Κύπρος, Αίγυπτος και Ισραήλ με σημαντικές συμφωνίες με μεγάλους πετρελαϊκούς κολοσσούς, οδηγούν την ενεργειακή «κούρσα» στην περιοχή και αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς οι ανάγκες για πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου και εναλλακτικές πηγές ενέργειας για την Ευρώπη και τις διεθνείς αγορές αυξάνονται δραματικά.
Με τις συμφωνίες της Κύπρου με την κοινοπραξία της EXXON MOBIL και Qatar Petroleum για τα Οικόπεδα 5 και 10 της Κυπριακής ΑΟΖ, με την επιλογή της CHEVRON να μεταφέρει ισραηλινό και κυπριακό φυσικό αέριο στην Αίγυπτο προς εξαγωγή στις ξένες αγορές, αλλά και τις TOTAL /ENI να επαναλαμβάνουν τις γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, δίνεται ένας δυναμικός ρυθμός στις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στη διαδικασία αυτή παρούσα είναι και η Ελλάδα μέσω των Τριμερών Συνεργασιών και του East Med Gas Forum, ενώ η Ελλάδα προβάλει και ως αποδέκτης του υγροποιημένου φυσικού αερίου το οποίο θα εξάγεται από τους δυο υπάρχοντες σταθμούς LNG στην Αίγυπτο με προορισμό την Ευρώπη.
Την Παρασκευή στη Λευκωσία η Κύπρια Υπουργός ενέργειας Νατάσα Πηλείδου υπέγραψε με τους εκπροσώπους της ExxonMobil Cyprus και της Qatar Energy’s International Upstream and Exploration κ.Βαρνάβα Θεοδοσίου και Αλι αλ Μανά, το συμβόλαιο για την παραχώρηση του Οικοπέδου 5 στην αμερικανό-καταρινή Κοινοπραξία. Η επισημοποίηση της όλο και πιο ενεργούς εμπλοκής της Κοινοπραξίας στην Κυπριακή ΑΟΖ ,πέραν της οικονομικής σημασίας έχει και πολιτικά - διπλωματικά μηνύματα, καθώς όχι μόνο η Ουάσιγκτον αλλά και η Ντόχα, που αποτελεί τον πιο σημαντικό εταίρο (και χρηματοδότη) του Τ.Ερντογάν, δείχνουν την αποφασιστικότητα τους να συνεχίσουν τις έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ αψηφώντας τις τουρκικές απειλές και προειδοποιήσεις.
Η Κοινοπραξία που έχει ήδη κάνει μια σημαντική ανακάλυψη στο Οικόπεδο 10 έχει προγραμματίσει μέχρι το τέλος του χρόνου να ξεκινήσει την επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα Γλαύκος για το οποίο η πρώτη εκτίμηση ήταν ότι διαθέτει 5-8tcb φυσικού αερίου, με τα τελικά αποτελέσματα να υπολογίζεται ότι θα ανακοινωθούν μετά το τέλος Φεβρουαρίου..
Για το Οικόπεδο 5 μάλιστα όπως ανακοίνωσε η Κύπρια Υπουργός ενέργειας, οι προπαρασκευαστικές εργασίες της Κοινοπραξίας προγραμματίζονται για το β΄ εξάμηνο του 2022.
Στο α΄ εξάμηνο του 2022 προγραμματίζεται και η επανάληψη των δραστηριοτήτων της κοινοπραξίας TOTAL/ENI που έχουν εντοπίσει ήδη κοίτασμα στο Οικόπεδο 6 ενώ έχουν πάρει την άδεια και για το γειτονικό Οικόπεδο 7 της Κυπριακής ΑΟΖ.
Στο περιθώριο του 23ου Παγκόσμιου Πετρελαϊκού Συνεδρίου, στο Χιούστον, πραγματοποιήθηκε συνάντηση της κύπριας υπουργού ενέργειας Ν.Πηλείδου με τον Αιγύπτιο ομόλογο της Ταρεκ ελ Μολλά και τον πρόεδρο της Chevron για τη Μ.Ανατολή, Αφρική και Νότια Αμερική, Κλεϊ Νέφ και σύμφωνα με την αιγυπτιακή πλευρά συζητήθηκε η σύνδεση του κοιτάσματος Αφροδίτη, του πρώτου που έχει εντοπισθεί στην Κυρπαικη ΑΟΖ με τους δυο σταθμούς LNG στην Αίγυπτο, Idku και Damietta για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και την εξαγωγή του στην ευρωπαϊκή αγορά.
