Την εμπλοκή της SAS και έτερων βρετανικών ειδικών δυνάμεων σε μυστικές επιχειρήσεις σε 19 χώρες τα τελευταία 12 χρόνια αποκαλύπτει η εδρεύουσα στο Λονδίνο οργάνωση Action on Armed Violence σε έρευνα που δημοσιεύει κατ’ αποκλειστικότητα ο Guardian. Στις χώρες, όπου διεξήχθησαν μυστικές επιχειρήσεις από το 2011, φέρονται να περιλαμβάνονται Νιγηρία, Φιλιππίνες, Ρωσία και Κύπρος, καθώς και Συρία και Ουκρανία, και πιο πρόσφατα το Σουδάν.
Οι επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες επιχειρούν υπό καθεστώς μυστικότητας, χωρίς η κυβέρνηση να επιβεβαιώνει δημόσια τη δράση τους. Ωστόσο, η μη κυβερνητική οργάνωση Action on Armed Violence (Δράση για την Ένοπλη Βία) έχει συντάξει μια λίστα με επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεων από το 2011 με βάση διαρροές σε μέσα ενημέρωσης.
Μέλη της Ειδικής Υπηρεσίας Αεροπορίας (SAS) και άλλων μονάδων ειδικών δυνάμεων αναπτύχθηκαν επανειλημμένα από τον εκάστοτε πρωθυπουργό και τον υπουργό Άμυνας για τη διεξαγωγή αποστολών υψηλού κινδύνου, συνήθως σε περιοχές όπου το Ηνωμένο Βασίλειο δεν βρίσκεται σε πόλεμο.
Οι βρετανικές ειδικές δυνάμεις έχουν δραστηριοποιηθεί ιδιαίτερα στη Συρία, με αναφορές να τις εμφανίζουν να εισέρχονται στη χώρα το 2012 για να βοηθήσουν ομάδες αντικαθεστωτικών στις μάχες κατά του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Αναφέρεται επίσης ότι στάλθηκαν στη Συρία το 2013 για να εντοπίσουν στρατιωτικούς στόχους πριν από μια εκστρατεία επιδρομών, τη διεξαγωγή της οποίας τελικά οι Βρετανοί βουλευτές καταψήφισαν.
Ο Guardian αναφέρει, επικαλούμενος την έρευνα, ότι ήταν τέτοια η εμμονή με τη μυστικότητα που όταν ένα μέλος της SAS, ο Ματ Τόνροου, σκοτώθηκε στη Συρία το 2018, χαρακτηρίστηκε επίσημα ως μέλος του συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Αργότερα προέκυψε ότι δεν σκοτώθηκε από αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό, αλλά από κατά λάθος έκρηξη χειροβομβίδας που μετέφερε Αμερικανός συνάδελφός του.
Πενήντα μέλη των ειδικών δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου έχει καταγραφεί ότι βρίσκονταν στην Ουκρανία νωρίτερα το 2023, όπως αποκαλύφθηκε από τη διαρροή των εγγράφων του αμερικανικού Πενταγώνου. Άνδρες των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ και της Γαλλίας είχαν αναπτυχθεί, επίσης, αλλά ήταν 14 και 15 αντίστοιχα στον αριθμό. Πληροφορίες για το σκοπό της ανάπτυξής τους δεν υπήρξαν.
Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι ο μακρύς κατάλογος της χώρας στις οποίες έλαβαν χώρα μυστικές επιχειρήσεις «εγείρει σοβαρές ανησυχίες ως προς τη διαφάνεια» και την απουσία εποπτείας. Αν και ο κανονισμός υπαγορεύει ότι βουλευτές πρέπει να ψηφίσουν για έναν πόλεμο, οι ειδικές δυνάμεις μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς την έγκριση της Βουλής των Κοινοτήτων -και οι ενέργειές τους δεν υπόκεινται σε έλεγχο από καμία κοινοβουλευτική επιτροπή.
Τον Ιούνιο του 2015, λίγο μετά τη δολοφονία 38 ατόμων -μεταξύ των οποίων 30 Βρετανοί- από τρομοκράτη σε παραλιακό ξενοδοχείο στην Τυνησία, αναφέρθηκε ότι η SAS είχε λάβει «λευκή επιταγή» από τον τότε πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον για να συλλάβει ή να εξουδετερώσει ισλαμιστές ηγέτες στη Μέση Ανατολή.
