Των Παναγιώτη Γκλαβίνη και Αιμίλιου Αυγουλέα
Με πρωτοβουλία του Ευρωβουλευτή Στέλιου Κυμπουρόπουλου, διεξάγεται την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019 στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στο Νέο Κόσμο, εκδήλωση με θέμα «Πράσινη Χρηματοδότηση και Μετασχηματισμός της Οικονομίας».
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην οποία κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σήμερα σε τέλμα για τέσσερις βασικούς λόγους:
(α) συνεχιζόμενη χρηματοπιστωτική κρίση/κρίση χρέους,
(β) παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος,
(γ) αλλαγή τεχνολογικού υποδείγματος με τρόπο που σηματοδοτεί μια νέα βιομηχανική επανάσταση,
(δ) εξάντληση του οικονομικού υποδείγματος που βασίζεται στην υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και την χρήση
υδρογονανθράκων για την παραγωγή ενέργειας, που προκαλούν το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η «Πράσινη ανάπτυξη» θα μπορούσε να διορθώσει πολλές από τις στρεβλώσεις αυτές, στο μέτρο που συνιστά ριζική αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος. Ως τέτοια αποκαλούμε την οικονομική δραστηριότητα που προκαλείται χάρη στις επενδύσεις που γίνονται για τον περιορισμό της εξάρτησης της οικονομίας από τους υδρογονάνθρακες, ειδικότερα δε στους εξής τομείς:
ΑΠΕ, βιοκαύσιμα και ηλεκτροκίνηση.
Διατήρηση των φυσικών πόρων και κυκλική οικονομία.
Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.
Ο στόχος είναι διπλός και αφορά στον περιορισμό τόσο των ρυπογόνων δραστηριοτήτων που αφενός βλάπτουν το φυσικό περιβάλλον, αφετέρου εξαντλούν τους πόρους του, όσο και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που απειλούν τον πλανήτη με υπερθέρμανση.
Ωστόσο, για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός και να μετασχηματισθεί η οικονομία χρειάζεται να γίνουν:
αποεπενδύσεις σε τομείς του παλιού παραγωγικού μοντέλου, στο μέτρο που αυτό λειτουργεί πλέον βλαπτικά για το περιβάλλον και προκαλεί το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής (με εμβληματικό παράδειγμα την απολιγνιτοποίηση), και
επ(ανεπ)ενδύσεις στους τομείς της «πράσινης οικονομίας».
Τόσο οι μεν όσο και οι δε για να υλοποιηθούν, θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Στο πλαίσιο αυτό γεννιούνται τα εξής ερωτήματα:
α) Υπάρχουν, άραγε, επαρκείς πηγές χρηματοδότησης σήμερα για να σηκώσουν το βάρος της επίτευξης των φιλόδοξων στόχων της μετατροπής της εθνικής και της ευρωπαϊκής, αν όχι και της παγκόσμιας, οικονομίας σε πράσινη, διασφαλίζοντας τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης σε συνθήκες αειφορίας;
β) Ποιος ο ρόλος του κράτους-χρηματοδότη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνθήκες περιορισμού των επιτρεπτών κρατικών ενισχύσεων της πράσινης επενδυτικής δραστηριότητας;
γ) Σε ποιο βαθμό, από ποσοτικής απόψεως, εξυπηρετούν οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης τις επενδυτικές ανάγκες της εθνικής οικονομίας και της ελληνικής βιομηχανίας;
δ) Σε ποιο βαθμό, από ποιοτικής απόψεως, ανταποκρίνονται τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία στις ιδιαιτερότητες της εθνικής οικονομίας και της ελληνικής βιομηχανίας;
ε) Ποια νέα χρηματοδοτικά εργαλεία διαθέτει η τραπεζική βιομηχανία για να ενισχύσει την πράσινη οικονομία;
στ) Ποιος ο ρόλος της κεφαλαιαγοράς στη χρηματοδότηση πράσινων επενδυτικών σχεδίων;