Τον Οκτώβριο, το Ισραήλ και η Αίγυπτος συμφώνησαν να κατασκευάσουν έναν ακόμη χερσαίο αγωγό κόστους 200 εκ. δολαρίων ως πιο σύντομη λύση από τον προγραμματισμένο υποθαλάσσιο αγωγό, για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο με σκοπό την εξαγωγή του στις αγορές. Αυτός ο αγωγός θα έχει δυνατότητα μεταφοράς 3-5 bcm φυσικού αερίου το έτος. Το Ισραήλ αναμένεται να αυξήσει σημαντικά τις ποσότητες φυσικού αερίου προς εξαγωγή, μετά και την επέκταση του πεδίου Leviathan από την αμερικανική Chevron, ενώ και η Energean αναμένεται να ξεκινήσει την παραγωγή φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα Karish/Tanin στο β΄ εξάμηνο του 2022.
Έτσι τους επόμενους μήνες δυο κοινοπραξίες από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρίες θα δραστηριοποιηθούν σε τρία Οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ, για τα οποία η Τουρκία δεν προβάλει μόνο το γνωστό επιχείρημα της «προστασίας των δικαιωμάτων» του ψευδοκράτους, αλλά αμφισβητεί σημαντικό τμήμα τους ως τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Με βάση τα δεδομένα αυτά θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τρόπος που η Τουρκία θα αντιδράσει καθώς η τελευταία ανακοίνωση του Τουρκικού ΥΠΕΞ ανέφερε ότι η Τουρκία «ποτέ δε θα επιτρέψει σε καμία ξένη χώρα, εταιρία ή πλοίο να εμπλακεί σε δραστηριότητες έρευνας υδρογονανθράκων σε περιοχές της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της..».
Οι απειλές αυτές φυσικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να υλοποιηθούν εφόσον μάλιστα τα πλοία τα οποία απειλεί η Άγκυρα θα πραγματοποιούν έρευνες για λογαριασμό Αμερικανικής ή Γαλλικής εταιρίας.
Όμως και η Λευκωσία είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο η Τουρκία να επιχειρήσει να αντιδράσει με την αποστολή γεωτρύπανου αν όχι σε ίδιο Οικόπεδο με εκείνα που έχουν πάρει την άδεια η EXXON MOBIL/Qatar Petroleum και η TOTAL/ENI(5,6-7) και το βόρειο τμήμα των οποίων αμφισβητεί η Τουρκία, ως τουρκική υφαλοκρηπίδα. Πάντως, η Τουρκία με τις συστηματικές παράνομες έρευνες που έχει ξεκινήσει εδώ και σχεδόν μια οκταετία έχει σεισμογραφικά δεδομένα για εκτεταμένες περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ ακόμη και για Οικόπεδα νοτίως της Κύπρου και έτσι έχει εναλλακτικές επιλογές για να προκαλέσεις την Κύπρο και τη διεθνή κοινότητα επιχειρώντας τετελεσμένα.
Το γεγονός είναι όμως ότι τέτοιες πειρατικές κινήσεις ούτε νομιμοποιούν τετελεσμένα, ενώ αντιθέτως θα στερήσουν από επιχειρήματα τους υποστηρικτές της Τουρκίας που εμποδίζουν την επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε. και θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τους δεσμούς της Κύπρου με περιφερειακές δυνάμεις στο πλαίσιο των Τριμερών Συνεργασιών.
Και ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Λευκωσία θα είναι η προσπάθεια που πιθανότατα θα εκδηλωθεί ώστε να επαναληφθεί η διαδικασία για το Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι η Τουρκία με τη λογική των δυο κρατών έχει κλείσει κάθε πόρτα διαλόγου, και να διασυνδεθεί η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού με τα κοιτάσματα στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Μια προσπάθεια που έχει καταβληθεί και στο παρελθόν και καθώς από τουρκικής πλευράς έχουν απορριφθεί οι προτάσεις για διαμοιρασμό των εσόδων όταν προκύψουν) επιδιώκεται τελικά είτε να δοθεί ως προίκα στο ψευδοκράτος μέρος των κοιτασμάτων (που θα ισοδυναμεί και με αναγνώριση ως χωριστής οντότητας) είτε να παγώσουν τα ενεργειακά σχέδια της Κύπρου εάν δεν υπάρχει συναπόφαση με τους Τουρκοκυπρίους και δεν προβλεφθεί η εξαγωγή του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας….
