Οι ηγέτες που αυτοπροσδιορίζονται ως το αντίπαλον δέος της Δύσης, βλέπε Βλαντιμίρ Πούτιν, Σι Τζιπίνγκ, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά εμβάθυνσης της συνεργασίας τους μετατρέπουν τη συνάντηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) που ξεκινάει σήμερα στη Σαρμακάνδη του Ουζμπεκιστάν σε μια διαδικασία στρατολόγησης κρατών με μεγάλο πληθυσμό, προκειμένου να φτιάξουν ένα αντι-ΝΑΤΟ που θα έχει υπό τη σκέπη του το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού. Δεν είναι ωστόσο σίγουρο ότι αυτό το εγχείρημα θα καρποφορήσει.
Ο SCO, μέλη του οποίου είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Πακιστάν και οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας, δημιουργήθηκε το 2001 ως ένα εργαλείο πολιτικής, οικονομικής συνεργασίας και συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, ανταγωνιστικό προς τους δυτικούς οργανισμούς.
Δεν πρόκειται για μια στρατιωτική συμμαχία, όπως το ΝΑΤΟ, ή έναν οργανισμό ενσωμάτωσης όπως η ΕΕ, αλλά τα μέλη του εργάζονται από κοινού για να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας και για να προωθήσουν το εμπόριο.
«Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης προσφέρει μια πραγματική εναλλακτική στις δομές που είναι προσανατολισμένες προς τη Δύση», δήλωσε την Τρίτη ο διπλωματικός σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ.
Πρόκειται «για τον μεγαλύτερο οργανισμό παγκοσμίως, στον οποίο συμμετέχει ο μισός πληθυσμός του κόσμου» και ο οποίος εργάζεται για «μια δίκαιη διεθνή τάξη», είχε προσθέσει.
Σε αυτό το «κάλεσμα», στο οποίο συμμετέχουν και ηγέτες των χωρών της Μέσης Ανατολής, ο Ρώσος πρόεδρος και ο Κινέζος ομόλογος του συναντώνται για πρώτη φορά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ σημαντική εξέλιξη εκτιμάται ότι αποτελεί πως αναβαθμίζεται σε πλήρες μέλος της SCO το Ιράν. Πλήρη μέλη είναι μέχρι σήμερα η Κίνα, η Ινδία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Πακιστάν, η Ρωσία, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Η Αίγυπτος, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία αναμένεται να ενταχθούν ως επίσημοι συνομιλητές με προοπτική πλήρους ένταξης τους στο εγγύς μέλλον, ενώ η θέση της Τουρκίας ως εταίρου διαλόγου μπορεί επίσης να αναβαθμιστεί στο στάτους της παρατηρήτριας χώρας.
Μέλη παρατηρητές είναι το Αφγανιστάν, η Λευκορωσία, το Ιράν και η Μογγολία και εταίροι διαλόγου η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Καμπότζη, το Νεπάλ, η Σρι Λάνκα και η Τουρκία. Καλεσμένοι είναι το Τουρκμενιστάν καθώς και εκπρόσωποι της ASEAN, της CIS και των Ηνωμένων Εθνών.
Οι λόγοι που η φετινή συνάντηση της SCO ελκύει μεγάλο ενδιαφέρον είναι μάλλον προφανείς.
Η παγκόσμια κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό τη χρονιά που πέρασε και πρωταγωνιστές στα πολεμικά και ψυχροπολεμικά μέτωπα που έχουν διαμορφωθεί είναι οι κορυφαίοι παίκτες της SCO. Επιπλέον, η επιρροή και η σημασία της SCO στη διεθνή σκακιέρα αυξάνεται σταθερά και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι όλο και περισσότερα κράτη θέλουν να αποκτήσουν κάποιο είδος σχέσης με τον οργανισμό.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν που ενδιαφέρεται να διευρύνει το κοινό του καθώς καταλαβαίνει ότι κάποιες χώρες της κεντρικής Ασίας διατηρούν επιφυλακτική στάση απέναντι στην εισβολή στην Ουκρανία και δεν εγκρίνουν όλες τις ενέργειες του, βρίσκει πεδίο λαμπρό σε αυτήν τη συγκυρία.
Εξάλλου, οι προτεραιότητες που θα συζητήσουν τα μέλη είναι μια συνεργασία που θα αποβλέπει στην ανάπτυξη διασύνδεσης μεταξύ τους και τη δημιουργία αποτελεσματικών εμπορικών διαδρόμων αλλά και αποδολαριοποίησης μέσω της αύξησης σταδιακά της χρήσης των εθνικών νομισμάτων στις μεταξύ τους συναλλαγές.
Σύμφωνα με αναλυτές, δεδομένων των συνθηκών, ο Πούτιν δεν θα επιχειρήσει να επισπεύσει τη μετατροπή της SCO σε πολιτικό-στρατωτική συμμαχία.
Ωστόσο, άλλοι στέκονται σε όσα συζητήθηκαν στη συνάντηση του Συμβουλίου Ασφαλείας της SCO που πραγματοποιήθηκε στην Τασκένδη στις 19 Αυγούστου του 2022, όπου συζητήθηκαν ζητήματα για την τωρινή συνάντηση. Κάποιοι αναλυτές με γνώση των ισορροπιών στην κεντρική Ασία είδαν στην ομιλία του Ρώσου Υπουργού Νικολάι Πατρούσεφ την φιλοδοξία της Ρωσίας «να μετατρέψει την SCO σε φορέα αντίστασης έναντι των ΗΠΑ και των Συμμάχων του και σε μια ένωση αδερφών -ψυχών τους», όπως επισημαίνει ο Αλεξάντερ Βορόντσοφ, επικεφαλής του Τμήματος Κορέας και Μογγολίας, του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.
Δίνεται δε ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι της ομιλίας του όπου επανειλημμένα ανέφερα την παγκόσμια σύγκρουση στην οποία κατά τη γνώμη του η Μόσχα και οι εταίροι της στη SCO βρίσκονται στην ίδια πλευρά. Οι άλλοι συμμετέχοντες στην Τασκένδη όμως έδειξαν εγκράτεια, απέφυγαν τις κοφτερές διατυπώσεις και επέλεξαν να ασχοληθούν με θέματα που είναι λιγότερο συγκρουσιακά στο πλαίσιο αυτής της συμμαχίας, όπως η κατάσταση στο Αφγανιστάν. Αυτή η στάση ερμηνεύτηκε ως ηχηρό μήνυμα προς την Ρωσία ότι η πρόθεση της να μετατρέψει τον οργανισμό σε αντιαμερικανική πλατφόρμα δεν πρόκειται να γίνει.
