Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Οι Έλληνες, για πρώτη φορά στην μεταπολεμική τους ιστορία, είχαν την ευκαιρία να βιώσουν, με επικίνδυνο τρόπο, την εμπειρία του τυχοδιωκτισμού και του λαϊκισμού. Μπορεί να έγινε κάτι αντίστοιχο και στην περίοδο της «πασοκοκρατίας» αλλά μάλλον εκ του ασφαλούς, αφού έρεε το ευρωπαϊκό χρήμα χωρίς προσκόμματα και δεσμεύσεις. Τώρα όμως που όλοι είδαν το ανεκπλήρωτο των διαθέσεων, ίσως η προσγείωση να φαίνεται πιο συμφέρουσα και πιο λειτουργική.
Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που εμμένει στις ρίζες – σε οποιεσδήποτε ρίζες- και χαριεντίζεται με το παρελθόν. Συνήθως, κινείται μεταξύ παράδοσης, «βαλκανικού φονταμενταλισμού» και ιδιότυπου κρατισμού. Από το εκπαιδευτικό σύστημα, την μεταφυσική θεώρηση του επιστητού, ως την οικονομία, αναζητά «μετα-λύσεις» σε μία «μετα-πραγματικότητα» την οποία εκβιάζει όπου βρει πρόσφορο έδαφος.
Κι όμως, σε έρευνα της διαΝΕΟσις που έγινε στις αρχές του έτους (Ιανουάριος, Φεβρουάριος), για το «τί πιστεύουν οι Έλληνες» το 66% θεωρεί καλύτερη την παραμονή στο ευρώ, έναντι της επιστροφής στη Δραχμή. Το 84% των Ελλήνων πιστεύουν ότι σε 10 χρόνια η Ελλάδα θα είναι ακόμα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ποσοστό αυξημένο κατά 25% σε σχέση με πέρυσι). Επίσης το 65% των Ελλήνων προτιμούν χαμηλότερη φορολογία, έστω και με μικρότερη κρατική μέριμνα (από 39,2% το 2015). Ενδιαφέρον, παρουσιάζει ότι το 60,2% των Ελλήνων συμφωνεί με τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, δείγμα που φανερώνει την συσσωρευμένη απέχθεια προς τις κακές υπηρεσίες που απολαμβάνουν από τα κρατικά πανεπιστήμια. Τέλος - κι αυτό είναι επίσης ενθαρρυντικό- μόνο το 28,7% είναι το ποσοστό που πιστεύουν ότι τα ίχνη που αφήνουν τα αεροπλάνα είναι αέρια ψεκασμού. Θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερο τηρουμένων των μακροχρόνιων πολιτιστικών και πολιτικών συνθηκών...
Το ερώτημα που προκύπτει από τα παραπάνω, είναι αν οι Έλληνες στην μετα- ΣΥΡΙΖΑ εποχή θα συναινέσουν σε μία φιλελευθεροποίηση της Ελλάδας. Αν δηλαδή, κατανοήσουν και στην πράξη την αναγκαιότητα απελευθέρωσης της αγοράς από τον κρατισμό, την κυριαρχία του Δημοσίου και τον φονταμενταλισμό της ρίζας που καθορίζει την απόρριψη της εξωστρέφειας.
Το πιθανότερο είναι ότι θα εμπιστεύονταν μία φιλελευθεροποίηση της κοινωνίας με την προϋπόθεση ότι οι θεσμοί, η κυβέρνηση και οι κανόνες της οικονομίας θα επιδείκνυαν μία σταθερότητα στη λειτουργία τους. Αν οι δομές της οικονομίας μπορούσαν να απεξαρτηθούν από τα δεσμά της παρωχημένης αντίληψης περί ασφάλειας στην «κανονικότητα» του κράτους πρόνοιας.
Κατά συνέπεια, οι Έλληνες είναι πανέτοιμοι να γίνουν φιλελεύθεροι αν πάψουν να ντρέπονται για τον φιλελευθερισμό τους κι αν βρουν διέξοδο στην απελευθέρωση της αγοράς εργασίας.
Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναμφισβήτητα διδακτική για πολλούς, κυρίως δια μέσου της απογοήτευσης που υπέστησαν μεγάλα πληθυσμιακά σύνολα για το ότι ο γάιδαρος δεν πετάει... Ειδικά για όσους έτρεφαν ελπίδες ότι η πανηγυρική καταξίωση του ακραίου αμοραλισμού θα επικρατήσει της πραγματικότητας.
Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί σε μία από τις πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου στα επόμενα χρόνια. Αρκεί να απαλλαγεί από το πελατειακό κράτος, το συνδικαλιστικό Δημόσιο και τη σαπίλα του πολιτικού συστήματος. Αν η επόμενη κυβέρνηση δείξει αποφασιστικότητα, ούτε το 30% των «ψεκασμένων» Ελλήνων θα τη σταματήσει ούτε και το 60% που αναζητάει σταθερή εργασία με ελάχιστη αμοιβή.
Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες αλλάζουν, όταν αλλάζουν και οι ηγεσίες τους...
