Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Αντί κάποιου δικού μου σημειώματος για τελευταίο κείμενο του 2018, επέλεξα σήμερα να μας μιλήσει ο εκδότης του Liberal και του Φιλελεύθερου, Θανάσης Μαυρίδης. Και εργοδότης μου, με άλλα λόγια. Τον ευχαριστώ θερμά που δέχτηκε, και μάλιστα χωρίς να το συζητήσει καθόλου. Πιστεύω ότι θα σας αρέσει η κουβέντα που είχαμε. Όπως πάντα, οι δικές μου ερωτήσεις δεν είναι οι καλύτερες δυνατές, είναι μάλλον οι πιο απλές που θα μπορούσε να κάνει κάποιος, ή έτσι νομίζω. Καλή ανάγνωση, και σας ευχαριστώ για άλλη μία φορά που είστε, κάθε μέρα, εδώ. Καλή Χρονιά σε όλους!
- Αγαπητέ κύριε Μαυρίδη, αφού σάς ευχαριστήσω που είπατε αμέσως ναι για τη συνέντευξη αυτή, θα θέλατε να μας δώσετε ένα σύντομο cv; Να μας υπενθυμίσετε πόσα χρόνια είστε στον χώρο, σε ποια Μέσα και σε τι θέσεις;
Φέτος κλείνω στη δημοσιογραφία 35 χρόνια. Δεν γεννήθηκα δημοσιογράφος. Η οικογένειά μου ήταν μια φτωχή οικογένεια. Και σε εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι μάθαιναν να σέβονται το μεροκάματο, το φαγητό στο τραπέζι και τον κόπο των άλλων. Έκανα πολλά πράγματα πριν καν ξεκινήσω να βγάζω το ψωμί μου με τη δημοσιογραφία. Σήμερα, αυτή η φράση μού φαίνεται κάπως υπερβολική. Αλλά σας διαβεβαιώνω ότι είναι πέρα για πέρα αληθινή! Πριν γίνω, λοιπόν, δημοσιογράφος υπήρξα γκαρσόνι, υπάλληλος σε βενζινάδικο, καθαριστής σε πούλμαν, εργαζόμενος σε σιδηρουργείο. Αν κάτι οφείλω στην οικογένειά μου, είναι ότι έμαθα από μικρός να δουλεύω. Το ίδιο σκληρά εργάστηκα και στη δημοσιογραφία. Από την πρώτη στιγμή με θυμάμαι να δουλεύω. Βλέπετε, δεν ήμουν ο γιος τού τάδε. Ούτε ο ευνοούμενος τού δείνα. Έπρεπε να δουλέψω και να αποδείξω ότι μπορούσα να κάνω τα… πάντα. Και έκανα τα πάντα… Έχω περάσει από πολλές εφημερίδες και περιοδικά. Κι έχω δημιουργήσει (άλλοτε μόνος και άλλοτε μαζί με άλλους) νέα προϊόντα στον χώρο του Τύπου.
- Πολύ ωραία. Οπότε, δεύτερη ερώτηση: τι σας ώθησε μετά από όλα αυτά, όλη αυτή τη διαδρομή, να κάνετε το Liberal; Ήταν κάτι που αντιληφθήκατε ότι έλειπε από τον χώρο της ενημέρωσης; Ήταν μια επιχειρηματική ευκαιρία; Η ανάγκη για κάτι διαφορετικό; Και πόσο διαφορετικό είναι το Liberal, εντέλει;
Στη ζωή υπάρχουν πράγματα που περιμένουν να γίνουν και δεν γίνονται, και άλλα που δεν περίμενες ποτέ ότι θα συμβούν και συμβαίνουν. Όταν δημιούργησα το capital.gr, πίστεψα ότι θα ήταν και η τελευταία μου δουλειά στον χώρο. Τα πράγματα ήρθαν έτσι και υπήρξε μία ακόμη «προσπάθεια», αυτή του liberal.gr. Δεν τολμώ πλέον να πω ότι αυτή θα είναι και η τελευταία! Μετά την «ήττα» που έπαθα με το Capital, πήρα ένα ακόμη μάθημα: «Ποτέ μην πεις ότι πήρες το πτυχίο σου. Πάντα υπάρχει ένα ακόμη μάθημα για να δώσεις και να το περάσεις». Δεν είδα κάποια «ευκαιρία» στο Liberal. Απλά, από μικρός έκανα πάντα αυτό που