Στον πόλεμο που ξεκίνησε με την επιδρομή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο ισραηλινός στρατός διέσχισε τη Λωρίδα της Γάζας από Βορρά προς Νότο για να φθάσει τελικά στη Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο.
Η επιχείρηση του ισραηλινού στρατού στη Ράφα θεωρείται σημείο καμπής στον πόλεμο της Γάζας που μετρά πάνω από επτά μήνες, με την κυβέρνηση Νετανιάχου αποφασισμένη να προχωρήσει παρά τις ασφυκτικές διεθνείς πιέσεις.
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική αυτή η πόλη που κατά τραγική ειρωνεία το όνομά της στα αραβικά σημαίνει ευημερία;
Η Ράφα είναι το τελευταίο προπύργιο της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Όμως, περίπου 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι έχουν βρει επίσης καταφύγιο στη Ράφα, εκτοπισμένοι από τις επιχειρήσεις σε άλλες πόλεις βορειότερα. Πάνω από 150.000 άμαχοι έχουν πάρει τις τελευταίες ημέρες το δρόμο πίσω προς Χαν Γιουνίς και Αλ Μαουάσι, μετά την εντολή εκκένωσης.
Συμπεριλαμβανομένου του προπολεμικού πληθυσμού της πόλης, ο αριθμός των εγκλωβισμένων στην περιοχή μπορεί να πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Deutsche Welle. Οι περισσότεροι μένουν σε αυτοσχέδιες σκηνές. Όλος αυτός ο πληθυσμός χωρίζεται από την Αίγυπτο με ένα ψηλό τείχος και συρματοπλέγματα.
Δορυφορικές εικόνες του BBC έδειχναν χιλιάδες σκηνές να έχουν στηθεί κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα στη Ράφα ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου. Ένας σημαντικός αριθμός προτιμά να μένει στο δυτικό τμήμα της πόλης, κοντά στη θάλασσα, υπό το φόβο στρατιωτικής επιχείρησης από τα ισραηλινά σύνορα στα ανατολικά.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δηλώνει ότι ο κύριος στόχος είναι να καταστραφούν οι στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς και ότι το αντίθετο θα σήμαινε ήττα. Και η Ράφα είναι το τελευταίο καταφύγιο των τρομοκρατών. Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, η Χαμάς διαθέτει τέσσερα τάγματα στη Ράφα. Εκεί φέρονται να κρύβονται και ηγετικά μέλη της, περιλαμβανομένου του Γιαχία Σινουάρ, ενορχηστρωτή της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου. Το Ισραήλ έχει επίσης στοιχεία ότι οι όμηροι κρατούνται στη Ράφα.
Επιπλέον, για στρατηγικούς λόγους, το Ισραήλ θέλει να ελέγξει το σύνολο των συνόρων Αιγύπτου-Γάζας μήκους 14 χιλιομέτρων, τον λεγόμενο Διάδρομο Φιλαδέλφειας ή αλλιώς Διάδρομο Σαλαντίν. Η πόλη της Ράφα και το συνοριακό πέρασμα στο κέντρο του διαδρόμου αυτού χρησιμεύουν ως η πύλη της Γάζας προς τον έξω κόσμο. Πριν από τον πόλεμο, περίπου 400 φορτηγά την ημέρα μετέφεραν προμήθειες από την Αίγυπτο στη Γάζα μέσω του μοναδικού συνοριακού περάσματος που δεν βρισκόταν υπό τον ισραηλινό έλεγχο. Η είσοδος και η έξοδος ανθρώπων από και προς τη Γάζα, μέσω Αιγύπτου, ήταν επίσης δυνατή από το συγκεκριμένο σημείο.
Πιθανώς ο οπλισμός ή μέρος του οπλισμού που βρισκόταν στα χέρια της Χαμάς έφθασε στη Γάζα μέσω αυτής της συνοριακής διάβασης ή μυστικών περασμάτων κατά μήκος της συνοριακής γραμμής. Τις τελευταίες δεκαετίες, δεκάδες σήραγγες οι οποίες είχαν σκαφτεί κρυφά κατά μήκος αυτής της μεθορίου έχουν κατεδαφιστεί από την Αίγυπτο. Δεν είναι γνωστό πόσες υπάρχουν ακόμη -εάν υπάρχουν- και σε ποιο βαθμό χρησιμοποιούνται.
Σήμερα, η αιγυπτιακή κυβέρνηση κρατά τη συνοριακή πύλη κλειστή για τους κατοίκους της Γάζας, με εξαίρεση την ελεγχόμενη διέλευση ενός μικρού αριθμού τραυματιών.
