Η σταθερή τους απόσταση από τη Δύση φέρνει Ερντογάν και Πούτιν ολοένα και πιο κοντά. Χαρακτηριστικά τα όσα δήλωσαν οι δύο ηγέτες μετά τη σημερινή τους συνάντηση. Σε μία επίδειξη ισχύος ο Βλαντιμίρ Πούτιν, τόνισε πως το η Τουρκία μπορεί να απολύτως σίγουρη και σταθερή για την προμήθεια φυσικού αερίου, αφήνοντας σαφείς αιχμές για τους μέχρι σήμερα ευρωπαίους εταίρους του. «Δεν υποχωρούμε» διαμήνυσε για τους S-400 ο Ταγίπ Ερντογάν.
Σε κάθε περίπτωση, όταν ο Μπάιντεν αρνούνταν τη συνάντηση με τον Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η σκέψη του Τούρκου προέδρου βρίσκονταν στο Σότσι, εκεί όπου θα τον περίμενε ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Από τη ψυχρότητα και την τυπικότητα της Ουάσιγκτον, στη Ρωσία τον περίμενε μία θερμή υποδοχή, όπου ο Πούτιν ήταν προετοιμασμένος να κάνει μία εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για τα θέματα που απασχολούν τις δύο πλευρές.
Ρωσία και Τουρκία βλέπουν τις χώρες τους να απομακρύνονται από τη Δύση, η οποία τους δημιουργεί όλο προσκόμματα. Η Μόσχα αναμένει κάποια αμερικανική εμπλοκή στο ζήτημα της λειτουργίας του Nord Stream 2, μόλις κατακάτσει η σκόνη από τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών. Άλλωστε, το ζήτημα της Ουκρανίας παραμένει ανοικτό σε μία σφαίρα επιρροής που η Ρωσία θεωρεί δική της.
Αντίστοιχα, η Τουρκία θέλει να καταστήσει σαφές πως η προμήθεια οπλικών συστημάτων είναι κυριαρχικό της δικαίωμα, που δεν μπορεί να αμφισβητείται από τις ξένες δυνάμεις, ακόμα κι αν αυτές είναι η υπερδύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών. Γι’ αυτό και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αναδείξει προσωπικά το ζήτημα της προμήθειας των αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων S-400 από τη Ρωσία, θέλοντας να επιδείξει τη στιβαρότητα του τόσο στο εσωτερικό, όσο όμως κι διεθνώς.
Συρία και Λιβύη στο επίκεντρο
Κατά την τρίωρη συνάντησή τους οι δύο ηγέτες συζήτησαν για τον περιορισμό της αναζωπύρωσης της βίας στη βορειοδυτική Συρία και για την πιθανή επέκταση των πωλήσεων στρατιωτικών αμυντικών συστημάτων της Μόσχας στην Άγκυρα παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ, αλλά και θέματα οικονομικού ενδιαφέροντος και διεθνών σχέσεων. Ιδιαίτερα ο Πούτιν επισήμανε την επιτυχή συνεργασία των δύο χωρών αναφορικά με την κατάσταση στην Συρία και την Λιβύη, ενώ αναφέρθηκε ξεχωριστά και στην λειτουργία του κέντρου ελέγχου της εκεχειρίας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Ρώσου πρόεδρου, η συνεργασία αυτή συνιστά «σοβαρή εγγύηση σταθερότητας» στην περιοχή.
Στην ημερήσια διάταξη υπήρχαν και τα ζητήματα ενεργειακής συνεργασίας. Ο Πούτιν ευχαρίστησε τον Ερντογάν για την στάση που τήρησε στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου TurkStream, χάρη στον οποίο η Τουρκία νοιώθει αυτοπεποίθηση αυτή την περίοδο της κρίσης στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε με την σειρά του στο κοινό έργο, την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Άκουγιου, ο πρώτος αντιδραστήρας τους οποίου ενδέχεται να ξεκινήσει την λειτουργία του το επόμενο έτος.
Πριν την συνάντηση των δύο ηγετών Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Ερντογάν θα πιέσει τον Πούτιν να επιστρέψει στην εκεχειρία που συμφωνήθηκε πέρυσι για να τερματιστεί η επίθεση του ρωσικού και του συριακού στρατού εναντίον μαχητών που υποστηρίζονται από την Τουρκία στην περιοχή Ιντλίμπ της Συρίας. Ο Ερντογάν κατά την έναρξη των συνομιλιών τους είπε στον Πούτιν ότι «τα βήματα που κάνουμε από κοινού όσον αφορά τη Συρία έχουν μεγάλη σημασία. Η ειρήνη εκεί εξαρτάται από τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας».