«Η εκτεταμένη ανάπτυξη των Ειδικών Δυνάμεων της Βρετανίας σε πολλές χώρες την τελευταία δεκαετία εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια και τη δημοκρατική εποπτεία», δήλωσε ο Ίαιν Όβερτον, επικεφαλής της Action on Armed Violence . «Η έλλειψη κοινοβουλευτικής έγκρισης και αναδρομικής αποτίμησης γι’ αυτές τις αποστολές είναι βαθιά ανησυχητική», ανέφερε.
Τον Μάρτιο, ωστόσο, ξεκίνησε στη Βρετανία δημόσια έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι η SAS ήταν υπεύθυνη για 54 συνοπτικές δολοφονίες στο Αφγανιστάν το 2010 και το 2011, συνήθως σε νυχτερινές επιδρομές. Άνδρες χωρίστηκαν από τις οικογένειές τους και πυροβολήθηκαν αφού λέγεται ότι είχαν κατασκευάσει κάποιο όπλο.
Ειδικές δυνάμεις συμμετείχαν στη διάσωση περισσότερων από 20 Βρετανών διπλωματών και των οικογενειών τους στο Χαρτούμ τον Απρίλιο μετά το ξέσπασμα των συγκρούσεων στο Σουδάν, μεταφέροντάς τους σε αεροδρόμιο βόρεια της πρωτεύουσας, καθώς κινδύνευαν να δεχθούν επίθεση.
Εκείνη την εποχή, ο βουλευτής των Τόρις Μπεν Ουάλας, ο οποίος διατελεί σήμερα υπουργός Άμυνας, επαίνεσε τη στρατιωτική εμπλοκή. Ωστόσο, το υπουργείο Άμυνας ανέφερε επίσημα ότι στην επιχείρηση συμμετείχαν μέλη του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών, των Βασιλικών Πεζοναυτών και της RAF -και όχι ειδικές δυνάμεις.
Οι ειδικές δυνάμεις συμμετέχουν συχνά σε διασώσεις ομήρων. Ομάδα κομάντο της Μοίρας Ειδικών Σκαφών (SBS) απέτυχε στην αποστολή διάσωσης ενός Βρετανού και ενός Ιταλού που κρατούνταν από ισλαμιστική ομάδα στη Νιγηρία το 2012, ωστόσο έναν ζευγάρι που κρατούνταν στις Φιλιππίνες διασώθηκε το 2019 σε μια αποστολή για την εκτέλεση της οποίας συνέδραμαν οι ειδικές δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου, τόσο ως προς το σχεδιασμό, όσο και για την εκπαίδευση των στρατιωτικών που συμμετείχαν.
Η μόνη ανάπτυξη βρετανικών ειδικών δυνάμεων στη Ρωσία για την οποία έχει γίνει αναφορά στα μέσα ενημέρωσης χρονολογείται στο 2014, όταν μια ταμπλόιντ εφημερίδα ανέφερε ότι μέλη της SAS βρίσκονταν «σε ετοιμότητα» για να προστατεύσουν την ασφάλεια των Βρετανών αθλητών στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι.
Ο πλήρης κατάλογος των χωρών περιλαμβάνει επίσης την Αλγερία, την Εσθονία, τη Γαλλία, το Ομάν, το Ιράκ, την Κένυα, τη Λιβύη, το Μάλι, την Κύπρο, το Πακιστάν, τη Σομαλία και την Υεμένη. Η σχετική έκθεση έχει σταλεί στο βρετανικό υπουργείο Άμυνας, το οποίο κατά πάγια γραμμή δεν σχολιάζει τη δράση των ειδικών δυνάμεων. «Είναι η μακροχρόνια πολιτική των διαδοχικών κυβερνήσεων να μην κάνουν σχόλια για τις Ειδικές Δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Άμυνας.
🧵New analysis by @AOAV reveals 🇬🇧 Britain's Special Forces, UKSF, deployed in at least 19 countries, raising ❓ over transparency and oversight. 🌍
— Action on Armed Violence (@AOAV) May 23, 2023
Calls for transparency and oversight grow. #SpecialForces
🗞️ Read more: https://t.co/ShdF7L1YrD
1/6
