Ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου CNN αποδεικνύει το μέγεθος της παραπληροφόρησης με την οποία έχει τροφοδοτηθεί όλο το τελευταίο διάστημα η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη από εκούσιους ή ακούσιους ευρωθάφτες που εξαπολύουν βέλη εναντίον της ΕΕ για την «ανικανότητα» των Βρυξελλών να προμηθευθούν εγκαίρως εμβόλια.
Σωστή η απόφαση για κοινή προμήθεια του εμβολίου -μας έλεγαν- αλλά δυστυχώς η γραφειοκρατία των Βρυξελλών κινείται με αργούς ρυθμούς· καθυστέρησε να υπογράψει συμβόλαια με τις φαρμακοβιομηχανίες, ιδίως με την Astra Zeneca, και παρέλειψε να περιλάβει όρους που θα εξασφάλιζαν προτεραιότητα στην παράδοση των εμβολίων. Ακούστηκε και ένα τρίτο επιχείρημα, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν παρήγγειλε επαρκή αριθμό εμβολίων. Το επιχείρημα εγκαταλείφθηκε άρον-άρον όταν έγινε γνωστό ότι έχουν παραγγελθεί 2,6 δισεκατομμύρια δόσεις από 6 διαφορετικές εταιρείες.
Η καθυστέρηση στη σύναψη συμβολαίων ήταν η πλέον διαδεδομένη και η πλέον αληθοφανής επίκριση. Ακόμα και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μη γνωρίζοντας προφανώς πότε υπεγράφη η συμφωνία Astra Zeneca – Μεγάλης Βρετανίας, άρχισε να απολογείται για την «καθυστέρηση». Κάποια εύλογη καθυστέρηση, σε σύγκριση με το Λονδίνο, θα ήταν εξάλλου απολύτως φυσιολογική και δικαιολογημένη, δεδομένου ότι οι Βρυξέλλες πήραν εντολή από τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στην προμήθεια των εμβολίων μόλις τον Ιούνιο ενώ η Μεγάλη Βρετανία είχε αρχίσει τις προσπάθειες προμήθειας ήδη από τον Μάρτιο.
Τι αποκαλύπτει το ρεπορτάζ του CNN; ότι η Μεγάλη Βρετανία υπέγραψε συμβόλαιο με την Astra Zeneca στις 28 Αυγούστου, μια ημέρα μετά την υπογραφή με την Κομισιόν!
Η επίθεση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς δεν είναι κεντρικά ενορχηστρωμένη αλλά εκδηλώνεται από διαφορετικές πλευρές του πολιτικού φάσματος με τρόπο συστηματικό: Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες νομίζοντας ότι θα διασωθούν εκλογικά επικρίνοντας της Πρόεδρο της Επιτροπής και πρώην υπουργό της Μέρκελ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Αυστριακοί ακροδεξιοί, Ιταλοί πεντάστεροι και βεβαίως οι δικοί μας, οι εγχώριοι ευρωθάφτες μαζί με τους εγχώριους αδαείς.
Ακόμα και έγκυρα μέσα ενημέρωσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο δεν αντιστάθηκαν στον πειρασμό της εύκολης αλλά αστήρικτης κριτικής. Είναι εξάλλου συχνό φαινόμενο να γίνονται τα ευρωπαϊκά όργανα στόχος δημόσιας κριτικής, συχνά άδικης. Κάθε κράτος έχει τον δικό του δημόσιο διάλογο, την δική του «αγορά». Δεν υπάρχει πολιτικός διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή ακριβέστερα, ο ευρωπαϊκός «δήμος» βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα. Η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται στα εθνικά κοινοβούλια, στις εθνικές τηλεοράσεις και τα έντυπα και πολύ λιγότερο σε χώρους που η ΕΕ είναι παρούσα. Σε αυτό τον κατακερματισμένο χώρο η φωνή των ευρωπαϊκών οργάνων είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Το ρεπορτάζ του CNN αποκαλύπτει επίσης ότι η βρετανική κυβέρνηση απέκρυπτε επιμελώς το συμβόλαιό της με την ASTRA ZENECA. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Λονδίνου είχαν επανειλημμένα αρνηθεί να δημοσιοποιήσουν στοιχεία για το συμβόλαιο επικαλούμενοι θέματα «εθνικής ασφάλειας» . Το CNN επέμενε και ζήτησε το συμβόλαιο επικαλούμενο το δικαίωμα στην πληροφόρηση που κατοχυρώνεται νομοθετικά από το Freedom of Information Act. Φανταστείτε την έκπληξη των δημοσιογράφων όταν πληροφορήθηκαν επισήμως ότι το συμβόλαιο (με τις αναγκαίες διαγραφές) έχει ήδη αναρτηθεί στο διαδίκτυο από τις 26 Νοεμβρίου αλλά ήταν σχεδόν αδύνατον να εντοπισθεί αν δεν ήξερε κάποιος τον ακριβή σύνδεσμο για να το αναζητήσει! Η ανάγνωση του συμβολαίου αποκαλύπτει ότι οι όροι των δύο συμβολαίων είναι σχεδόν πανομοιότυποι και κατά συνέπεια οι κατηγορίες ότι η Επιτροπή δεν έκανε καλή διαπραγμάτευση είναι αστήρικτες.
Τα ευρωπαϊκά όργανα και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία κατόρθωσαν να διαχειριστούν κάτω από δύσκολες συνθήκες με αποτελεσματικό τρόπο την ιστορική απόφαση για έναν από κοινού εφοδιασμό της ΕΕ με εμβόλια. Η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία απεδείχθη επαρκής. Δύσκολα θα έλεγε κανείς το ίδιο για την ικανότητα των Βρυξελλών να επικοινωνούν τα πραγματικά γεγονότα και ακόμα πιο δύσκολα θα επαινούσε την στάση της ευρωπαϊκής δημοσιογραφίας. Υπάρχουν ευτυχώς και τα αμερικανικά ΜΜΕ.
* Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν Υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για ευρωπαϊκές υποθέσεις την περίοδο Ιούνιος 2012-Ιανουάριος 2015. Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διετέλεσε Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λίβανο, στη Βουλγαρία και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
