα, αντίστοιχα, κατά 30%, ώστε να δώσουν ώθηση στην οικονομία τους, κάτι που πράγματι κατάφεραν, θα μας παραξενέψει αν η Κίνα δεν κάνει το ίδιο. Η Κίνα θα μπορούσε να πουλήσει πολλά από τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα ώστε να κρατήσει την ισοτιμία σταθερή, αλλά γιατί να το κάνει αυτό εις βάρος της οικονομίας της; Άρα ο Σόρος ποντάρει πολύ λογικά.
Στα τέλη του προηγούμενου έτους, ο Σόρος αγόρασε αμερικάνικα κρατικά ομόλογα, σόρταρε νομίσματα χωρών με μεγάλη έκθεση σε μέταλλα και πετρέλαιο, και σόρταρε ασιατικές ισοτιμίες, ενώ επέκτεινε το ποντάρισμα σορτάροντας αμερικάνικες μετοχές. Υπάρχει κάτι παράλογο σε αυτό; Ας το δούμε. Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις αποσταθεροποίησης των αγορών. Η παγκόσμια οικονομία χάνει ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς η Βραζιλία μπήκε σε κρίση, και σειρά έχουν τόσο άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής όσο και της Μέσης Ανατολής αλλά και της Άπω Ανατολής, λόγω τοπικών προβλημάτων υπερπαραγωγής, αλλά και της απελπιστικής πορείας του τιμής πετρελαίου και της επιβράδυνσης στην Κίνα. Η άνοδος επιτοκίων που ξεκίνησε στις ΗΠΑ οδηγεί σε υπέρμετρες σε άλλες χώρες αυξήσεις επιτοκίων, και κόστους δανεισμού, και αποσταθεροποιεί τα νομίσματα περιφερειακών χωρών. Είναι εμφανές ότι η κρίση θα οδηγήσει σε αλλαγή ισοτιμιών, εις βάρος των νομισμάτων των ασθενών οικονομιών, που προαναφέρθηκαν, καθώς είναι καλύτερα να υποτιμήσεις προσωρινά το νόμισμά σου, παρά να έχεις κρίση. Παράλληλα κάποια σημαντική υποχώρηση στις χρηματιστηριακές αγορές είναι αναπόφευκτη και έχουμε αρχίσει να την βιώνουμε, ξεκινώντας από την Κίνα, που έχει ήδη χάσει το ήμισυ της αξίας της από το καλοκαίρι, και έπεται συνέχεια και για τις αγορές της δύσης.
Συμπερασματικά, επομένως, όχι μόνο ο Σόρος, αλλά και οι άλλοι «κερδοσκόποι» που βλέπουν τα ίδια με αυτόν δεν «σκηνοθετούν μια καταστροφή», ούτε την δημιουργούν, απλά τοποθετούν τις επενδύσεις τους στην αγορά με βάση τα πραγματικά νέα δεδομένα. Και γι'' αυτό, οι πιθανότητες είναι υπέρ τους. Οι απόψεις αυτές επιβεβαιώνουν ουσιαστικά αυτό που έχουμε επισημάνει το τελευταίο διάστημα για την αγορά. Το 2016 θα χαρακτηρίζεται από σημαντική νευρικότητα και απώλειες σε πολλές αγορές, όπως ομολόγων, νομισμάτων και εμπορευμάτων, και η όποια άνοδος τιμών σε μετοχές θα θεωρείται περισσότερο ως ευκαιρία για ρευστοποίηση και αποκόμιση κερδών, παρά για αγορές.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