ήθελα. Και σας διαβεβαιώνω ότι αυτό δεν ήταν πάντα καλό για εμένα ή τους γύρω μου. Η Μεσουντέ, η σύζυγός μου, κάτι θα έχει περισσότερο να σας πει σχετικά! Το καλοκαίρι του 2015, λοιπόν, είχα πάρει το διαζύγιο με το Capital. Είχα χωρίσει με το παιδί μου! Ήμουν απαρηγόρητος. Ήθελα να αλλάξω δουλειά. Εκείνη την εποχή ένας φίλος, ο Δημήτρης ο Εγγλέζος, νοίκιαζε έναν φούρνο στο Μαρούσι. «Εγώ», του είπα. Αλλά ο Δημήτρης φοβήθηκε ότι θα τον υποχρέωνα να με «βοηθήσει», δηλαδή να επιστρέψει στα άγρια ωράρια του φούρνου, και ένα μεσημέρι μπήκε θριαμβευτικά στο σπίτι για να μου δηλώσει ότι με είχε σώσει! Είχε νοικιάσει τον φούρνο σε κάποιον άλλον. Κόντεψα να τον σκοτώσω! Το ίδιο βράδυ, η Μεσουντέ με χτύπησε στην πλάτη και μου είπε, «Έλα τώρα, όλοι ξέρουμε τι τραβάει η ψυχή σου». Και στο Liberal έβγαλα την ψυχή μου. Αυτό ήταν. Τίποτα λιγότερο ή περισσότερο.
- Ωραία ιστορία. Και μετά το Liberal, λοιπόν, ήρθε ο Φιλελεύθερος. Ενώ συνήθως γίνεται το αντίθετο: πάμε από τις εφημερίδες στα σάιτ. Αγαπάτε το χαρτί, είναι προφανές. Όμως το αγαπάει άραγε και ο κόσμος; Ή, πιο σωστά: το αγαπάει άραγε η εποχή; Το κόστος της επένδυσης, που δεν θα πρέπει να ήταν διόλου αμελητέο, δεν θα μπορούσε να πάει στο σάιτ;
Θα σας το περιγράψω ως εξής: Σκεφτείτε ότι έχετε ένα προϊόν και πολλά δίκτυα διανομής. Αυτό συμβαίνει με το Liberal και τον Φιλελεύθερο. Ή με ό,τι άλλο υπάρξει αύριο. Το προϊόν είναι ένα και το παράγουν οι δημοσιογράφοι και οι αρθρογράφοι. Από εκεί και πέρα, έχει σημασία με ποιους τρόπους το προσφέρεις στο κοινό. Κάθε μέσο έχει, φυσικά, ιδιαιτερότητες, και πρέπει κανείς να τις προσέχει ιδιαίτερα. Αλλά στην ουσία του πρόκειται για ένα προϊόν. Από εκεί και πέρα, πιστεύω στο χαρτί. Είναι σημαντικά υποτιμημένο στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν αλλού αυτά τα χαμηλά ποσοστά αναγνωσιμότητας που παρατηρούμε στην Ελλάδα. Κι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Είτε οι Έλληνες θα μάθουν (πάλι) να διαβάζουν, είτε η χώρα αυτή θα έχει σοβαρά υπαρξιακά θέματα στο μέλλον. Προτιμώ το σενάριο εκείνο που θέλει τους Έλληνες να μαθαίνουν να διαβάζουν βιβλία και εφημερίδες. Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος.
- Ας ρωτήσω λοιπόν: πώς πήγε η φετινή χρονιά; Ήταν επικερδής; Είστε ευχαριστημένος; Αυξήσατε τα κλικ στις σελίδες του Liberal; Είδατε άνοδο στις πωλήσεις του Φιλελεύθερου και στις συνδρομές της ηλεκτρονικής του έκδοσης;
Επικερδής; Δεν χάσαμε! Κι αυτό ήταν μεγάλη επιτυχία. Τον Φιλελεύθερο τον περίμενα να είναι σε καλύτερα νούμερα. Σήμερα μαζί με τις συνδρομές βρίσκεται κοντά στις 2.500 με 3.000 φύλλα την ημέρα. Παρατηρούμε μία ανοδική τάση τον τελευταίο καιρό, αλλά απέχουμε αρκετά από τους στόχους μας. Το liberal.gr, πάλι, συνεχίζει την πορεία που ξεκίνησε το 2015. Διαρκώς ανοδικά, με σταθερά βήματα.
