Στις 1.000 ημέρες πολέμου οι αμερικανικοί πύραυλοι ATACMS χτύπησαν για πρώτη φορά ρωσικό έδαφος και ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήλθε να αναπροσαρμόσει αναλόγως το πυρηνικό δόγμα για να συντηρήσει την απειλή χρήσης του οπλοστασίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ακόμα υψηλότερα τα διακυβεύματα ενός πολέμου που αγριεύει ενόσω όλοι αναμένουν τον Ντόναλντ Τραμπ και την πολιτική που θα χαράξει στην πράξη για να «τελειώσει» τη σύγκρουση ως έχει εξαγγείλει. Είναι αυτή μία τελευταία κλιμάκωση πριν την αποκλιμάκωση διά της διαπραγμάτευσης στην οποία θα οδηγηθεί το Κίεβο; Και ποιο θα είναι το κόστος;
Δύο μήνες ακριβώς απέχει από σήμερα η αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο. Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική περίοδο από την προεδρία Μπάιντεν στη νέα θητεία Τραμπ ο χρόνος μετρά διαφορετικά για το Κρεμλίνο και το Κίεβο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί «απλά» να περιμένει την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού προέδρου. Για την Ουκρανία, ωστόσο, η δίμηνη αυτή περίοδος είναι καίριας σημασίας όσον αφορά τη δυνατότητά της να εισέλθει σε μία διαπραγμάτευση από την κατά το δυνατόν καλύτερη θέση.
Αυτό είναι και το «παράθυρο» που της άνοιξε ο Τζο Μπάιντεν δίνοντας αιφνιδιαστικά και έπειτα από μήνες εύλογης διστακτικότητας το «πράσινο φως» για τη χρήση του προηγμένου συστήματος τακτικών βαλλιστικών πυραύλων εδάφους-εδάφους ATACMS κατά στόχων βαθιά εντός της ρωσικής επικράτειας. Αν και από ουκρανικής άποψης πολύ καθυστερημένη, η κίνηση Μπάιντεν καταδεικνύει πως η αμερικανική και δυτική υποστήριξη στην Ουκρανία έχει σταδιακά ξεπεράσει όλες τις κόκκινες γραμμές που έχει χαράξει το Κρεμλίνο.
Από τα τανκς Abrams, τα μαχητικά F-16, τους HIMARS και τώρα τους ATACMS εντός ρωσικού εδάφους, ο Τζο Μπάιντεν έχει ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο της έγκρισης της διάθεσής του έπειτα από πολύ προσεκτική εξέταση και αφού αντιστάθηκε επί μακρόν σε πιέσεις Ευρωπαίων συμμάχων, εκτός από το ίδιο το Κίεβο.
Στην περίπτωση των ATACMS ειδικότερα, πέραν του ότι ήταν μέχρι πρότινος τα αμερικανικά όπλα δεν έπρεπε να στοχεύουν ρωσικό έδαφος προς αποτροπή μίας ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης και για να μην εκληφθούν οι ΗΠΑ ως μέρος της σύγκρουσης - κάτι αναπόφευκτο εκ μέρους του Κρεμλίνου -, υπήρχε διάσταση στους κόλπους της κυβέρνησης ως προς το εάν η χρήση των ATACMS θα έδινε στην Ουκρανία στρατηγικό πλεονέκτημα.
Όμως δεδομένης της δυσμενούς πραγματικότητας για την Ουκρανία στο ανατολικό μέτωπο όπου οι ρωσικές δυνάμεις καταλαμβάνουν συστηματικά εδάφη, την επιστροφή της Ρωσίας στην τακτική ενεργειακού στραγγαλισμού της Ουκρανίας για έναν τρίτο χειμώνα, της κατάστασης που περιπλέκεται επικίνδυνα με την ανάμειξη της Βόρειας Κορέας και τους στρατιώτες του Κιμ Γιονγκ-ουν στο πλευρό του Πούτιν, και σαφώς με την επικείμενη ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ, ήταν τελικά «τώρα ή ποτέ» για τον Τζο Μπάιντεν.
