Η προσφορά από τη Βρετανία αμνηστίας υπό όρους, σε πρώην στρατιώτες και μαχητές που ενεπλάκησαν σε δεκαετίες βίας στη Βόρεια Ιρλανδία συνιστά παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECHR), όπως αποφάσισε σήμερα (28/02) το Ανώτερο Δικαστήριο του Μπέλφαστ.
Ο δικαστής Άντριαν Κόλτον είπε πως το τμήμα ενός νέου νόμου που εισήχθη πέρυσι για να προσφέρει ασυλία από δίωξη σε όσους συνεργάστηκαν πλήρως με ένα νέο ερευνητικό σώμα, δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί.
Ο αμφιλεγόμενος νόμος οδήγησε σε περισσότερες από 20 προσφυγές στη Βόρεια Ιρλανδία, κυρίως από οικογένειες θυμάτων, που υποστηρίζουν ότι αντιβαίνει στη Σύμβαση και στην ειρηνευτική συμφωνία του 1998 που έβαλε τέλος σε τρεις δεκαετίες αιματοχυσίας.
«Είμαι πεπεισμένος πως οι όροι για ασυλία από δίωξη βάσει του Τμήματος 19 του Νόμου (για τις Ταραχές στη Βόρεια Ιρλανδία) παραβιάζουν τα δικαιώματα των αιτούντων με βάση το Άρθρο 2 της ECHR. Είμαι επίσης πεπεισμένος πως παραβιάζουν το Άρθρο 3 της ECHR», είπε στο δικαστήριο ο δικαστής Άντριαν Κόλτον.
«Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η χορήγηση αμνηστίας βάσει του νόμου θα συμβάλει με οποιονδήποτε τρόπο στη συμφιλίωση στη Βόρεια Ιρλανδία. Στην πραγματικότητα, τα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο», είπε ο Κόλτον κατά την ανάγνωση της απόφασης, έκτασης 200 σελίδων, που κράτησε πάνω από δύο ώρες.
Ο Βρετανός υπουργός Βόρειας Ιρλανδίας, Κρις Χίτον-Χάρις, ανέφερε πως η κυβέρνηση παραμένει δεσμευμένη στην εφαρμογή του νόμου και πως η προσφυγή στο Μπέλφαστ είναι «μια περίπλοκη υπόθεση» που είναι πιθανό να οδηγήσει σε περαιτέρω ενέργειες σε ανώτερα δικαστήρια.
Οικογένειες θυμάτων, οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όλα τα μεγάλα κόμματα στη Βόρεια Ιρλανδία, τόσο εκείνα που τάσσονται υπέρ της παραμονής της περιφέρειας στη Βρετανία όσο και εκείνα που επιθυμούν την ένωση με την Ιρλανδία, εναντιώνονται στον νόμο.
Η ιρλανδική κυβέρνηση καταθέτει ξεχωριστή αγωγή κατά της Βρετανίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου υποστηρίζει επίσης, πως η βρετανική κίνηση δεν συνάδει με τις υποχρεώσεις της βάσει της Ευρωπαϊκής Συνθήκης.
Ο δικαστής έκρινε πως οι όροι περί αμνηστίας δεν συνάδουν επίσης με τη συμφωνία Πλαίσιο του Ουίνδσορ που διέπει τους εμπορικούς κανόνες μετά το Brexit για τη Βόρεια Ιρλανδία, το οποίο συμφώνησε το Λονδίνο με την Ευρωπαϊκή Ένωση πέρυσι.
Στην απόφαση του δικαστή προστίθεται πως άλλα τμήματα του Νόμου για τις Ταραχές στη Βόρεια Ιρλανδία, περιλαμβανομένης της διακοπής ορισμένων αστικών δικών που συνδέονται με τη σύγκρουση, δεν συνάδουν ούτε με την ECHR ούτε με το Πλαίσιο του Ουίνδσορ.
Ο ηγέτης του μετριοπαθούς εθνικιστικού κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας SDLP, Κόλουμ Ίστγουντ, κάλεσε το Λονδίνο να εγκαταλείψει την προσέγγισή του.
Οι περισσότερες από 20 προσφυγές θα συμπτυχθούν ώστε να καθοδηγήσουν υποθέσεις που οδηγήθηκαν στο ακροατήριο τον Νοέμβριο. Δικηγόροι των εναγόντων δήλωσαν στο δικαστήριο πως οικογένειες θυμάτων που ζητούσαν επί δεκαετίες δικαιοσύνη υποφέρουν από «ένα είδος δευτερογενούς τραύματος».
Η Βρετανία υπεραμύνθηκε του νόμου λέγοντας, πως διώξεις που συνδέονται με γεγονότα που συνέβησαν μέχρι και πριν από 55 χρόνια είναι όλο και λιγότερο πιθανό να ασκηθούν. Δικηγόρος της κυβέρνησης υποστήριξε πως ο νόμος είναι αποτέλεσμα της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής του 1998 και θα μπορούσε να βάλει ένα όριο στη σύγκρουση.
Περίπου 3.600 άνθρωποι πέθαναν σε τρεις δεκαετίες αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Ιρλανδούς εθνικιστές, που επιδίωκαν μια ενωμένη Ιρλανδία και πιστούς στη Βρετανία παραστρατιωτικούς και τον βρετανικό στρατό.