- Και για το '19 τι βλέπετε; Θα συνεχίσετε στα ίδια; Μπορείτε άραγε να προβλέψετε τι θα επιλέξει το κοινό; Και θα συνεχίσετε να επενδύετε στο χάρτινο φύλλο, προσπαθώντας να το κάνετε ακόμη πιο ελκυστικό;
Το 2019 μπορεί να σας εκπλήξουμε, μπορεί και όχι! Δεν εξαρτάται από εμάς. Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να πω περισσότερα, επειδή θα διακινδυνεύσω να προκαλέσω κάποια ζημιά. Από την άλλη, δεν θα ήθελα να μου πείτε ότι δεν σας είπα το παραμικρό, ότι δεν άφησα έστω μία υπόνοια, αν όλα εξελιχτούν σωστά. Η ουσία είναι ότι ετοιμάζουμε κάτι που θα μας ολοκληρώσει επαγγελματικά. Αν γίνει. Αν δεν γίνει, θα συνεχίσουμε να… βράζουμε στο ζουμί μας! Το 2019, πάντως, θα προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο τον Φιλελεύθερο, θα αναπτύξουμε το κομμάτι της Οικονομίας στο liberal.gr και θα εισέλθουμε και στον εκδοτικό χώρο, στο βιβλίο.
- Ας πάμε στην καθαυτό ύλη του Φιλελεύθερου. Τι μπορεί να βρει σε αυτόν, που δεν θα το βρει στην ίδια ή παρόμοια μορφή στο σάιτ, σε άλλα σάιτ, ή γενικώς στο διαδίκτυο, σε πλατφόρμες όπως το Facebook, για παράδειγμα, που έχουν μεν πολλή σαβούρα, αλλά μπορεί να εντοπίσει κανείς και αρκετά αξιανάγνωστα κείμενα;
Η εφημερίδα έχει αρχή, μέση και τέλος. Μπορείτε να ξεκινήσετε να τη διαβάσετε, και έπειτα από μία ώρα να έχετε την αίσθηση ότι την έχετε ξεκοκαλίσει. Σας δίνει μία αίσθηση ολοκλήρωσης. Αντίθετα, η ταμπλέτα ή το τηλέφωνο δεν έχουν αρχή και τέλος. Ξεκινούν από το άπειρο και καταλήγουν στο άπειρο. Στην ταμπλέτα μπορείς να διαβάσεις ένα γεγονός, ναι, αλλά η ιεροτελεστία της εφημερίδας είναι αξεπέραστη. Να γυρνάς μία- μία τις σελίδες, να ψηλαφίζεις τις ειδήσεις, να αφήνεις ύστερα το χαρτί να πέσει στη διπλανή πολυθρόνα μέχρι να πιεις την επόμενη γουλιά καφέ και να χωνέψεις την ανάλυση που μόλις διάβασες, κι ύστερα να ξαναβουτάς το χαρτί για να γυρίσεις με θόρυβο στην επόμενη σελίδα. Δεν συγκρίνεται!