Το Κάιρο ανησυχεί κατ' αρχάς για τον μόνιμο εκτοπισμό των Παλαιστινίων. Η Αίγυπτος φιλοξενεί ήδη σχεδόν 9 εκατομμύρια πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων 300.000 που διέφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε στο Σουδάν πέρυσι. Η χώρα βρίσκεται σε οικονομική κρίση και δεν μπορεί να δεχτεί περισσότερους πρόσφυγες.
Οι δεσμοί της Χαμάς με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι ένας εξίσου ή και σημαντικότερος λόγος που η Αίγυπτος κρατά τις πόρτες κλειστές. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι ο σημαντικότερος πολιτικός αντίπαλος του Αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Υπάρχει φόβος ότι μέλη της Χαμάς θα εισέλθουν στη χώρα μαζί με Παλαιστίνιους πρόσφυγες και θα προκαλέσουν αστάθεια στην Αίγυπτο. Η Αίγυπτος περιόρισε δραστικά τις μετακινήσεις προσώπων και αγαθών από τα σύνορα όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Γάζας το 2007.
Η κυβέρνηση της Αιγύπτου έχει προειδοποιήσει το Ισραήλ ότι θα αναστείλει την ειρηνευτική συμφωνία του 1979 μεταξύ των δύο χωρών εάν Παλαιστίνιοι άμαχοι της Γάζας εκτοπιστούν μόνιμα. Έξαλλου, η Αίγυπτος είναι στενή σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία θεωρεί τη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ εκ των ων ουκ άνευ για τη συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, ύψους άνω του ενός δισ. δολαρίων ετησίως.
Όσον αφορά την Ουάσινγκτον, ο πυρήνας της δέσμευσής της στην ασφάλεια του Ισραήλ ήταν ανέκαθεν και παραμένει ακλόνητος, όμως η Ράφα έχει έλθει να δοκιμάσει τη σχέση των δύο πλευρών. Με την κρίση στη Μέση Ανατολή να έχει καταστεί μείζον εσωτερικό πολιτικό ζήτημα για τις ΗΠΑ, o Τζο Μπάιντεν συναρτά πλέον ευθέως τη συνέχιση της αποστολής επιθετικού οπλισμού στο Ισραήλ με το εάν θα διεξαχθεί ευρείας κλίμακας χερσαία εισβολή στη Ράφα εξαιτίας των μεγάλων απωλειών μεταξύ του άμαχου πληθυσμού που θα είχε μία ανάλογη επιχείρηση.
Κάθε είδους μεγάλη χερσαία επιχείρηση στη Ράφα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε «στρατηγική νίκη» της Χαμάς κατά την Ουάσινγκτον, και να ευνοήσει την οργάνωση και όχι το Ισραήλ κατά τις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία. Περισσότεροι θάνατοι αμάχων στη Ράφα θα ενίσχυαν το στρεβλό αφήγημα της Χαμάς για τον πόλεμο, θεωρεί ο Λευκός Οίκος.
Στο ζήτημα της Ράφα υπάρχει μία τρίτη επιλογή, και είναι αυτή που φέρεται να προτιμά η κυβέρνηση Μπάιντεν, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λίονχαρντ των New York Times. Σε αυτό το σενάριο, το Ισραήλ θα συμφωνούσε να τερματίσει τις μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις -αποδεχόμενο μια «βιώσιμη ηρεμία», όπως την αποκαλούν οι διαπραγματευτές- και να απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς θα επέστρεφε όλους τους ομήρους, σταδιακά.
Το Ισραήλ θα μπορούσε στη συνέχεια να επιδιώξει μια διπλωματική συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, και ένας αραβικός συνασπισμός θα διοικούσε τη Γάζα, παραμερίζοντας τη Χαμάς. Και το Ισραήλ θα διατηρούσε το δικαίωμα να διεξάγει στοχευμένες επιχειρήσεις εναντίον ηγετών της Χαμάς, όπως ο Γιαχία Σινουάρ. Αμερικανοί αξιωματούχοι αμφιβάλλουν για τη σοφία μιας εισβολής πλήρους κλίμακας, αλλά όχι για τη στρατηγική αξία της εξουδετέρωσης των ηγετών της Χαμάς που σχεδίασαν την ασύλληπτης βαρβαρότητας επίθεση κατά του Ισραήλ και των πολιτών του.
