Στην ολλανδόφωνη Φλάνδρα του βελγικού βορρά, η Ακροδεξιά καλπάζει. Κάποτε στο περιθώριο, τώρα πρώτη δύναμη στις δημοσκοπήσεις εν όψει των εθνικών εκλογών που θα διενεργούν ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές την 9η Ιουνίου. Ο σχηματισμός κυβέρνησης ήταν ανέκαθεν «γολγοθάς» σε ένα κατακερματισμένο και περίπλοκο πολιτικό τοπίο. Στις προσεχείς κάλπες όμως παραμονεύει ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος πολιτικής παράλυσης.
Η «απόσταση» που χωρίζει τους ψηφοφόρους Φλάδρας, Βαλλονίας και Βρυξελλών γιγαντώνεται, όπως αποτυπώνεται στις μετρήσεις που φέρνουν την Άκρα Δεξιά κυρίαρχη στο πλουσιότερο και πιο πυκνοκατοικημένο φλαμανδόφωνο βόρειο τμήμα της χώρας, ενώ αντίθετα είναι αναιμική η παρουσία της στη νότια γαλλόφωνη Βαλλονία και τις Βρυξέλλες -«καρδιά» των ευρωπαϊκών θεσμών και κέντρο χάραξης πολιτικής των «27».
Επτά εβδομάδες πριν τις κάλπες, το ακροδεξιό Vlaams Belang (Φλαμανδικό Συμφέρον) έρχεται πρώτο στη Φλάνδρα με ποσοστό που αγγίζει το 27%, σύμφωνα με το «Μεγάλο Βαρόμετρο» του ινστιτούτου Ipsos για τα μέσα Le Soir, RTL, VTM και Het Laatste Nieuws, μία κοινή δημοσκόπηση που καλύπτει τις ευρωεκλογές, καθώς και τις ομοσπονδιακές και περιφερειακές εκλογές του Βελγίου.
Πάγια στόχευση του Vlaams Belang είναι μία ανεξάρτητη Φλάνδρα, που θα παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Στον πυρήνα της ατζέντας του θέτει το μεταναστευτικό, το οποίο και ώθησε στη γειτονική Ολλανδία τον ακροδεξιό Γκέερτ Βίλντερς σε μία εκλογική νίκη που μούδιασε την Ευρώπη, και ας μην κατόρθωσε εν τέλει να σχηματίσει κυβέρνηση.
Το κόμμα, που ιδρύθηκε το 1979 ως Vlaams Blok (Φλαμανδικό Μπλοκ), είχε εκλογικά κέρδη μέχρι το 2004, όταν διαλύθηκε κατόπιν δικαστικής καταδίκης για παραβίαση του αντιρατσιστικού νόμου του 1981. Επανήλθε στη συνέχεια υπό το όνομα Vlaams Belang.
Αντιμέτωπο, ωστόσο, με την άνοδο ενός νέου φλαμανδικού εθνικιστικού και αυτονομιστικού κόμματος, της Νέας Φλαμανδικής Συμμαχίας (N-VA), που διατηρούσε πολύ πιο μετριοπαθή στάση για τη μετανάστευση, το Vlaams Belang έμεινε στο περιθώριο μέχρι τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2019, όταν έγινε και πάλι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της Φλάνδρας, κερδίζοντας το 18,65% των ψήφων και 18 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων (την κάτω βουλή του βελγικού Κοινοβουλίου).
Στη Βαλλονία η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική, με το Βελγικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) να προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 21,3%, ελαφρώς μπροστά από το κεντροδεξιό, φιλελεύθερο Mouvement Réformateur (Μεταρρυθμιστικό Κίνημα) που λαμβάνει ποσοστό 20,5%. Το ακροδεξιό κόμμα Chez Nous (Στον Τόπο μας) -που ιδρύθηκε το 2021 και υποστηρίζεται από το Vlaams Belang, τον γαλλικό Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν και το ολλανδικό PVV του Βίλντερς- επιδιώκει να κερδίσει την πρώτη του έδρα στις εκλογές.
