«Μπορείτε πάντα να βασίζεστε στους Αμερικανούς ότι θα κάνουν το σωστό, αφού έχουν εξαντλήσει όλες τις άλλες δυνατότητες» ήταν τα λόγια του Winston Churchill.
Ήταν η πιο σκοτεινή ώρα της νεότερης ιστορίας. Οι Ναζί είχαν κατακτήσει τη Δ. Ευρώπη και προέλαυναν στο ανατολικό μέτωπο. Η Β. Αφρική ήταν στο έλεος του Ρόμελ. Οι Ιάπωνες κατακτούσαν τη μια χώρα πίσω από την άλλη στα νερά του Ειρηνικού. Ήταν θέμα ίσως μερικών μηνών, ώσπου οι δυνάμεις του άξονα να ελέγχουν τη μισή υφήλιο, με τις σημαντικότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές και διαδρομές σε αέρα, ξηρά και θάλασσα.
Η αμερικανική κοινή γνώμη ήταν εναντίον της ανάμειξης σε μια σύγκρουση που πίστευαν πως δεν τους αφορούσε. Ζούσαν με την απατηλή ψευδαίσθηση, πως ο πόλεμος που είχε απλωθεί σε ολόκληρη την οικουμένη δεν πρόκειται να τους ακουμπήσει. Μέχρι που ένα πρωινό οι Ιάπωνες τους ξύπνησαν από τον λήθαργο, με τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ.
Οι Αμερικάνοι, πάντα ένιωθαν ασφαλείς, ανάμεσα στη μεγάλη τάφρο των δύο ωκεανών, που τους χωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο. Εξού και η πολιτική ουδετερότητας για δυόμιση αιώνες. Φαίνεται πως επιστρέφουν ταχύτατα στον απομονωτισμό, με a la carte προσεγγίσεις και αδικαιολόγητο εφησυχασμό για την εθνική τους ασφάλεια.
Αφού επέδειξαν υπερβάλλουσα εξωστρέφεια για περίπου 70 χρόνια, δημιουργώντας ισορροπίες που μόνο οι ίδιοι μπορούν να επιλύσουν, εσχάτως αποτραβιούνται παριστάνοντας τον Πόντιο Πιλάτο. Ενώ ήταν πάντα πρόθυμοι να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, τώρα κωλυσιεργούν μέχρι αηδίας, θέτοντας τους εαυτούς τους και τους συμμάχους σε κίνδυνο.
Ο χειρισμός της Ουκρανικής υποστήριξης, αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της αμερικανικής υποχώρησης. Οι αιτίες είναι πολλές. Θες, η κόπωση της υπερδύναμης, οι αποτυχημένες επεμβάσεις της τελευταίας εικοσαετίας, το κόστος της αστυνόμευσης του πλανήτη, το τίμημα σε έμψυχο δυναμικό…
Η μεγαλύτερη πίεση ωστόσο έρχεται -όπως πάντα συμβαίνει- από το εσωτερικό. Το εκλογικό σώμα, από όλο το πολιτικό φάσμα, έχει σχηματίσει την άποψη ότι οι πολλές «κοινωνικές υποχρεώσεις» της χώρας τους, κοστίζουν ακριβά και είναι χωρίς αντίκρισμα.
Επιπλέον, τα δύο κόμματα αναλώνονται σε μια διαρκή εσωτερική διαμάχη που αποκτά χαρακτηριστικά σχίσματος. Και τα δύο, είναι όμηροι των διαθέσεων των πιο ακραίων στοιχείων. Και αν δεχτούμε, ότι οι δημοκρατικοί έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ένα υποτυπώδη έλεγχο, οι ρεπουμπλικάνοι είναι έρμαια του Τραμπ και του φανατισμένου όχλου που τον ακολουθεί.
