Του Γιάννη Παντελάκη
Έως τώρα, είχαμε μια ιδιωτική τηλεόραση, που στήθηκε με σκανδαλώδη τρόπο, σχεδόν διακομματική συναίνεση και οι ιδιοκτήτες της επηρέαζαν καθοριστικά τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Μέχρι και την αισθητική τους επέβαλλαν στην κοινωνία. Ωστόσο, υπήρχε πάντα μια προσδοκία. Ότι θα βρισκόταν μια κυβέρνηση που θα έβαζε μια στοιχειώδη τάξη στο χαοτικό και γεμάτο ανομίες τηλεοπτικό τοπίο, θα επέβαλλε όρους και προϋποθέσεις στην λειτουργία των καναλιών και θα περιόριζε τον εξωθεσμικό ρόλο των ιδιοκτητών της οι οποίοι επεδίωκαν και είχαν λόγο στα πολιτικά δρώμενα.
Με το νέο τηλεοπτικό τοπίο που προέκυψε από τον αμφισβητούμενο διαγωνισμό, θα έχουμε μια ιδιωτική τηλεόραση που θα παίζει ακριβώς τον ίδιο (ενδεχομένως και χειρότερο δεδομένου ότι τα κανάλια θα είναι λιγότερα) αρνητικό ρόλο, θα έχει δηλαδή τα ίδια απολύτως χαρακτηριστικά, οι ιδιοκτήτες της θα ασκούν τις ίδιες εξωθεσμικές παρεμβάσεις χρησιμοποιώντας την ισχύ του Μέσου, αλλά δεν θα υπάρχει καμία ελπίδα ή προσδοκία αλλαγής. Τα κανάλια θα λειτουργούν όχι μόνο με άδειες που τους έδωσε το κράτος, αλλά και με ενός είδους ηθική νομιμοποίηση που τους έδωσε η σημερινή συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα του τρόπου αδειοδότησης των ιδιωτικών καναλιών που επέλεξε η κυβέρνηση με αρχικό αποκλειστικό στόχο να δημιουργήσει ένα φιλικό προς αυτήν τηλεοπτικό τοπίο. Κανάλια που θα την στηρίζουν δηλαδή. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με μια ίδια ή χειρότερη τηλεόραση, με μερικούς πρόθυμους για πολιτικές παρεμβάσεις της επιλογής τους επιχειρηματίες και με καμία προοπτική για μελλοντική αλλαγή. Μια μεγάλη ευκαιρία χάθηκε από μια κυβέρνηση μάλιστα, που αυτοχαρακτηρίζεται αριστερή.
Ίσως να μην χρειάζονται πολλά λόγια για να περιγράψει κάποιος την νέα τάξη πραγμάτων όπως αυτή θα διαμορφωθεί μετά τον διαγωνισμό. Αρκεί να δούμε, όχι μόνο ποια φυσικά πρόσωπα πήραν τις άδειες ( που έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους υπάρχοντες και με κυριότερο από αυτά την δύναμη του χρήματος), αλλά ιδιαίτερα ποιο κυρίαρχο κριτήριο επικράτησε για την απόκτηση τους.
Η μεγαλύτερη οικονομική προσφορά. Η κυβέρνηση, επιχείρησε να δώσει τις άδειες με τον ίδιο τρόπο που ένας οίκος δημοπρασίας πουλάει ένα αντικείμενο. Όποιος δώσει τα περισσότερα. Χωρίς καμία προϋπόθεση που θ ακύρωνε την επανάληψη όσων αρνητικών φαινομένων είδαμε από την ιδιωτική τηλεόραση τα τελευταία 27 χρόνια.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μάζεψε 246 εκατ., τα περιφέρει ως λάφυρα που απέκτησε από κάποιους ολιγάρχες και τα πουλάει με τον γνωστό λαϊκισμό που την χαρακτηρίζει ως δώρο δήθεν στους οικονομικά αδύνατους. Πως να εξηγήσεις στους τελευταίους, ότι αν δεν συμφωνήσουν οι δανειστές (το αντίτιμο των τηλεοπτικών αδειών προβλέπεται στο μνημόνιο), δεν θα πάρουν ούτε ένα ευρώ. Πως να τους εξηγήσεις ακόμα, ότι το τελικό όφελος από την μείωση του αριθμού των καναλιών (από τα οποία εισπράττονταν φόροι και ασφαλιστικές εισφορές), θα είναι μικρότερο για τα δημόσια ταμεία. Άρα και για τους ίδιους. Πως να εξηγήσεις ακόμα, ότι τα δάνεια που είχαν πάρει τα κανάλια που θα κλείσουν, θα τα πληρώσουμε όλοι εμείς. Και οι οικονομικά αδύνατοι.
Τι θα συμβεί από εδώ και πέρα στην τηλεόραση είναι σχεδόν απόλυτα προβλέψιμο. Οι νέοι παίκτες μαζί με τους παλιούς, θα κάνουν ο,τι ακριβώς κάνουν οι παλιοί τα τελευταία 27 χρόνια. Θα ελέγχουν μεγαλύτερο μερίδιο τηλεθέασης απ ότι συμβαίνει σήμερα (λόγω του μικρότερου αριθμού των καναλιών), θα παράγουν ένα πρόγραμμα με αποκλειστικό στόχο το κέρδος και την επιρροή στην κοινωνία και την πολιτική. Και όλα αυτά θα συμβαίνουν κάτω από το πλαίσιο νομιμότητας που τους έδωσε η ίδια η κυβέρνηση.
Αυτή θα είναι η τηλεόραση του μέλλοντός μας γιατί αυτό επέλεξε η κυβέρνηση. Αφήνοντας εκτός διαμόρφωσης του νέου τηλεοπτικού τοπίου θεσμούς που προβλέπει το ίδιο το Σύνταγμα, τον έλεγχο και την εκπροσώπηση της κοινωνίας, τις ασφαλιστικές δικλείδες για θέματα δεοντολογίας και πολυφωνίας κ.ο.κ.
Από το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, δεν θα ζημιωθεί ωστόσο μόνο η ίδια η δημοκρατία αφού η πληροφόρηση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με όρους εμπορικού προϊόντος, αφού αφορά στην ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας.
Ζημιωμένος τελικά θα είναι και ο υπεύθυνος για την δημιουργία της νέας κατάστασης, η ίδια η κυβέρνηση δηλαδή. Το αφήγημα που είχε καλλιεργήσει και προβάλλει για πολλά χρόνια για τους «μιντιάρχες που ελέγχουν την πληροφόρηση» τους οποίους είχε δαιμονοποιήσει για λόγους επικοινωνιακούς, δεν θα υπάρχει πια. Οι μιντιάρχες θα εξακολουθούν να ελέγχουν την πληροφόρηση με τουλάχιστον τον ίδιο τρόπο με τον οποίο συνέβαινε έως τώρα. Όπως και η διαπλοκή θα συνεχίζει να είναι παρούσα, αρκεί να δούμε για παράδειγμα τον νέο καναλάρχη εργολάβο. Όλα θα είναι όπως παλιά, αυτή την φορά ωστόσο με την νομιμοποίηση που δόθηκε από την ίδια την κυβέρνηση...