- Πείτε μου κάτι άλλο. Μιλώντας ειδικά για μια εφημερίδα, δεν μιλάμε μόνο για απόψεις, γνώμες και αναλύσεις, αλλά και για ρεπορτάζ. Από όσο μπορώ εγώ να καταλάβω, πλην των editorial και μίας σειράς από ενημερωτικές στήλες, η ουσία του χάρτινου Τύπου ήταν ανέκαθεν το ρεπορτάζ. Ρεπορτάζ όμως δεν σημαίνει και χρήματα; Χρόνος, άνθρωποι και χρήματα; Και, συγγνώμη για την πολυλογία, αλλά θέλω να αντιπαραβάλω την ερευνητική δημοσιογραφία με αυτό που ακούμε συχνά: «Όπως λέει το ρεπορτάζ…» ενώ αυτός που το λέει κρατά μπροστά του ένα non paper ή, το πολύ-πολύ, ένα δελτίο Τύπου από το τάδε υπουργείο…
Σημαίνει περισσότερος κόσμος, περισσότερα έξοδα. Θα ήθελα να είμαι ένας πετυχημένος επιχειρηματίας, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Αυτό συζητάμε και με τον Παναγιώτη τον Λάμψια, τον διευθυντή της εφημερίδας. Με τον Παναγιώτη ξεκινήσαμε μαζί πριν 35 χρόνια. Με περνούσε δυο χρόνια, είκοσι αυτός, δεκαοχτώ εγώ. Τέλος πάντων, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι δεν πρόκειται να βγάλουμε ποτέ λεφτά. Και δεν μας πειράζει αυτό. Εκείνο που θέλουμε είναι να κάνουμε αυτό που αγαπάμε. Να βρισκόμαστε μετά από χρόνια στα γραφεία και να μυρίζουμε χαρτί. Μπορεί να επενδύουμε στο internet, να βλέπουμε τις νέες τεχνολογίες, αλλά εγώ και ο Λάμψιας γεννηθήκαμε στο χαρτί. Έχουμε πάρει λοιπόν απόφαση ότι, όσα χρήματα και να βγάλει το μαγαζί, αυτά θα γυρίσουν πίσω. Μπορεί αυτό να μοιάζει με κακή επιχειρηματική απόφαση. Αλλά σας είπα. Δημοσιογράφοι είμαστε. Αν είναι να πούμε να βγάλουμε λεφτά, θα ανοίξουμε έναν φούρνο!
- Ένα από αυτά τα ρεπορτάζ πάντως, για να ξαναγυρίσω στα προηγούμενα, σας οδήγησε στο Τμήμα.
Ένα απόλυτα τεκμηριωμένο ρεπορτάζ. Αλλά η εξουσία έχει μάθει να συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο. Να απειλεί, να εκφοβίζει. Επειδή η εξουσία δεν αγαπάει τον έλεγχο.
- Πολύ καλά. Πάμε παρακάτω. Πάμε στο Liberal. Να υποθέσω ότι είναι η ναυαρχίδα του ομίλου, όπως λέγαμε παλιά, σωστά;
Ποιος όμιλος καλέ; Όμιλος ήταν ο ΔΟΛ, ο Πήγασος. Εμείς ένα μικρό μαγαζί είμαστε. Μία μικρή οικοτεχνία. Το πολύ-πολύ να γίνουμε μικρή βιοτεχνία. Μακάρι να συμβεί αυτό! Να γίνουμε δηλαδή βιοτεχνία. Αλλά τότε θα επιλέξουμε να παραμείνουμε μικρή βιοτεχνία. Σε μεγέθη, δηλαδή, που μπορούμε να τα ελέγξουμε. Μέχρι σήμερα, δεν έχουμε καθυστερήσει να πληρώσουμε τους εργαζόμενους, τους συναδέλφους μας, ούτε μία ημέρα. Δεν θα το ρισκάρουμε αυτό για να πούμε ότι είμαστε «όμιλος». Μακριά από μας αυτά…
- Βλέπω στο Alexa.com, το σάιτ που μετρά όλες τις παραμέτρους σχεδόν κάθε ιστοτόπου παγκοσμίως, ότι το Liberal κατατάσσεται στην 74η θέση στην Ελλάδα — στη μέτρηση υπάρχουν όλα τα σάιτ, ειδησεογραφικά, πολιτικά, αθλητικά, πορνογραφικά, ηλεκτρονικών αγορών, κοινωνικής δικτύωσης κλπ. κλπ. Το #74 είναι μία υψηλή θέση. Πού θα θέλατε να το δείτε; Ή σας ενδιαφέρει περισσότερο να μένει ο χρήστης περισσότερη ώρα στις σελίδες του, να ανοίγει περισσότερες σελίδες-θέματα κ.ο.κ.;
Το Liberal.gr θα… σοβαρέψει κι άλλο! Θα κάνουμε μία στροφή στο επόμενο διάστημα στην οικονομική ενημέρωση και σε κάποιες νέες συνεργασίες. Θα επιμείνουμε στην ανάλυση της είδησης. Δεν στοχεύουμε να έχουμε ως αναγνώστες μας τον πληθυσμό των ΗΠΑ. Μας αρκούν οι 60.000 άνθρωποι την ημέρα που μας εμπιστεύονται για την ενημέρωσή τους. Εμείς θα προσπαθήσουμε να τους επιβραβεύσουμε για την επιλογή τους με ακόμη περισσότερη ποιότητα.
