Η Ρωσία πραγματοποίησε «μια σειρά αεροπορικών επιδρομών» στη Συρία νωρίς την Κυριακή, καθώς οι αντάρτες προχωρούσαν προς τα νότια, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν και 50 τραυματίστηκαν σε πλήγματα εντός της βορειοδυτικής πόλης Ιντλίμπ, ανέφερε το SOHR σε μια ενημέρωση.
Έπληξαν επίσης αγροτικές περιοχές της Ιντλίμπ και της Χάμα, όπου η ομάδα που ηγείται της επίθεσης των ανταρτών «έχει πρόσφατα αναλάβει τον έλεγχο», πρόσθεσε.
Η συριακή κυβέρνηση έχασε εν τω μεταξύ τον έλεγχο του Χαλεπιού για πρώτη φορά από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη χώρα, δήλωσαν οι παρατηρητές στο πρακτορείο ειδήσεων AFP.
Η επίθεση αυτή, η οποία ξεκίνησε στις αρχές της εβδομάδας, σηματοδοτεί τις σημαντικότερες μάχες στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας τα τελευταία χρόνια.
Οι αντάρτες έχουν προωθηθεί νότια από το Χαλέπι σε πολλές πόλεις στην ύπαιθρο κοντά στην τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, τη Χάμα, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR).
Ο συριακός στρατός έχει πλέον «χαράξει μια αμυντική γραμμή» γύρω από αρκετές πόλεις και κωμοπόλεις στην περιοχή, έγραψε το SOHR στο X.
"#SOHR camera" captures residents burning a picture of the head of the regime "Bashar Al-Assad" at the entrance of a station of the Military Intelligence in Talbiseh City northern of Homs pic.twitter.com/87NTPwK839
— المرصد السوري لحقوق الإنسان (@syriahr) November 30, 2024
Στρατιωτική πηγή που επικαλέστηκαν συριακά κρατικά μέσα ενημέρωσης την Κυριακή δήλωσε ότι η δύναμη «ενίσχυσε [τις] αμυντικές γραμμές» στην περιοχή με στρατεύματα και εξοπλισμό και εμπόδισε τους αντάρτες «να επιτύχουν οποιαδήποτε παραβίαση».
Είπε ότι «κοινά συρο-ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη» είχαν εντείνει τα «ακριβή πλήγματα» σε θέσεις των ανταρτών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες, και υποστήριξε ότι οι μαχητές διέφευγαν από την περιοχή.
Κάτοικοι της περιοχής είπαν ότι μία από τις επιδρομές έπληξε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή κατοικιών στο κέντρο του Ιντλίμπ, της μεγαλύτερης πόλης σε ένα θύλακα των ανταρτών κοντά στα τουρκικά σύνορα, όπου περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε αυτοσχέδιες σκηνές και σπίτια. Τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν, σύμφωνα με διασώστες στο σημείο.
Ο συριακός στρατός και η σύμμαχός του Ρωσία λένε πως στοχοθετούν τα κρησφύγετα των ομάδων ανταρτών και αρνούνται πως επιτίθενται εναντίον αμάχων. Το Σάββατο, ρωσικά και συριακά αεριωθούμενα βομβάρδισαν και άλλες πόλεις στην επαρχία Ιντλίμπ.
Οι ομάδες ανταρτών προέλασαν στην πόλη Χαλέπι, ανατολικά της επαρχίας Ιντλίμπ, τη νύχτα της Παρασκευής, αναγκάζοντας τον στρατό να ανασυνταχθεί, στη μεγαλύτερη πρόκληση προς τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, εδώ και χρόνια.
Ο συριακός στρατός ανέφερε ότι δεκάδες στρατιώτες του σκοτώθηκαν στην επίθεση, ενώ υποστήριξε ότι ανακατέλαβε πόλεις στις οποίες είχαν προελάσει τις τελευταίες ημέρες αντάρτες. Οι αντάρτες είναι ένας συνασπισμός στηριζόμενων από ένοπλες οργανώσεις της Τουρκίας μαζί με την ισλαμιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (Hayat Tahrir al-Sham).
Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Τουρκία και άλλα κράτη. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ είναι στενός σύμμαχος της Μόσχας.
Ο τουρκικός στρατός, που ελέγχει ζώνες της συριακής επικράτειας κατά μήκος των συνόρων των δυο χωρών, κάλεσε την Παρασκευή να λάβουν «τέλος» οι «επιθέσεις» στην Ιντλίμπ, έπειτα από αεροπορικές επιδρομές στης Ρωσίας και της Συρίας.
Αφότου ξέσπασε την άνοιξη του 2011 με έναυσμα την αιματηρή καταστολή διαδηλώσεων με κεντρικό αίτημα τον εκδημοκρατισμό της χώρας, ο πόλεμος στη Συρία έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους κι έχει μετατρέψει εκατομμύρια άλλους σε εσωτερικά εκτοπισμένους και πρόσφυγες.
Άμαχοι εγκαταλείπουν το Χαλέπι
Μέσα στην πόλη του Χαλεπιού, οι δρόμοι ήταν σχεδόν άδειοι και πολλά καταστήματα ήταν κλειστά την Κυριακή, καθώς οι τρομοκρατημένοι κάτοικοί της δεν βγήκαν από τα σπίτια τους. Η κίνηση, ωστόσο, παραμένει αυξημένη από πολίτες που εγκαταλείπουν την πόλη, λένε αυτόπτες μάρτυρες και κάτοικοι.
Τα συριακά στρατεύματα που αποσύρθηκαν από την πόλη ανασυντάσσονται τώρα και ενισχύσεις εστάλησαν επίσης για να συνδράμουν στην αντεπίθεση, σύμφωνα με πηγές από τον στρατό.
Οι αντάρτες είπαν ότι προωθήθηκαν περαιτέρω στα νότια προάστια της πόλης και κατέλαβαν την πόλη Κανσίρ, σε μια προσπάθεια να αποκλείσουν τον βασικό δρόμο εφοδιασμού του στρατού προς το Χαλέπι.
Πηγές από τις τάξεις των ανταρτών ισχυρίζονται επίσης πως κατέλαβαν το Σεΐχ Νατζάρ, μία από τις κυριότερες βιομηχανικές ζώνες της χώρας.
Η ταυτότητα της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ
Η HTS αρχικά είχε ιδρυθεί με διαφορετικό όνομα, ως Jabhat al-Nusra, το 2011 και ήταν άμεσο παρακλάδι της Αλ Κάιντα.
Στη συγκρότησή της συμμετείχε και ο ηγέτης της αυτοαποκαλούμενης οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Θεωρήθηκε ως μια από τις πιο αποτελεσματικές ομάδες στον πόλεμο κατά του Προέδρου Άσαντ.
Όμως κινητήρια δύναμη της ήταν η τζιχαντιστική της ιδεολογία - και εκείνη την εποχή αυτό θεωρήθηκε ότι ερχόταν σε αντίθεση με τον κύριο συνασπισμό των ανταρτών υπό τη σημαία της Ελεύθερης Συρίας.
Το 2016, ο ηγέτης της ομάδας, Αμπού Μοχάμεντ Αλ Τζαουλάνι, ήρθε σε ρήξη με την Αλ Κάιντα, διέλυσε την Τζαμπάτ αλ Νούσρα, και δημιούργησε μια νέα οργάνωση η οποία πήρε το όνομα Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ, και ένα χρόνο αργότερα συγχωνεύθηκε με πολλές άλλες παρόμοιες ομάδες.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο πόλεμος στη Συρία φαινόταν σαν να είχε τελειώσει.
Η κατάσταση στο έδαφος
Η κυριαρχία του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν αδιαμφισβήτητη στις μεγάλες πόλεις της χώρας, ενώ ορισμένες άλλες περιοχές της Συρίας παρέμεναν εκτός του άμεσου ελέγχου του.
Επρόκειτο για τις περιοχές στα ανατολικά με κουρδικούς πληθυσμούς οι οποίες λίγο παρέμεναν εκτός ελέγχου του συριακού κράτους από τα πρώτα χρόνια της σύγκρουσης.