Στους ATACMS αναμένεται να προστεθεί ο βρετανικής-γαλλικής συμπαραγωγής πύραυλος κρουζ Storm Shadow/Scalp που εκτοξεύεται από αέρος - Λονδίνο και Παρίσι ήταν οι χώρες που είχαν ασκήσει και τις μεγαλύτερες πιέσεις στην αμερικανική ηγεσία να ανάψει «πράσινο φως». Το Κίεβο έχει ζητήσει επίσης επίμονα τους γερμανικούς πυραύλους Taurus, με βεληνεκές 500 χιλιομέτρων, διπλάσιο από εκείνο του Storm Shadow, και με ισχυρότερη κεφαλή, αλλά το Βερολίνο έχει αρνηθεί σταθερά να τους προμηθεύσει. Το βεληνεκές των ATACMS φθάνει τα 300 χιλιόμετρα.
Η χρήση αμερικανικών και ίσως και βρετανικών και γαλλικών πυραύλων θεωρείται ότι θα δώσει στο Κίεβο μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών. Ο ουκρανικός στρατός δέχεται αντεπίθεση στην περιφέρεια Κουρσκ που κατέλαβε τον Αύγουστο σε απόλυτο αιφνιδιασμών των Ρώσων, και την οποία θέλει να κρατήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί στο επόμενο στάδιο.
Εκεί επιχειρούν και βορειοκορεατικές δυνάμεις που «έφερε» ο Πούτιν στη Ρωσία ανοίγοντας ένα νέο εξαιρετικά επικίνδυνο κεφάλαιο σε έναν ήδη παγκοσμιοποιημένο πόλεμο, καθώς έρχεται να συνδέσει το περιβάλλον ασφαλείας της Ευρώπης με εκείνο της Ασίας και της κορεατικής χερσονήσου.
Κοινή συνισταμένη στις αναλύσεις των στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων όμως είναι η άδεια χρήσης των συστημάτων ATACMS, από τα οποία το Κίεβο διαθέτει περιορισμένες ποσότητες, είναι απίθανο να μεταβάλλει τις στρατιωτικές ισορροπίες επί του εδάφους, την ώρα που πλησιάζει ο χειμώνας και καθώς τα ρωσικά στρατεύματα ελέγχουν πλέον περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου της ουκρανικής επικράτειας.
Στη χθεσινή ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο, ανήμερα της επετείου της συμπλήρωσης 1.000 ημερών από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζήτησε τη συνέχιση της στρατιωτικής στήριξης με την προμήθεια όπλων για να μπορέσει η χώρα του να διαπραγματευτεί το τέλος του πολέμου με το Κρεμλίνο από θέση ισχύος.
Δήλωσε ότι η Ουκρανία, ολόκληρη η Ευρώπη και οι σύμμαχοι στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο θα έχουν πετύχει μόνο εάν εμποδίσουν τον Πούτιν να καταλάβει τη χώρα του, αλλά και να υπερασπιστούν από κοινού την ελευθερία όλων των ευρωπαϊκών εθνών. Η προ ημερών επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, στις Βρυξέλλες είχε ήδη αντικατοπτρίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης: Η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι Ευρωπαίοι έχουν δύο μήνες στη διάθεσή τους για να ενισχύσουν αποφασιστικά την Ουκρανία.
Ο Βολοντίμιρ Ζελέσνκι έκανε λόγο από το βήμα της Ευρωβουλής για ανάπτυξη έως και 100.000 Βορειοκορεατικών στρατιωτών, δίχως όμως περισσότερες λεπτομέρειες. Βορειοκορεάτες στρατιώτες είναι γνωστό ότι επιχειρούν στο Κουρσκ, και εκεί εκτιμάται από τους αναλυτές πως είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν σε πρώτη φάση οι ATACMS. Το πρώτο χτύπημα έγινε κοντά στην πόλη Καράτσεφ στην περιοχή Μπριάνσκ για να ακολουθήσουν οι κατηγορίες του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ότι η Δύση επιδιώκει συνειδητά να κλιμακώσει τη σύγκρουση.
