Αν μάθαμε κάτι τα τελευταία δύο εικοσιτετράωρα, είναι πως η Ρωσία άλλαξε δραματικά και ριζικά. Τίποτα δε θα είναι πια το ίδιο στην αχανή αυτή χώρα, με το τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο και τον μύθο ενός πανίσχυρου στρατού που αποδείχτηκε αναποτελεσματικός, διεφθαρμένος, με χαμηλό ηθικό και άσχημα εκπαιδευμένος.
Η «εξέγερση του ιδιωτικού στρατού Βάγκνερ» του διαβόητου Πριγκόζιν ή «η προέλαση δικαιοσύνης», όπως την αποκαλεί ο ίδιος στα διαγγέλματα και τις συνεντεύξεις του, αποκάλυψαν την καλά κρυμμένη, μέχρι αυτή τη στιγμή, λυσσαλέα διαμάχη μεταξύ των φατριών της ρωσικής ελίτ.
Προσφάτως, είχα επισημάνει το «λυκόφως του Πριγκόζιν» (εφ. ΝΕΑ 17/06/23), ξεκινώντας από την εκτίμηση πως η πολιτική και στρατιωτική του σταδιοδρομία βρίσκεται στη δύση της.
Οι πρώτες εκτιμήσεις από τα δραματικά γεγονότα στο εσωτερικό της Ρωσίας είναι:
Α) Η Ρωσία άλλαξε δραματικά και ποτέ ξανά δεν θα είναι αυτή που γνωρίζαμε μέχρι τώρα
Β) Στο εσωτερικό της ρωσικής ελίτ διεξάγεται αυτή τη στιγμή μία λυσσαλέα μάχη επιρροής και συγκέντρωσης πόρων προς χρήση, στην περίπτωση γενίκευσης της αντιπαράθεσης
Γ) Υπάρχει αγωνία για την τύχη του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας. Κανείς δεν θέλει να σκεφτεί σε ποια κατάσταση θα βρεθεί η παγκόσμια ασφάλεια, αν πέσουν στα χέρια πολέμαρχων 1, 2 ,3 έστω τακτικά πυρηνικά όπλα.
Δ) Αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον η στάση που θα κρατήσουν οι δύο παρατάξεις που υπάρχουν στο πολιτικό σύστημα, αλλά και στην κοινωνία: οι «πατριώτες» και οι «σκεπτικιστές». Δεν αποκλείονται αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό με συνενώσεις κομμάτων, διασπάσεις παρατάξεων και εμφάνιση νέων παικτών που θα αναθαρρήσουν στην περίπτωση ενδείξεων αποδυνάμωσης του καθεστώτος.
Μερικές σκέψεις
Εδώ και πάρα πολύ καιρό και παρά τις δήθεν διαρροές και φήμες, ο Πριγκόζιν δεν είχε πρόσβαση στον Πούτιν, ο ίδιος, όμως, θεωρούσε πως είχε τη σιωπηλή του έγκριση. Οι όποιες επιτυχίες είχε στα πεδία των μαχών, ενίσχυσαν μέσα του την αίσθηση της αποκλειστικότητας και της προνομιακής σχέσης.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως ο ίδιος ο Πριγκόζιν δεν είχε συμμάχους στον στενό κύκλο του Κρεμλίνου. Υπήρχαν κάποιοι που τον βοηθούσαν κατόπιν εντολής, όπως ο προσωπάρχης της προεδρίας Αντόβ Βαϊνό ή κάποιοι άλλοι που τον κάλυπταν όπως ο επιχειρηματίας Γιούρι Κοβαλτσούκ. Πέραν μετρημένων στα δάχτυλα στελεχών διαφόρων υπηρεσιών, ο Πριγκόζιν δεν είχε ιδιαίτερα αναπτυγμένο δίκτυο σχέσεων.
Οι περισσότεροι μπορεί να έκαναν παρέα μαζί του, ιδίως από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φύλαξης, αλλά δεν μπορούν να θεωρηθούν σύμμαχοί του. Τις επόμενες ώρες και ημέρες, θα τους δούμε όλους να τον καταδικάζουν με θαυμαστή σύμπνοια.
