Προχθές είδα στο τουίτερ κάτι χαριτωμένο αλλά απολύτως δηλωτικό της ποιότητας της δημόσιας συζήτησης μεταξύ των πολιτικοποιημένων Ελλήνων, οργανωμένων στα κόμματα ή μη.
Ένας χρήστης με το παρατσούκλι/user name «Ναπολέων Ζέρβας» έκανε φιλομοναρχικά σχόλια. Αν υπάρχει μετά θάνατον ζωή και ο μεγάλος ήρωας της Εθνικής Αντίστασης το έβλεπε, θα έκανε σβούρες στον τάφο του, βαθιά προσβεβλημένος.
Γιατί οι πολιτικοποιημένοι Έλληνες που μετέχουν της δημόσιας πολιτικής συζήτησης ανατρέχουν διαρκώς στο παρελθόν για να ενδυθούν τα σύμβολά του; Γιατί στο παραπάνω παράδειγμα κάποιος που θέλει να δηλώσει ότι είναι αντικομμουνιστής ή αντισύριζα ενδύεται ως περσόνα μια ιστορική φιγούρα και με το όνομά της αναπαράγει ιδέες που το ίδιο το ιστορικό πρόσωπο πολέμησε και μάλιστα με πάθος αντί να προσπαθήσει να εκφράσει τις απόψεις του με τρόπο σύγχρονο;
Η απάντηση είναι βέβαια προφανής.
Αφενός, υπάρχει μια διάχυτη και συγκλονιστική σε βάθος και έκταση άγνοια για την ιστορία και τους πρωταγωνιστές της, για όσα πρεσβεύει κάθε πολιτική θεωρία ή ιδεολογία, για στοιχειώδεις πολιτικούς ορισμούς.
Αφετέρου, όσοι μετέχουμε της πολιτικής αναζητούμε μια ταυτότητα, τη δική μας περιγραφή του κόσμου που μας περιβάλλει, ένα ερμηνευτικό εργαλείο όσων ζούμε σε ενεστώτα χρόνο και γιατί όχι; Ένα τρόπο ζωής βάσει ιδεολογικών αρχών. Όταν μια σύγχρονη ταυτότητα δεν είναι διαθέσιμη, είναι μοιραίο να την αναζητήσουμε στο παρελθόν.
Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα έχουν αποτύχει οικτρά στον ίδιο το λόγο της ύπαρξής τους: στο να δημιουργήσουν σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες για τα μέλη και τους ψηφοφόρους τους.
Γιατί σήμερα κάποιοι να πρέπει να ενδυθούν ως προσωπείο τις ιστορικές μορφές του Βελουχιώτη ή του Ζέρβα για να αντιπαρατεθούν πολιτικά μεταξύ τους;
Μα γιατί τόσο η Δεξιά/Κεντροδεξιά όσο και η Αριστερά δεν έχουν ορίσει τι σημαίνει εν έτει 2023 να είσαι Δεξιός και Αριστερός.
Από το 1974 μέχρι σήμερα και με την εξαίρεση των Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Κώστα Καραμανλή και του Κώστα Σημίτη όταν βρέθηκαν να ηγούνται των κομμάτων τους, κανείς δεν έχει στρωθεί στη δουλειά για να δημιουργήσει σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, βέβαια. Όπως διαβεβαιώνουν επαγγελματίες της επικοινωνίας που ειδικεύονται στο λεγόμενο branding η διαδικασία προϋποθέτει έρευνα, σε βάθος μελέτη και μετά πολύ δουλειά στο γράψιμο, στην αναζήτηση των λέξεων που θα περιγράφουν τα χαρακτηριστικά, τις αξίες, τις υποσχέσεις κάθε ταυτότητας.
Στην τεμπελιά των κομμάτων εξουσίας να προσθέσουμε και τη συμφορά, γιατί περί αυτού πρόκειται, του Αντιμνημονίου που μετάλλαξε τις ταυτότητες σε τέτοιο βαθμό που βρεθήκαμε να βλέπουμε καθημερινά αντιμνημονιακούς λαϊκοδεξιούς να αρθρογραφούν επικαλούμενοι τον Βελουχιώτη και αριστερούς να χρησιμοποιούν ψευδοπατριωτικά, ακροδεξιά συνθήματα.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ τα έχουμε γράψει πολλές φορές. Ως αντιμνημονιακή δύναμη που συνεργάστηκε με την αντισημιτική, ομοφοβική Ακροδεξιά θεώρησε ότι θα κρατήσει τα προσχήματα επιστρέφοντας στη δεκαετία του 40 και λανσάροντας εαυτόν ως κληρονόμο του ΕΑΜικού κινήματος.
Η Νέα Δημοκρατία είναι άλλη περίπτωση. Ιδρύθηκε ως χαλαρός συνασπισμός «βαρώνων» με ισχυρά πελατειακά δίκτυα και με δηλωμένο στόχο την κατάληψη της εξουσίας για τη νομή των πόρων του Κράτους αλλά δεν έχει εξελιχθεί πολύ πέραν αυτού, αν εξαιρέσουμε την οργανωμένη προσπάθεια που έγινε πρώτα από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τη «Φιλελεύθερη Νέα Δημοκρατία» τη δεκαετία του ‘90 (είχε αλλάξει σιωπηλά μέχρι και το λογότυπο) και μετά από τον Κώστα Καραμανλή ο οποίος επιχείρησε να σφυρηλατήσει μια κεντροδεξιά ταυτότητα χρησιμοποιώντας για τον σκοπό αυτό έντυπα και think tank και βέβαια μιλώντας πάντα ο ίδιος σκληρά πολιτικά λανσάροντας αρκετούς νέους όρους και πολιτικές διατυπώσεις (όπως λέγονται).
Σήμερα, οι πολιτικές ταυτότητες στην πολυτασική Νέα Δημοκρατία περιγράφονται με όρους όπως «Μητσοτακικοί», «Καραμανλικοί», «Σαμαρικοί», χωρίς κανείς να μπορεί να είναι απολύτως βέβαιος τι ακριβώς σημαίνουν οι λέξει αυτές, ποιες αρχές περιγράφουν.
Η αποτελεσματική διακυβέρνηση δεν είναι ιδεολογία ούτε πολιτική στάση. Το γράφουμε διαρκώς. Ακόμα κι αν στην παρούσα συγκυρία δείχνει ότι λειτουργεί ως συγκολλητικό υλικό ενός ετερόκλητου πλήθους και τώρα αναφερόμαστε στην αυτοδύναμη Νέα Δημοκρατία, στο τέλος της ημέρας οι μετέχοντες της συζήτησης χρειάζονται μια ταυτότητα.
Κάποιοι να θα μας αντιγυρίσουν ότι αφού ο τρόπος οδηγεί σε σταθερές, αυτοδύναμες κυβερνήσεις, οι ιδεολογίες είναι δευτερεύουσες και η εμμονή σε αυτές ένας ιδιότυπος βολονταρισμός.
Μπορεί. Όμως κανείς δεν έχτισε την υστεροφημία του συμπληρώνοντας ένα λογιστικό φύλλο excel. Οι πολίτες έχουν την ανάγκη να περιγράφουν την κοινωνία και την καθημερινότητά τους με λέξεις γιατί έχουν την ανάγκη να φέρουν μια ταυτότητα.Ρωτήστε και τους δόλιους τυπάκους που περνούν τη μέρα τους στο τουίτερ μασκαρεμένοι σε Ναπολέοντα Ζέρβα και Άρη Βελουχιώτη.