Ο Πούτιν έκανε μόνο μια φευγαλέα αναφορά στη Συρία στα εισαγωγικά σχόλιά του, λέγοντας ότι είναι ένας από τους τομείς όπου οι δύο χώρες συνεργάζονται με αρκετή επιτυχία. Ο Ρώσος ηγέτης είπε μάλιστα ότι οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία είναι μερικές φορές δύσκολες, αλλά ότι οι δύο χώρες έχουν μάθει πώς να βρίσκουν αμοιβαία επωφελείς συμβιβασμούς.
«Δεν θα κάνουμε πίσω για τους S-400»
Παρότι δεν υπήρξε αναφορά στο θέμα της πιθανής αγοράς από την Τουρκία περισσότερων ρωσικών συστοιχιών πυραυλικής άμυνας S-400, ο Ερντογάν σε μια προφανή αναφορά στους Αμερικανούς, είπε στον Πούτιν, ότι θέλει να συζητήσει περαιτέρω την αμυντική συνεργασία, ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ.
«Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, τα συνηθισμένα άτομα μας ρώτησαν ειδικά για ορισμένα θέματα, συγκεκριμένα φυσικά», είπε ο Ερντογάν στον Πούτιν.
«Τους δώσαμε την απαραίτητη απάντηση ούτως ή άλλως. Δεν είναι δυνατόν για μας να γυρίσουμε πίσω μετά τα βήματα που κάναμε. Το πιστεύω ιδιαίτερα αυτό: έχει μεγάλη σημασία για εμάς να συνεχίσουμε ενισχύοντας καθημερινά τους δεσμούς Τουρκίας-Ρωσίας».
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει αγοράσει ρωσικές συστοιχίες αντιπυραυλικής άμυνας S-400 το 2019 προκαλώντας την επιβολή κυρώσεων εκ μέρους των ΗΠΑ σε βάρος της αμυντικής της βιομηχανίας και προειδοποιήσεις από την Ουάσινγκτον για περαιτέρω μέτρα σε περίπτωση που προβεί σε αγορές και άλλων ρωσικών εξοπλισμών.
Ο Ερντογάν είχε δηλώσει την περασμένη εβδομάδα ότι η Τουρκία εξακολουθεί να προτίθεται να προμηθευτεί μια δεύτερη συστοιχία S-400, λέγοντας ότι καμία χώρα δεν μπορεί να υπαγορεύσει τις ενέργειες της Άγκυρας.
Παράκαμψη της Ουκρανίας
Τα χερσαία τμήματα της σύνδεσης του αγωγού εκτείνονται περαιτέρω προς τη νότια Ευρώπη και αποτελούν μέρος των σχεδίων της Μόσχας να παρακάμψει τον πολιτικό της αντίπαλο, την Ουκρανία, στις εξαγωγές φυσικού αερίου που πραγματοποιεί στις προσοδοφόρες ευρωπαϊκές αγορές.
Η Ρωσία έθεσε σε λειτουργία τον αγωγό φυσικού αερίου TurkStream με ετήσια δυναμικότητα 31,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, στις αρχές του 2020.
Η ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία Gazprom ανακοίνωσε ότι αύξησε τις συνολικές προμήθειες φυσικού αερίου προς την Τουρκία κατά σχεδόν 160% από την αρχή του έτους.
Προς έγκριση η λειτουργία του Nord Stream 2
Ο ρωσικός αγωγός φυσικού Nord Stream 2, ένας υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου που διασχίζει με αφετηρία τη Ρωσία, τη Βαλτική Θάλασσα και καταλήγει στη Γερμανία, ολοκληρώθηκε πρόσφατα και αναμένεται να εγκριθεί η λειτουργία του από τις γερμανικές ρυθμιστικές αρχές.
Οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο TTF έχουν αυξηθεί από τον Ιανουάριο περισσότερο από τέσσερις φορές, λόγω των χαμηλών αποθεμάτων αποθήκευσης φυσικού αερίου, των υψηλών τιμών άνθρακα στην ΕΕ, των μειωμένων παραδόσεων από δεξαμενόπλοια μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και των μειωμένων ρωσικών προμηθειών σε σχέση με τις αναμενόμενες.
