Η ζημιά από την πανδημία δεν αφορά την Νέα Δημοκρατία και την κυβέρνηση, αφορά την χώρα, αφορά νοικοκυριά και οικογένειες, αλλά και μικρές και ατομικές επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να καταστραφούν μια και καλή. «Δεν υπάρχει δεξιά και αριστερά εδώ», λέει ο Θοδωρής Πελαγίδης και ζητά να σοβαρευτούμε, να πάψει να ποντάρει η αντιπολίτευση στην ψηφοθηρία των κατεστραμμένων οικογενειών.
Ο καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Π.Πειραιώς βλέπει μια αρκετά αργή ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και μιλά για την «ιαπωνοποίηση», την ασθένεια που ταλαιπωρεί την Ευρώπη αλλά και ακόμη την Αμερική. Το τοπίο όπως λέει έχει ως εξής: Σήμερα με μηδενικά επιτόκια δεν γίνονται επενδύσεις, ενώ οι απασχολούμενοι είναι λιγότεροι απ' ότι το 2008.
Οι κάτοχοι ρευστότητας δεν επενδύουν, ενώ οι αποταμιεύσεις αυξάνονται καθώς οι προοπτικές αποδοτικότητας, δηλαδή κερδοφορίας, είναι δυσμενείς. Σε μια κατάσταση κεϋνσιανής ισορροπίας υποαπασχόλησης, όπως λέει, χρειάζεται ενίσχυση της δαπάνης προς τις χώρες-μέλη από την Ευρώπη.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
Oι πτήσεις από το εξωτερικό μπορεί να ξεκίνησαν, αλλά οι ξενοδόχοι δεν θεωρούν ότι πρόκειται για σημείο καμπής όσον αφορά την φετινή σεζόν. Οι κρατήσεις είναι λίγες και η πληρότητα στα ξενοδοχεία πολύ χαμηλή. Πηγαίνουμε άραγε πιο κοντά στα πιο απαισιόδοξα σενάρια για την φετινή ύφεση στην οικονομία ;
Έχουμε τρεις μήνες μπροστά μας και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Εάν δεν έχουμε κάποια φανερή επιδείνωση μέσα στον Ιούλιο που να αφορά την ίδια την χώρα μας, τα πράγματα μπορούν να πάνε λίγο καλύτερα τον Αύγουστο που είναι ο βασικός μήνας του τουρισμού αλλά και το Σεπτέμβριο. Θέλω να επισημάνω εδώ ότι σύμφωνα με τις διεθνείς μελέτες το ταξίδι και η εμπειρία τοποθετείται πια ως 4η βασική ανάγκη του ανθρώπου.
Είναι αυτό που ονομάζουμε στα οικονομικά experience good. Άρα, το διεθνές ενδιαφέρον για την ωραιότερη χώρα του κόσμου θα αναθερμανθεί κάποια στιγμή. Επίσης, πρέπει να συνεχίσουμε όλοι να φερόμαστε υπεύθυνα σε σχέση με την πανδημία. Η βιομηχανία του τουρισμού, με τις πολλαπλασιαστικές της επιδράσεις στην ζήτηση, αφορά σχεδόν όλους μας.
Σε διεθνές επίπεδο, οι νέες εστίες κρουσμάτων ενισχύουν την αβεβαιότητα και αυτή με την σειρά της καθιστά κάθε οικονομική πρόβλεψη παρακινδυνευμένη. Βλέπετε να απομακρύνεται το αισιόδοξο σενάριο για την παγκόσμια οικονομία, το οποίο και προϋπέθετε μια ισχυρή ανάκαμψη στο 3ο τρίμηνο ;
Τα δεδομένα είναι ακόμα συγκεχυμένα. Σήμερα βγήκαν τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ και είναι κάπως καλύτερα. Θα περάσουμε ακόμα πολύ καιρό όπου το κλίμα θα είναι κάποτε λίγο καλύτερο και κάποτε λίγο χειρότερο προτού σταθεροποιηθεί. Να γίνει κατανοητό ότι όλα εξαρτώνται από το εμβόλιο ή έστω από τα αποτελεσματικά φάρμακα θεραπείας.