Υπήρξαν κάποιες συνεχείς, αν και σχετικά σιωπηρές, αναταραχές στο νότο όπου ξεκίνησε η επανάσταση ενάντια στην κυριαρχία του Άσαντ το 2011.
Στην απέραντη συριακή έρημο, υπήρχαν επίσης βάσεις της ομάδας που αυτοαποκαλείται Ισλαμικό Κράτος η οποία εξακολουθούσε να αποτελεί απειλή για την ασφάλεια, ιδιαίτερα κατά την περίοδο κυνηγιού τρούφας, όταν οι άνθρωποι πήγαιναν στην περιοχή για να βρουν την εξαιρετικά κερδοφόρα αυτή λιχουδιά.
Και στα βορειοδυτικά, η επαρχία Ιντλίμπ παρέμενε υπό τον έλεγχο τζιχαντιστών και ανταρτών που είχαν εγκατασταθεί εκεί στο απόγειο του πολέμου.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2020
Αλλά η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που επιτεύχθηκε το 2020 με τη μεσολάβηση της Ρωσίας, η οποία υπήρξε εδώ και πολύ καιρό ο βασικός σύμμαχος του Άσαντ, και της Τουρκίας, η οποία υποστήριζε τους αντάρτες, είχε γίνει για μια τετραετία σεβαστή.
Περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στο Ιντλίμπ - οι περισσότεροι εκτοπισμένοι από πόλεις και χωριά τα οποία οι δυνάμεις του Άσαντ πήραν πίσω από τους αντάρτες σε έναν σκληρό πόλεμο φθοράς.
Το Χαλέπι ήταν ένα από τα πιο αιματηρά πεδία μάχης και αντιπροσώπευε μια από τις μεγαλύτερες ήττες των ανταρτών.
Για να καταφέρει να τους νικήσει, ο Άσαντ βασίστηκε στη ρωσική αεροπορική δύναμη και στην ιρανική στρατιωτική βοήθεια στο έδαφος - κυρίως μέσω πολιτοφυλακών που χρηματοδοτούνται από το Ιράν.
Μεταξύ αυτών ήταν και η Χεζμπολάχ.
Κλειδί η αποδυνάμωση Χεζμπολάχ και Ιρανών
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συντριπτικά πλήγματα που υπέστη πρόσφατα η Χεζμπολάχ από την επίθεση του Ισραήλ στον Λίβανο, καθώς και τα ισραηλινά πλήγματα στους ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές εντός των συριακών εδαφών, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόφαση των τζιχαντιστικών και λοιπών ανταρτικών ομάδων που έλεγχαν το Ιντλίμπ να κάνουν την ξαφνική, απροσδόκητη προέλαση προς το Χαλέπι.
Η HTS είχε δείξει ελάχιστα σημάδια απόπειρας να αναζωπυρώσει τη συριακή σύγκρουση μέχρι αυτή την εβδομάδα. Είχε τη βάση ισχύος του στο Ιντλίμπ όπου είναι η de facto τοπική κυβέρνηση, αν και οι προσπάθειές του προς τη νομιμότητα έχουν αμαυρωθεί από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Έχει επίσης εμπλακεί σε κάποιες σκληρές εσωτερικές διαμάχες με άλλες ομάδες.
Εν πάση περιπτώσει, δεν έδειχνε να έχει φιλοδοξίες να επεκτείνει την κυριαρχία του σε άλλες περιοχές πέρα από του Ιντλίμπ.
Από τη ρήξη με την Αλ Κάιντα, ο στόχος του είχε περιοριστεί στην προσπάθεια να εγκαθιδρύσει ένα ισλαμικό φονταμενταλιστικό κράτος στη Συρία και όχι ένα ευρύτερο χαλιφάτο, όπως επιδίωκε το Ισλαμικό Κράτος.
Επίσης δεν έδειχνε ότι θα επιδίωκε να αναζωπυρώσει τη συριακή σύγκρουση σε μεγάλη κλίμακα και να αμφισβητήσει την κυριαρχία του Άσαντ στην υπόλοιπη Συρία - τουλάχιστον όχι μέχρι την περασμένη εβδομάδα.
Με πληροφορίες από BBC, ΑΠΕ-ΜΠΕ
