Ραγδαίες αλλαγές στο Ασφαλιστικό, από τον τρόπο υπολογισμού για τις νέες συντάξεις έως τις εξοντωτικές εισφορές που πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, και που θα πρέπει πλέον να εξισωθούν με εκείνες των μισθωτών, πυροδοτούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες έκριναν αντισυνταγματικό το νόμο Κατρούγκαλου, σύμφωνα με όσα δηλώνει στο liberal.gr, ο πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης.
Χαρακτηρίζει τις αποφάσεις ως μια καυτή πατάτα που πρέπει να διαχειρισθεί η κυβέρνηση, εκτιμά ότι την αναγκάζουν να επιταχύνει την μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, το οποίο πλέον πρέπει να οικοδομηθεί εξ αρχής, ώστε να είναι ανταποδοτικό, βιώσιμο, και συμβατό με αυτές, και εξηγεί για ποιες περιπτώσεις παραμένει το θέμα της διεκδίκησης αναδρομικών.
Κατά τον ίδιο, οι βασικότερες ανατροπές που φέρνει το Ανώτατο Δικαστήριο, αφορούν αφενός στο ζήτημα υπολογισμού των νέων συντάξεων, όσων δηλαδή εκδόθηκαν μετά τις 13 Μαΐου του 2016, οπότε και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, όπου δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας και επομένως υπάρχει ζήτημα αλλαγής του ποσοστού αναπλήρωσης, και αφετέρου στην ανάγκη για ισότιμη μεταχείριση των ελεύθερων επαγγελματιών με τους μισθωτούς. Στην πράξη όπως λέει, αυτό σημαίνει ότι αν ο μισθωτός καταβάλει σήμερα εισφορά 6,67% για την σύνταξη του, τόσο πρέπει να είναι και το ποσοστό για τον ελεύθερο επαγγελματία, το οποίο βρίσκεται στο 13,33%, δηλαδή σε διπλάσια επίπεδα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Τι κρατάμε από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για το νόμο Κατρούγκαλου;
Κρατάμε καταρχήν ότι δεν ακυρώνεται ο ΕΦΚΑ, δηλαδή ότι κρίνεται συνταγματικός ο ενιαίος ασφαλιστικός φορέας και η υπαγωγή σε αυτόν του συνόλου των ασφαλισμένων, εργαζομένων και συνταξιούχων. Δεν ακυρώνονται επομένως οι τότε ενοποιήσεις όλων των πρώην ασφαλιστικών φορέων σε έναν ενιαίο φορέα.
Κρατάμε επίσης ότι όσοι συνταξιοδοτήθηκαν, με το νέο καθεστώς, δηλαδή μετά την ψήφιση του ν. Κατρούγκαλου στις 13 Μαΐου 2016, και όσοι είδαν μεγάλες περικοπές στις επικουρικές τους συντάξεις επειδή άθροιζαν μαζί με τις κύριες, ποσά άνω των 1.300 ευρώ, ναι μεν δικαιώνονται, ωστόσο δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά. Αυτό λέει η απόφαση. Έκρινε δηλαδή αντισυνταγματικές τις περικοπές περίπου 260.000 επικουρικών συντάξεων καθώς είχαν αποφασιστεί χωρίς να προηγηθούν αναλογιστικές μελέτες.
Ωστόσο, όσον αφορά τα αναδρομικά που σχετίζονται με τις παλιές περικοπές, δηλαδή της περιόδου 2015-2018, οι διεκδικήσεις παραμένουν, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν αναφέρεται σε αυτές. Αναφέρομαι σε όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί με το παλαιό καθεστώς, δηλαδή πριν τις 13 Μαΐου 2016, οπότε και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου.
Μετά την 1η/1/2019, δεν μπορεί κάποιος να διεκδικήσει ποσά περικοπών. Αλλά για το προηγούμενο διάστημα, αυτό δηλαδή μεταξύ 2015-2018, δεν υπάρχει θέμα μη διεκδίκησης των όποιων αναδρομικών.
Αυτός λοιπόν είναι ο γνωστός “λογαριασμός” που εφόσον τον διεκδικήσουν όλοι οι δικαιούχοι, τότε μπορεί και να ξεπερνά τα 12 δισ. ευρώ για όλα τα παραπάνω έτη. Τα ποσά μπορεί να είναι από λίγα έως και αρκετά μεγάλα, για όσους είχαν υψηλές συντάξεις, πάνω από 1.200-1.300 ευρώ το μήνα.
- Ποιο είναι επομένως εδώ το επικρατέστερο σενάριο, θα καταβληθούν σε δόσεις και σε βάθος χρόνου, προκειμένου να μην εκτροχιαστεί ο δημοσιονομικός σχεδιασμός;
Εδώ υπάρχει ένα πολύ μεγάλο θέμα με την έννοια ότι το δημοσιονομικό κόστος είναι τεράστιο. Δεν νομίζω ότι μπορεί να επιλυθεί με μια απλή απόφαση. Χρειάζεται να το αντιμετωπίσει η κυβέρνηση σε βάθος χρόνου, αφενός χωρίς να αγνοήσει τις αποφάσεις των δικαστηρίων, αφετέρου λαμβάνοντας υπόψιν τα δημοσιονομικά πλαίσια μέσα στα οποία μπορεί να κινηθεί. Το θέμα πάντως αυτό παραμένει.