Ως προς το ρωσικό πυρηνικό δόγμα, η επικαιροποίησή του είχε δρομολογηθεί εδώ και καιρό και η χθεσινή «υπογραφή» Πούτιν ήλθε να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα. Το νέο δόγμα επιτρέπει εφεξής τη χρήση πυρηνικών όπλων ακόμη και σε επίθεση με συμβατικά όπλα κατά της Ρωσίας -αλλά και της Λευκορωσίας- από οποιοδήποτε κράτος μη πυρηνική δύναμη, που υποστηρίζεται το ίδιο από πυρηνική δύναμη.
Η χρήση πυρηνικών επιτρέπεται όταν επίθεση με συμβατικά όπλα κριθεί ότι συνιστά απειλή για την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα. Μέχρι σήμερα, το δόγμα όριζε ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα μόνο σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης ή σε περίπτωση επίθεσης που έθετε σε κίνδυνο την ύπαρξη του κράτους.
Οποιαδήποτε επίθεση εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας με την υποστήριξη ή τη συμμετοχή κράτους που αποτελεί πυρηνική δύναμη θα θεωρείται ότι διεξάγεται από κοινού, όπως ακριβώς η επίθεση ενός κράτους που είναι μέρος μίας στρατιωτικής συμμαχίας ή ενός μπλοκ θα θεωρείται επίθεση ολόκληρης της συμμαχίας ή του μπλοκ.
Ήδη από την πρώτη ημέρα του πολέμου και καθ’ όλη τη διάρκειά του η Μόσχα απειλεί τη Δύση ότι θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά κάθε φορά που ξεπερνιούνται οι κόκκινες γραμμές της. Είναι απειλές, ωστόσο, που προοδευτικά έχουν χάσει το νόημά τους, και δεν φρενάρουν τις δυτικές δυνάμεις. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες η επικαιροποίηση του δόγματος δεν ήλθε ως έκπληξη.
Ο Λευκός Οίκος επιδιώκει να θέσει το Κίεβο στην καλύτερη δυνατή θέση πριν από τις συνομιλίες που δρομολογεί να «ανοίξει» ο Τραμπ όταν αναλάβει καθήκοντα, θέλοντας να απεμπλέξει τις ΗΠΑ από τον πόλεμο, πιστός στο δόγμα «Πρώτα η Αμερική».
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν και ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν σπεύσει να τονίσουν πως η ανάπτυξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων στο Κουρσκ προκάλεσε την απόφαση για τους ATACMS -και ότι αυτή ήταν μία ανταπάντηση στην κλιμάκωση της Μόσχας. Αυτό που σε κάθε περίπτωση είναι σαφές είναι πως ο Τζο Μπάιντεν θέλησε επίσης να ενισχύσει την πολιτική κληρονομιά του ως προς την υποστήριξη του Κιέβου.
Οι ηγέτες της Ευρώπης από πλευράς τους συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία κατά της ρωσικής επιθετικότητας, αλλά σύντομα θα κληθούν να λάβουν δύσκολες αποφάσεις σχετικά με το πώς σκοπεύουν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν το Κίεβο και να προστατεύουν τη δική τους ασφάλεια. Τίποτα δεν υποδηλώνει ότι ο Τραμπ θα κάνει κάτι άλλο από αυτό που υποσχέθηκε.
Από την άλλη δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι αρκετές πρωτεύουσες, και όχι μόνο η Βουδαπέστη του Βίκτορ Όρμπαν, θα αντιμετώπιζαν με ανακούφιση τη λήξη του πολέμου. Πώς όμως η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις έπειτα από μία παραχώρηση εδαφών εκ μέρους του Κιέβου και επισφράγιση της αλλαγής συνόρων διά της βίας;