Ωστόσο, δεν φαίνεται να βρίσκει πρόσφορο έδαφος. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το Chez Nous κατατάσσεται στην κατηγορία «λοιπά κόμματα», που συνολικά αντιπροσωπεύει το 10,4% της πρόθεσης ψήφου στις Βρυξέλλες και τη Βαλλονία. Σε περυσινή μέτρηση συγκέντρωνε ποσοστό της τάξεως του 0,3%.
Το Vlaams Belang, που αυτοπροβάλλεται ως αντισυστημικό κόμμα, στιγματίζει τους ξένους και το Ισλάμ. Ενστερνίζεται τη ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας της «μεγάλης αντικατάστασης», έχοντας μάλιστα προσκαλέσει τον εμπνευστή της, Γάλλο συγγραφέα Ρενώ Καμύ, να μιλήσει στο φλαμανδικό Κοινοβούλιο, σημειώνει το δίκτυο France 24.
Η φλαμανδική ακροδεξιά έχει ρίξει το κέντρο βάρους εν όψει των εκλογών στους νέους, και η εκστρατεία της διεξάγεται πρωτίστως μέσω των social media. Το Βέλγιο χαμήλωσε το ηλικιακό όριο συμμετοχής στις εκλογές στα 16 έτη, με συνέπεια να προστίθενται στη δεξαμενή των εκλογέων 270.000 νέοι ψηφοφόροι. Δημοσκοπήσεις έχουν καταδείξει πως το 24,9% όσων προσέλθουν για πρώτη φορά στην κάλπη, θα ψηφίσουν το Vlaams Belang.
Στις εκλογές του 2019, το ακροδεξιό κόμμα είχε αποσπάσει το 19% της ψήφου των Φλαμανδών, δίχως να εισέρχεται στην κυβέρνηση της Φλάνδρας αφότου τα κόμματα αρνήθηκαν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση μαζί του.
Εάν εξασφαλίσει μία μεγάλη νίκη τον Ιούνιο στη Φλάνδρα, θα επιδιώξει να συμμετάσχει στην κυβέρνηση, και εάν ένα τέτοιο υποθετικό σενάριο γινόταν πραγματικότητα, θα μπορούσε να προκαλέσει ανατροπές στην εθνική πολιτική. Βάσει του πολύπλοκου συστήματος διακυβέρνησης του Βελγίου, ζητήματα όπως η γεωργία, η ενέργεια και το περιβάλλον απαιτούν συναινετικές αποφάσεις από τις κυβερνήσεις της Φλάνδρας, της γαλλόφωνης Βαλλονίας και της πόλης των Βρυξελλών.
Το συγκριτικά πιο μετριοπαθές κόμμα N-VA, το οποίο έχει επίσης κερδίσει υποστήριξη, μπορεί να είναι απρόθυμο να σχηματίσει συνασπισμό με το Vlaams Belang, καθώς αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το στόχο του να διαπραγματευτεί περισσότερη φλαμανδική αυτονομία σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αναφέρει σχετικά ο EUobserver.
«Οι κυβερνήσεις της Βαλλονίας και των Βρυξελλών πιθανότατα δεν θα θέλουν να καθίσουν στο τραπέζι με μια φλαμανδική κυβέρνηση, οπότε αυτό θα μπλοκάρει κάθε μορφή συνεργασίας», δηλώνει στο πρακτορείο Bloomberg ο Ντέιβ Σιναρντέ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών. «Μπορεί επομένως να έχει αντίκτυπο και στην ευρωπαϊκή πολιτική και στις ευρωπαϊκές θέσεις του Βελγίου, επί των οποίων οι κυβερνήσεις συχνά πρέπει να συμφωνούν», επισημαίνει.
Στις εκλογές του 2019, ένας εύθραυστος συνασπισμός επτά κομμάτων χρειάστηκε σχεδόν 500 ημέρες για να σχηματίσει κυβέρνηση.
