Πρέπει να περιμένουμε ένα 48ωρο για να μιλήσουμε με ασφάλεια για την μετασεισμική ακολουθία, για το αν δηλαδή έχουν ενεργοποιηθεί και άλλα ρήγματα και αν πέραν της Σάμου, κινδυνεύουν για παράδειγμα η Χίος ή η Ικαρία, σημειώνει στο liberal ο σεισμολόγος Θανάσης Γκανάς.
Το πιο επικίνδυνο πάντως φαινόμενο, όπως εξηγεί, είναι το σενάριο ντόμινο. Δηλαδή η γέννηση σε κοντινό ρήγμα ενός μεγάλου σεισμού σε μέγεθος ίσο με τον πρώτο, σενάριο σπάνιο και για το οποίο, όπως λέει, δεν υπάρχει χρονικό όριο, δεδομένου ότι μπορεί να συμβεί σε μια εβδομάδα, δέκα ημέρες ή και περισσότερο.
Ερωτηθείς αν έχει συμβεί κάτι παρόμοιο στην συγκεκριμένη περιοχή, ο κ. Γκανάς απαντά ότι έχουμε ελάχιστα δεδομένα για να είμαστε σε θέση να απαντήσουμε. Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός στην συγκεκριμένη περιοχή, μεγέθους 6,4 ρίχτερ, είχε γίνει το 1904.
Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα
- Μπορεί να έχει ενεργοποιηθεί κάποιο επικίνδυνο ρήγμα μετά το χθεσινό σεισμό;
Νωρίς να το πούμε ακόμη αυτό, καθώς είμαστε ακόμη στην αρχή της ακολουθίας. Πρέπει να δούμε την κατανομή των επικέντρων εντός του εστιακού χώρου και πλησίον αυτού. Κι αυτό προκειμένου να καταλάβουμε αν οι μετασεισμοί είναι συγκεντρωμένοι εντός των 40 χιλιομέτρων του εστιακού χώρου που ενεργοποιήθηκε σήμερα ή υπάρχουν και επίκεντρα εκτός. Τότε μόνο θα μπορούμε να μιλήσει για ενεργοποίηση άλλων ρηγμάτων. Ακόμη όμως κι αυτό να συμβεί, μπορεί τα ρήγματα αυτά να μην δώσουν άλλους μεγάλους σεισμούς, παρά μικρούς, για παράδειγμα 3,4 ρίχτερ.
- Πότε θα είμαστε σε θέση να κρίνουμε αν έχουν ενεργοποιηθεί και άλλα ρήγματα;
Σε περίπου ένα 48ωρο θα έχουμε τα δεδομένα και θα μπορούμε να μιλήσουμε με ασφάλεια για την μετασεισμική ακολουθία. Τότε θα μπορούμε αν οι μετασεισμοί είναι εστιασμένοι εκεί που έγινε ο κύριος ή αν υπάρχει εξάπλωση.
- Το πιο επικίνδυνο σενάριο από εδώ και πέρα ποιο είναι;
Το σενάριο ντόμινο. Δηλαδή το σημερινό ρήγμα να ενεργοποιήσει άλλα ρήγματα εκατέρωθεν του ίδιου, είτε δυτικά, είτε ανατολικά, προκαλώντας ένα μεγάλο σεισμό. Αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει και σε μια εβδομάδα, δεν ξέρουμε ακριβώς πότε.
- Έχει συμβεί κάτι παρόμοιο στην συγκεκριμένη περιοχή κατά το παρελθόν;
Δεν ξέρουμε γιατί τα δεδομένα μας είναι ελάχιστα. Είναι μια περιοχή όπου ο τελευταίος μεγάλος σεισμός έγινε το 1904 με μέγεθος 6,8, οπότε δεν έχουμε δεδομένα. Πάντως δεν είναι σύνηθες το φαινόμενο του ντόμινο.
Ο κανόνας είναι να έχουμε ένα κύριο σεισμό και να ακολουθήσει μια μετασεισμική ακολουθία. Ντόμινο σημαίνει την γέννηση ενός μεγάλου σεισμού σε μέγεθος ίσο με το πρώτο σε κοντινό ρήγμα. Αυτός είναι ο ορισμός του. Και για την εκδήλωσή ενός τέτοιου φαινομένου δεν υπάρχει χρονικό όριο, μπορεί να συμβεί και σε 10 ημέρες. Αντίθετα το 48ωρο είναι κρίσιμο γιατί τότε θα ξέρουμε ότι δεν έχουμε εξάπλωση των επικέντρων πέραν του εστιακού χώρου. Δηλαδή ότι δεν έχουν ενεργοποιηθεί άλλα ρήγματα. Για παράδειγμα αν κινδυνεύει η Χίος ή η Ικαρία ή η σεισμική ακολουθία θα περιοριστεί στην Σάμο.
- Τα τσουνάμι που κτύπησαν την Σάμο ήταν αναμενόμενα;
Τα τσουνάμι συνέβησαν και ήταν αναμενόμενα. Έπειτα από τις μεγάλες επιταχύνσεις που δημιουργήθηκαν από την θραύση -και σε συνδυασμό πιθανότατα με υποθαλάσσιες κατολισθήσεις- είχαμε μετατόπιση του πυθμένα εξαιτίας του μεγέθους του σεισμού. Αυτός ακριβώς ο συνδυασμός των παραπάνω παραμέτρων ήταν που δημιούργησε τα τσουνάμι που καταγράφηκαν στην βόρεια ακτής της Σάμου, σε άλλα νησιά, όπως και στην μικρασιατική ακτή.
- Στην Ελλάδα πόσο προετοιμασμένοι είμαστε για τα φυσικά φαινόμενα και ειδικά για τους σεισμούς;
Τα φυσικά φαινόμενα υπήρχαν και θα υπάρχουν. Σημασία έχει η εκπαίδευση της κοινωνίας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε βελτιωθεί πάρα πολύ, ειδικά στο θέμα των σεισμών, όπου σε σχέση με το παρελθόν, έχουμε κάνει άλματα. Όσον αφορά άλλα φυσικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα η κακοκαιρία Ιανός, εκεί δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι.
- Γιατί ο σεισμός χτύπησε τόσο πολύ την Τουρκία;
Η Τουρκία πληρώνει τα σφάλματα των ελλιπών αντισεισμικών της κανονισμών. Παρά τις πολλές τραγωδίες που έχει υποστεί, η γείτονα χώρα κάνει πολύ αργά βήματα ως προς το συγκεκριμένο θέμα. Σε κάθε μεγάλο σεισμό, η Τουρκία θρηνεί θύματα. Φέτος είχαμε για παράδειγμα σεισμό στο Ελαζίγ, στο ανατολικό άκρο της χώρας, με την χώρα να θρηνεί πολλούς νεκρούς.