Οι μετριοπαθείς ρεπουμπλικάνοι ζουν με τον τρόμο, μην τυχόν διασυρθούν από την αγέλη των MAGA. Η πολιτική ζωή στις ΗΠΑ και κατά προέκταση στη Δύση, έχει καταληφθεί από εξτρεμιστές και ακραίους λαϊκιστές ιεροκήρυκες. Αυτοί θέτουν την ατζέντα, λειτουργώντας είτε σαν πέμπτη φάλαγγα είτε σαν χρήσιμοι ηλίθιοι.
Όπως εύστοχα διατυπώνει σε άρθρο του David French στους NYT, αυτές οι ομάδες διατρέχονται από μια «κατά παραγγελία πραγματικότητα». Ο όρος είναι επινόηση της Renée DiResta, υπεύθυνης τεχνικής έρευνας στο Stanford Internet Observatory. Αναφέρεται στις «πραγματικότητες φούσκας» που κατασκευάστηκαν από κοινότητες «που λειτουργούν με τους δικούς τους κανόνες, μέσα ενημέρωσης, αξιόπιστες αρχές και πλαίσια γεγονότων».
Όλη αυτή η χορωδία του παραλόγου νοιώθει ακατανίκητη έλξη στην απολυταρχική φυσιογνωμία του Πούτιν. Στην πρόσφατη συνέντευξη του, επανέλαβε ξανά πως παραμένει ο στόχος για την αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας. Όταν ξεκίνησε την εισβολή, υπονόησε τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι Ρώσοι αξιωματούχοι ότι οι Ουκρανοί ρέπουν προς την ομοφυλοφιλία.
Η νομιμοποίηση εισβολής σε κυρίαρχο κράτος επειδή είναι ναζί ομοφυλόφιλοι παραπέμπει σε σενάριο Monty Pythons και όχι σε πολιτική διακήρυξη. Εντούτοις υπάρχει κοινό που αγοράζει αυτή την τερατολογία. Αλλιώς δεν θα επαναλαμβανόταν με τέτοια συχνότητα.
Παρότι ενδεχόμενη ήττα της Ρωσίας εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, με απρόβλεπτες συνέπειες, η προοπτική απώλειας της Ουκρανίας δεν θα έπρεπε καν να συζητιέται. Θα πρόκειται για ηθική, στρατιωτική και πολιτική ήττα της Δύσης που μπορεί να αντιστρέψει τους όρους του παιχνιδιού για πάντα.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο Τραμπ αναφέρθηκε στο ΝΑΤΟ με όρους ρωμαϊκής αρένας. Μοναδικό κίνητρο είναι η τέρψη και διασκέδαση του αδηφάγου κοινού του. Δεν παρέλειψε, διαμέσου της απαξίωσης των συμμάχων της χώρας το, να εκφράσει το θαυμασμό του για το Ρώσο ηγεμόνα.
Έφτασε η ώρα για ένα νέο δόγμα εξωτερικής ασφάλειας της Ευρώπης, με τη μορφή του κατεπείγοντος. Δεν μπορεί να βασίζεται σε ένα απρόθυμο σύμμαχο και οι αναθεωρητικές δυνάμεις έχουν ήδη ξεκινήσει την κυκλωτική κίνηση. Η Ευρώπη θεωρείται και ΕΙΝΑΙ, ο αδύναμος κρίκος που όταν σπάσει θα καταρρεύσει η Δύση ολοκληρωτικά.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι το εσωτερικό της. Οι Ευρωπαίοι έζησαν και εξακολουθούν να ζουν εφησυχασμένοι. Επίσης, δεν έχουν διαμορφώσει ισχυρή ευρωπαϊκή συνείδηση και ταυτότητα. Συνήθως η ταυτότητα σφυρηλατείται σε δύσκολες ώρες. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση συνέπεσε την περίοδο της μεγαλύτερης ευημερίας στην ήπειρο.
Η πολιτική κατευνασμού απλά κερδίζει χρόνο και αναβάλλει προσωρινά τις εξελίξεις. Δεν μπορεί όμως να εξαγοράσει την πολυπόθητη ησυχία. Αργά ή γρήγορα οι σειρήνες θα ηχήσουν…