- Ωραία. Πάμε σε άλλα θέματα τώρα, πιο πολιτικά. Πείτε μου για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίο στηρίζετε και δεν το κρύβετε. Πώς θα τον χαρακτηρίζατε;
Η τελευταία ευκαιρία της χώρας. Ναι, στηρίζουμε τον Κυριάκο. Θα στηρίζαμε, δηλαδή, τον οποιονδήποτε φιλελεύθερο πολιτικό. Και δεν είναι η ώρα να βγάλουμε το φιλελευθερόμετρο. Η Νέα Δημοκρατία δεν είναι ένα φιλελεύθερο κόμμα, αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ένας φιλελεύθερος πολιτικός. Έχουμε άλλη επιλογή από το να τον στηρίξουμε; Εφόσον δηλώνουμε φιλελεύθεροι…
- Αυτό είναι που θέλει η Ελλάδα; Μία στροφή στον φιλελευθερισμό, στην ελεύθερη αγορά, στο μικρότερο κράτος και, άρα, στη μικρότερη φορολόγηση;
Θέλουμε η Ελλάδα να θυμίσει ένα κανονικό δυτικό κράτος. Όλα τα άλλα θα τα βρούμε στη συνέχεια. Ας γίνουμε πρώτα κανονικοί, ας αρχίσουμε να αναπνέουμε τον αέρα της κανονικότητας, και έπειτα τα βρίσκουμε τα περί φιλελευθερισμού.
- Και το κοινωνικό κράτος; Αυτό λένε πολλοί πως ο φιλελευθερισμός το απεχθάνεται.
Αν κοινωνικό κράτος είναι οι διορισμοί των κομματικών φίλων στο κράτος, τότε πρέπει να το κάψουμε στην πυρά. Από την άλλη, αν μπορεί κάποιος να ανεχτεί σε μία σύγχρονη και πλούσια κοινωνία να πεθαίνουν άνθρωποι αβοήθητοι στον δρόμο, τότε κάτι λάθος θα έχουμε σίγουρα κάνει…
- Ωραία. Αισθάνεστε πως οι Έλληνες φιλελεύθεροι (προφανώς όχι όλοι, αλλά ένα ικανό κομμάτι τους) έχουν αγκαλιάσει το Liberal και τον Φιλελεύθερο; Τα θεωρούν δικά τους; Τα στηρίζουν;
Ναι! Το Liberal και ο Φιλελεύθερος έχουν στηριχτεί από τον φιλελεύθερο χώρο. Να σας πω μία μικρή ιστορία: Τις πρώτες ημέρες του Φιλελεύθερου, με πήρε τηλέφωνο ένας φίλος από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία. Έχει ένα μαγαζί και συγκέντρωσε ένα ποσό από τους συνεταίρους και τους πελάτες του για την ενίσχυση της εφημερίδας. Τον ευχαρίστησα, έκλεισα το τηλέφωνο και απλά έκλαψα! Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Νιώθω αυτή την ανάγκη. Το Liberal και ο Φιλελεύθερος είναι οι φωνές του χώρου. Όποιος νιώθει φιλελεύθερος μπορεί να γράψει την άποψή του, να επικοινωνήσει με άλλους ανθρώπους. Γράφουν πολλές φορές και συντηρητικοί, όπως και σοσιαλδημοκράτες. Αλλά κυρίως φιλελεύθεροι. Παίζω τον ρόλο του ανθρώπου που φροντίζει να κρατήσει ανοιχτές τις πόρτες. Δεν κάνω λογοκρισία, δεν παίρνω αποφάσεις για το ποιος γράφει και ποιος δεν γράφει. Ακόμη και άνθρωποι που μας έχουν βρίσει στο παρελθόν, έγραψαν στη συνέχεια. Υπάρχει όμως μία εξαίρεση! Η πόρτα δεν μπορεί να είναι ανοιχτή σε ρατσιστές, σε ανθρώπους που πουλάνε το μίσος ως πολιτικό αγαθό. Κι ας δηλώνουν όπως θέλουν!