ζ) Τι νέο κομίζουν τα χρηματοδοτικά και επενδυτικά προϊόντα σε σχέση με την κοινή εταιρική χρηματοδότηση (corporate financing) ή την κλασική χρηματοδότηση έργου (project financing);
η) Με δεδομένο ότι κάθε χρηματοδότηση θα πρέπει να είναι πράσινη (sustainability), οποιαδήποτε κι αν είναι η φύση της επενδυτικής δραστηριότητας και ο προορισμός του επενδυτικού σχεδίου, ποια είναι η ειδοποιός διαφορά της πράσινης χρηματοδότησης σε σχέση με την χρηματοδότηση οποιουδήποτε άλλου έργου; Με άλλα λόγια, πόσο καινοτόμα είναι η πράσινη χρηματοδότηση;
θ) Πόσο ρυθμισμένη είναι η πράσινη χρηματοδότηση και ποιος ο ρόλος του shadow banking στη χρηματοδότηση πράσινων επενδυτικών σχεδίων;
ι) Σε ποιο βαθμό κινδυνεύουμε να βιώσουμε ένα νέο, πράσινο αυτή τη φορά, dot com;
Για πρώτη φορά διεξάγεται στη χώρα μας μια εκδήλωση για την «πράσινη χρηματοδότηση», τη σημασία της οποίας αναδεικνύει με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, τη στιγμή ακριβώς που η χώρα υιοθετεί ένα νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, ευθυγραμμιζόμενη με τις «πράσινες» προτεραιότητες της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στην εκδήλωση αυτή θα συμμετάσχουν ακόμη:
ο Ευρωβουλευτής κ. Στέλιος Κυμπουρόπουλος, που είχε και την πρωτοβουλία της εκδήλωσης,
ο κ. Γεώργιος Χαντζηνικολάου, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών,
η κα. Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς,
ο κ. Χρήστος Κοντογεώργος, Αναπληρωτής προϊστάμενος χρηματοδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην Ελλάδα,
ο κ. Αργύρης Οικονόμου, Γενικός Διευθυντής Νομικών Υποθέσεων και Εταιρικής Διακυβέρνησης της ΔΕΗ Α.Ε., και
ο κ. Κωνσταντίνος Μανιατόπουλος, πρ. Γενικός Διευθυντής Ενέργειας της Ε.Ε. και πρ. Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ.
Την συζήτηση θα συντονίσουν οι υπογράφοντες το άρθρο αυτό.
Σε τι αποσκοπούμε με την εκδήλωση αυτή;
Στο να δείξουμε ότι «λεφτά υπάρχουν» για την «πράσινη ανάπτυξη» και τον μετασχηματισμό της οικονομίας. Μόνο που πρέπει να τα κινητοποιήσουμε.
Πηγές της Πράσινης Χρηματοδότησης
Είναι, όμως, μόνον θέμα χρημάτων;
Για να στηθεί και να λειτουργήσει το νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης χρειάζεται το κατάλληλο μείγμα ρύθμισης και χρηματοδότησης.
Η ρύθμιση εναπόκειται στο κράτος να την εισαγάγει, ώστε να επαναπροσανατολίσει τους οικονομικούς παράγοντες στην «πράσινη οικονομία». Το κράτος-ρυθμιστής, όπως και το κράτος-χρηματοδότης, δεν είναι σε θέση να μετατρέψουν την οικονομία σε «πράσινη», αν δεν κινητοποιήσουν προς τη σωστή κατεύθυνση την αγορά και τη βιομηχανία, ώστε να αξιοποιήσουν τους τεράστιους χρηματοδοτικούς πόρους των θεσμικών επενδυτών, που σήμερα είτε λιμνάζουν σε καταθέσεις και κρατικά ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις είτε χρηματοδοτούν ρυπογόνες οικονομικές δραστηριότητες.
Πρόκειται για μια μεγάλη πρόκληση της ελληνικής οικονομίας, η οποία αναζητά, από τότε που βρέθηκε σε κρίση, ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, που θα την βγάλει από το τέλμα της ασθενικής ανάπτυξης, εξασφαλίζοντάς της εκείνους τους αναπτυξιακούς ρυθμούς, που θα καταστήσουν βιώσιμο και το χρέος της μακροπρόθεσμα.
* Ο Παναγιώτης Γκλαβίνης και ο Αιμίλιος Αυγουλέας είναι Καθηγητές του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης και του Εδιμβούργου, αντίστοιχα.