- Εκτιμάτε ότι θα πρέπει η κυβέρνηση να συμπεριλάβει κάποιο σχετικό κονδύλι στον προϋπολογισμό του 2020;
Εφόσον πρόθεση της κυβέρνησης είναι να καταβάλει ένα μέρος αυτών των ποσών το 2020, φυσικά και θα πρέπει να συμπεριλάβει κάποιο κονδύλι.
Τα παραπάνω ωστόσο είναι μία μόνο από τις πτυχές όσων αποφάσισε το ΣτΕ. Διότι το Ανώτατο Δικαστήριο θέτει σωρεία άλλων ζητημάτων, όπως μεταξύ άλλων το ζήτημα του υπολογισμού των νέων συντάξεων. Αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας και επομένως υπάρχει ζήτημα αλλαγής του ποσοστού αναπλήρωσης για τις νέες συντάξεις, αυτές δηλαδή που εκδόθηκαν μετά τις 13 Μαΐου του 2016, οπότε και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου. Εδώ, μιλάμε τόσο για κύριες, όσο και για επικουρικές.
Ούτως ή άλλως για τις επικουρικές συντάξεις, το ΣτΕ αναφέρει ότι δεν ήταν αιτιολογημένη η μείωση που έγινε. Με άλλα λόγια, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ανοίξει διάπλατα όλο το θέμα με τις επικουρικές.
Έτερο πολύ μεγάλο θέμα που ανοίγει το ΣτΕ, αφορά στις εισφορές των πολλών χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών. Η απόφαση αναφέρει ότι θα πρέπει να είναι ίση η μεταχείριση μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών, γεγονός που στην πράξη σημαίνει ότι αν ο μισθωτός πληρώνει σήμερα 6,67% για την σύνταξη του, τόσο πρέπει να είναι και το ποσοστό για τον ελεύθερο επαγγελματία.
Θυμίζω στους αναγνώστες σας ότι η εισφορά αυτή βρισκόταν στο 20%, και μπορεί πλέον να έχει μειωθεί στο 13,33%, ωστόσο παραμένει διπλάσια από εκείνη που πληρώνει ένας μισθωτός.
Εδώ επομένως πρέπει να διορθωθούν σημαντικά προς τα κάτω οι εισφορές, και δεν νομίζω ότι ο ΕΦΚΑ αντέχει δημοσιονομικά κάτι τέτοιο. Μιλάμε για ένα τεράστιο ποσό, περίπου 1,4 δισ. ευρώ το χρόνο.
-Εξηγήστε μας και τι προβλέπει το ΣτΕ για τα μπλοκάκια, ένα θέμα που επίσης αφορά πολλές χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες;
Ζήτημα φυσικά τίθεται και για τα περίφημα μπλοκάκια. Όπως είπαμε και παραπάνω το ΣτΕ απαιτεί να εξομοιωθούν οι εισφορές μεταξύ μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών. Επειδή όσοι χρησιμοποιούν μπλοκάκι πληρώνουν εισφορές με καθεστώς ελεύθερου επαγγελματία, δηλαδή ένα ποσοστό που μαζί με την περίθαλψη ανέρχεται σε 20,2%, θα πρέπει και αυτό να πέσει στο 6,67%, στα επίπεδα εισφορών του μισθωτού εργαζομένου.
Τόσο η υποχρέωση ίσης μεταχείρισης μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών, όσο και όλα τα παραπάνω, ανοίγουν, όπως καταλαβαίνετε, διάπλατα το θέμα του Ασφαλιστικού, το οποίο πλέον πρέπει να οικοδομηθεί εξ αρχής, ώστε να είναι ανταποδοτικό, βιώσιμο, και συμβατό με τις αποφάσεις του ΣτΕ.
Ούτως ή άλλως, ακόμη και αν δεν υπήρχαν οι αποφάσεις του ΣτΕ, το Ασφαλιστικό έχει τόσες πολλές αδικίες και στρεβλώσεις, ώστε θα έπρεπε να το δούμε σε νέα βάση. Πλέον, μετά και τις αποφάσεις του ΣτΕ, η κυβέρνηση υποχρεούται να κινηθεί ακόμη ταχύτερα απ' ότι ενδεχομένως σχεδίαζε.
Επειδή η κυβέρνηση περίμενε την απόφαση, εκτιμώ ότι για κάποια πράγματα είχε προετοιμαστεί. Εφόσον δηλαδή έχει μιλήσει για αναθεώρηση ως προς τον τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων, αυτό δείχνει ότι έχει γίνει μια σχετική προετοιμασία. Εκτός όμως από αυτό, το ΣτΕ αποφάσισε και άλλα πολλά. Όπως και να το κάνουμε, πρόκειται για μια καυτή πατάτα που θα πρέπει να διαχειρισθεί η κυβέρνηση, καθώς οι αποφάσεις δημιουργούν νέα δεδομένα.