Από την άλλη πλευρά, τα στελέχη της προεδρίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, πίστευαν ότι εφόσον δεν υπάρχει σαφής εντολή, δεν μπορούσαν να επιτεθούν ανοιχτά στον Πριγκόζιν, ενώ υπήρχαν και αρκετοί που συνηγορούσαν στη χρησιμότητά του.
Απ’ ότι φαίνεται, ο πόλεμος ήταν η θρυαλλίδα για να αποκαλυφθεί το πραγματικό πρόσωπο ή μήπως η αμετροέπεια του Πριγκόζιν, αφού ενώ μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ως «δυνατός παίκτης» αν και λίγο ανεξέλεγκτος, έχασε το μέτρο. Τα γεγονότα των τελευταίων δύο, τριών μηνών, έδειξαν πως ο ίδιος, με κάθε του κίνηση και δημόσια παρέμβαση οδηγούσε την αντιπαράθεση σε κλιμάκωση, χωρίς να συναντάει, ουσιαστικά, την παραμικρή αντίδραση.
Τα πράγματα άλλαξαν από χθες. Τώρα πια, δεν έχουμε μια αντιπαράθεση ανάμεσα στον Πριγκόζιν από τη μία πλευρά και, τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και τον αρχηγό του γενικού επιτελείου Γκεράσιμοφ μαζί με τους στρατηγούς του, αλλά τον «αντάρτη πολέμαρχο» κατά του «κράτους. Έτσι εξηγείται και η αποστολή του Σουροβίκιν γνωστού και ως στρατηγός Αρμαγεδδών, ο οποίος με βιντεοσκοπημένο του μήνυμα καλούσε τους μισθοφόρους να κατεβάσουν τα όπλα και να μην συμμετάσχουν σε αδελφοκτόνο πόλεμο.
Και αν πολλοί που σήμερα βρίσκονται στην εξουσία ή πέριξ αυτής χαίρονται για το τέλος του Πριγκόζιν και του μισθοφορικού του στρατού, καλό θα είναι να έχουμε κατά νου πως πολλοί που δε μετέχουν στο σύστημα εξουσίας λυπούνται. Συνεπώς, μία ακόμη διαίρεση αναδύεται τόσο εντός της ρωσικής ελίτ, όσο και της ρωσικής κοινωνίας.
Επιπλέον, είναι προφανές ότι η αρχική στάση ανοχής του Πριγκόζιν από τον Πούτιν, η οποία στη συνέχεια μετατράπηκε σε αβελτηρία λήψης μέτρων, είναι σίγουρο πως θα προκαλέσει πολλές συζητήσεις στο εσωτερικό της ρωσικής ελίτ, ιδίως εκείνων των φατριών που εκπροσωπούν τα πιο ισχυρά της τμήματα, δηλαδή των μυστικών υπηρεσιών και του στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος. Θα μπορούσε να πει κανείς πως η ιστορία με την ανταρσία του Πριγκόζιν είναι το πιο ισχυρό πολιτικό και επικοινωνιακό χτύπημα κατά του ίδιου του Πούτιν.
Εκτός από αυτό, τίθεται πλέον επιτακτικά ένα επικίνδυνο ερώτημα, η απάντηση στο οποίο μπορεί να είναι θανάσιμη για τον ίδιο τον πρόεδρο Πούτιν και το σύστημα εξουσίας που έχει οικοδομήσει γύρω του: πόσο πιστοί μπορεί να είναι οι λεγόμενοι «πατριώτες» και οι πολιτικοί τους εκφραστές; Δεδομένου ότι η λεγόμενη «πατριωτική παράταξη» διατρέχει οριζόντια όχι μόνο το πολιτικό σύστημα, αλλά και την ρωσική κοινωνία, αυτός είναι ένας από τους παράγοντες που θα καθορίσουν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ρωσία, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