Επίσης να σταματήσουν οι ανευθυνότητες της αξιωματικής αντιπολίτευσης που φέρεται σαν κοκοράκι. Το θέμα δεν αφορά τη Νέα Δημοκρατία και την κυβέρνηση, αφορά τη χώρα, αφορά νοικοκυριά και οικογένειες αλλά και μικρές και ατομικές επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να καταστραφούν μια και καλή. Δεν υπάρχει δεξιά και αριστερά εδώ. Να μην ποντάρουν μερικοί στη ψηφοθηρία των κατεστραμμένων οικογενειών. Να σοβαρευτούμε.
Εφόσον πάντως αυτό που οδηγεί την παγκόσμια οικονομία είναι η αβεβαιότητα, αυξάνονται οι πιθανότητες αυτή να διολισθήσει σε μια χαμηλή πτήση και μέσα στο 2021 ;
Ναι, υπάρχει φυσικά αυτή η πιθανότητα. Άλλωστε σε κάθε περίπτωση θα υπάρχουν τα απόνερα του 2020. Θα έβλεπα μια ανάκαμψη, με κάθε επιφύλαξη, σε σχήμα που θυμίζει περισσότερο το σήμα της Nike. Αλλά και πάλι τίποτα δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Και αυτό γιατί δεν είναι αμιγώς ένα οικονομικό μόνο ζήτημα.
Βλέπετε δηλαδή ένα σενάριο το 2021 “αδύναμης ανάπτυξης, μηδενικού πληθωρισμού, έλλειψης επενδύσεων και ανεπαρκούς ζήτησης”, όπως και ο τίτλος του πρόσφατου βιβλίου σας ;
Η "ιαπωνοποίηση" είναι μια οικονομική ασθένεια που ταλαιπωρεί την Ευρώπη αλλά και την Αμερική ακόμη. Μετά την κρίση του 2008 ο δυνητικός ρυθμός μεγέθυνσης έχει υποχωρήσει κι αυτό παρά- ειδικά στις ΗΠΑ -τα μέτρα επεκτατικής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Σήμερα με μηδενικά επιτόκια δεν γίνονται επενδύσεις ενώ οι απασχολούμενοι είναι λιγότεροι απ' ότι το 2008. Οι κάτοχοι ρευστότητας δεν επενδύουν και οι αποταμιεύσεις αυξάνονται καθώς οι προοπτικές αποδοτικότητας δηλαδή κερδοφορίας, λόγω της προβλεπόμενης ανεπαρκούς ζήτησης είναι δυσμενείς.
Λόγω της αλληλεξάρτησης των οικονομιών και λόγω του γεγονότος φυσικά ότι η εγχώρια δαπάνη εξαρτάται και από τη διεθνή ζήτηση, η ασθένεια της ιαπωνοποίησης λειτουργεί μεταστατικά. Το βιβλίο μου αναλύει αυτόν τον κίνδυνο για την "ελληνική οικονομία πριν και μετά τον Covid-19", αλλά διατυπώνει και πιθανές λύσεις πολιτικής.
Σε επίπεδο πολιτικής, τι τρόπος υπάρχει προκειμένου να αποτραπεί αυτό το σενάριο, πάντα με την παραδοχή ότι θα αργήσουμε να δούμε το εμβόλιο;
Εκ των πραγμάτων απαιτείται ενίσχυση της δαπάνης σε μια κατάσταση παγίδας ρευστότητας, σε μια κατάσταση κεϋνσιανής ισορροπίας υποαπασχόλησης. Και καθώς ο ιδιωτικός τομέας αδυνατεί φυσικά να κάνει κάτι τέτοιο, η ενίσχυση της δαπάνης πρέπει να έρθει από τις κυβερνήσεις, και στην περίπτωση της ΕΕ, από την ίδια την Επιτροπή. Για όσο χρειαστεί!
Κοιτάξτε, η Σουηδία δεν έκλεισε την οικονομία της αλλά αντιμετωπίζει την ίδια βαθιά ύφεση. Τι δίδαγμα μας δίνει η περίπτωση αυτή ; Ότι επειδή όλες οι οικονομίες είναι αλληλεξαρτώμενες και διασυνδεδεμένες, η μοίρα τους είναι κοινή. Άρα είναι εντελώς λάθος να πιστεύουν κάποιοι μέσα στην Ευρώπη ότι αποτελεί ηθικό κίνδυνο να δανείζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να ενισχύσει απολύτως απαραίτητες, έτσι κι αλλιώς, οριζόντιες δράσεις που θα ενισχύσουν στο τέλος τέλος την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Δηλαδή θα ωφελήσουν όλους!