- Χαίρομαι πολύ. Λοιπόν, το '19 θα έχουμε εκλογές και, ενδεχομένως, μία νέα αυτοδύναμη κυβέρνηση. Δεν πιστεύετε και εσείς πως, εφόσον τέλος πάντων δεν έχει πέσει ο ουρανός στα κεφάλια μας μέχρι τότε, όλα θα αρχίσουν να πηγαίνουν κάπως καλύτερα;
Ναι, μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο. Ή, καλύτερα, ελπίζουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, αλλά χρειάζεται να συμβούν περισσότερα πράγματα από το να κερδίσει ο Μητσοτάκης τις εκλογές.
- Σωστά. Και, μιας και τα λέμε αυτά, πώς βλέπετε τα πράγματα για τον μετεκλογικό ΣΥΡΙΖΑ; Θα συνέλθει από το σοκ; Θα ανασυγκροτηθεί; Θα ψάξει ίσως για νέο ηγέτη; Θα προσπαθήσει να συστήσει συμμαχίες; Να γίνει κεντροαριστερό κόμμα; Θα είναι μία αξιοπρεπής αντιπολίτευση ή θα δούμε πάλι, λέτε, το ίδιο σκηνικό της πενταετίας 2010-2015;
Αν εμφανιστεί ένα νέο πρόσωπο στον χώρο της Κεντροαριστεράς, όλα μπορεί να αλλάξουν. Κι ίσως είναι ένα πρόσωπο που αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε καν να το φανταστούμε. Ποιος, για παράδειγμα, μπορούσε να προβλέψει το 2014 ότι ο Κυριάκος θα έφτανε το 2019 να διεκδικεί με αυτοδυναμία την κυβέρνηση, ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας; Αν δεν εμφανιστεί κάτι καινούργιο, τότε ο Αλέξης θα είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην Κεντροαριστερά στα επόμενα χρόνια. Δίνοντας χρόνο και χώρο στον Κυριάκο! Ο Αλέξης είναι ο ιδανικός αντίπαλος για τον Κυριάκο.
- Και το πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ; Θα αντέξει τις πιέσεις; Θα το δούμε, επιτέλους, να ανεβαίνει ξανά και να παίζει τον απαραίτητο ρόλο που πρέπει να παίζει η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη; Ή θα απομείνουμε με τη Νέα Δημοκρατία από τη μια μεριά και με τους λαϊκιστές της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς από την άλλη; Και τι πιστεύετε για το μέλλον που επιφυλάσσεται στο Ποτάμι;
Η σοσιαλδημοκρατία έχει πεθάνει. Όπως και το ΠΑΣΟΚ. Πιστεύω ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πεθάνει. Όχι όμως η Κεντροαριστερά. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει ένα νέο πρόσωπο. Το πρόσωπο αυτό θα δημιουργήσει και ένα νέο σχήμα που θα σαρώσει τα πάντα.
- Μάλιστα. Πείτε μου κάτι άλλο για να κλείσουμε. Είπαμε πιο πριν ότι είστε γενικά αισιόδοξος; Τα πράγματα στην Ευρώπη όμως δεν δείχνουν πως πρέπει να εφησυχάζουμε. Ίσα-ίσα…
Είμαι αισιόδοξος ως προς τις δυνατότητές μας. Μπορούμε, έχουμε μέσα μας τη δύναμη να κάνουμε πολλά πράγματα. Από την άλλη, είμαι απαισιόδοξος σε σχέση με την Ευρώπη και τον δρόμο που έχει πάρει. Είμαστε όμως αρκετά μικροί για να καθορίσουμε τη μοίρα της Ευρώπης. Κι αρκετά μεγάλοι για να χαράξουμε τη δική μας πορεία.
- Ωραία. Ας κλείσουμε με κάτι που με ενδιαφέρει πολύ και που είπατε και στην αρχή της κουβέντας, πως θα ασχοληθείτε και με τις εκδόσεις βιβλίων. Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο, ή πρέπει να περιμένουμε κι άλλο;
Θα βγάλουμε βιβλία. Τι άλλο; Όσα θέλουμε, όσα αντέχουμε, όσα μας αρέσουν. Κι όπου μας βγάλει.
- Έγινε. Αυξήσεις θα πάρουμε;
Θα αστειεύεστε! Με αυτή την κρίση; Απαπά! Τέλος πάντων, ας γυρίσει η χρονιά και βλέπουμε. Χρόνια Πολλά!
- Σας ευχαριστώ θερμά. Καλή Χρονιά!
