Για ορισμένους και μάλιστα όχι λίγους, η σημερινή σύνοδος κορυφής της ΕΕ – η τέταρτη με αποκλειστικό σχεδόν αντικείμενο τον νέο κορονοϊό και την κρίση που προκαλεί, ενώ έχουν μεσολαβήσει και τρεις συνεδριάσεις του Eurogroup – αποτελεί τη «στιγμή της αλήθειας» για την Ευρώπη. Ανάμεσά τους είναι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, όπως ο ίδιος τουλάχιστον δήλωσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Financial Times, καθώς και το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, όπως δείχνει ο τίτλος μιας από τις βασικές αναλύσεις στην ιστοσελίδα του χθες το βράδυ.
Δεν μπορεί, λοιπόν, να πέφτουν τόσο έξω στις εκτιμήσεις τους. Κάτι που σημαίνει, με τη σειρά του, ότι όντως αυτή πρέπει να είναι η στιγμή της αλήθειας για την Ευρώπη – ή, για την ακρίβεια, μια από τις διαδοχικές στιγμές της αλήθειας, μέχρι την αμέσως επόμενη. Διότι εάν δεν αλλάξει κάτι την τελευταία στιγμή, είναι μάλλον ξεκάθαρο ότι η προοπτική επίτευξης συμφωνίας σήμερα γύρω από ένα ουσιαστικό σχέδιο για την ανοικοδόμηση των οικονομιών των «27» και της Ευρώπης συνολικά αποτελεί ένα σχεδόν απίθανο σενάριο.
Ποια καλύτερη απόδειξη θα μπορούσε, άλλωστε, να υπάρχει γι' αυτό από τις πληροφορίες του (συνήθως έγκυρου) Politico που θέλουν τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, να έχει εγκαταλείψει προκαταβολικά την προσπάθεια έκδοσης ενός κοινού ανακοινωθέντος και να προτιμά, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, να βγάλει μια απλή ανακοίνωση του ίδιου, η οποία δεν απαιτεί ομοφωνία για να γίνει;
Πολλές «παρανοήσεις»
Ακόμη, όμως, κι αν υπάρξει τελικά κοινό ανακοινωθέν, η ουσία δεν πρόκειται να αλλάξει. Η αιτία είναι απλή και αποτυπώνεται στο παρακάτω σχόλιο του Reuters, το οποίο με τη σειρά του αποδίδει σε δηλώσεις κορυφαίου Ευρωπαίου αξιωματούχου: «Οι παρανοήσεις εντός της ΕΕ καθυστερούν την συμφωνία γύρω από την οικονομική ανάκαμψη από τον κορονοϊό». Με άλλα λόγια: Επισήμως, δεν έχει υπάρξει μετακίνηση από τις θέσεις που διατύπωσαν οι ηγέτες και τα διάφορα στρατόπεδα στην αμέσως προηγούμενη σύνοδο, όταν ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε απειλήσει με βέτο εφ' όλης της ύλης και είχε συγκρουστεί κατά μέτωπο με την Γερμανία, την Ολλανδία και τους συμμάχους τους.
Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι ανεπισήμως και στο παρασκήνιο έχουν καταβληθεί σοβαρές προσπάθειες προκειμένου να υπάρξει μια κάποια σύγκλιση και να συνεχιστεί ο διάλογος. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται, ασφαλώς, η τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στους επικεφαλής των κυβερνήσεων των πέντε ισχυρών της ΕΕ την περασμένη Δευτέρα, οι δηλώσεις τις οποίες έκανε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ αμέσως μετά, καθώς και η πρόταση την οποία έχει ρίξει στο τραπέζι η Ισπανία.
Η τελευταία αυτή πρόταση, μάλιστα, δείχνει να έχει τη σύμφωνη γνώμη τόσο της Γαλλίας, στην οποία ανήκει η «πατρότητα» της ιδέας περί συγκρότησης ενός Ταμείου Ανάκαμψης, με κεφάλαιο άνω του ενός τρισ. ευρώ, όσο και της Κομισιόν, η οποία προβλέπεται να έχει κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Προς στιγμήν, μάλιστα, οι δηλώσεις Μέρκελ φάνηκε να αναπτερώνουν τις ελπίδες περί σύγκλισης γύρω από αυτή την πρόταση στη σημερινή σύνοδο.
Δυστυχώς, όμως, ο «πάγος» δεν έχει σπάσει. Ο τρόπος με τον οποίο προβλέπεται το νέο Ταμείο να γεμίσει το οπλοστάσιό του (μέσω δανεισμού από τις αγορές με την εγγύηση και των «27», όπως και του νέου επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ), αλλά και οι όροι με τους οποίους θα διατεθούν τα κεφάλαιά του προς τα κράτη-μέλη (θα είναι επιδοτήσεις με τη μορφή «δωρεών» ή δάνεια που θα συνοδεύονται από υποχρεώσεις;) δημιουργούν τις προαναφερθείσες «παρανοήσεις».
«Δούρειος Ίππος» ο ESM;
«Υπάρχει η παρανόηση ότι ο (ευρωπαϊκός) Νότος θέλει να χρησιμοποιήσει την κρίση του Covid-19 για να φορτώσει το παλιό του χρέος στις πλάτες του Βορρά. Και ο Βορράς φοβάται ότι η αμοιβαιοποίηση του χρέους θα υπονομεύσει την δημοσιονομική και οικονομική του θέση μελλοντικά, με αποφάσεις που θα λαμβάνονται από τον Νότο», φέρεται χαρακτηριστικά να δήλωσε ο εν λόγω αξιωματούχος, περιγράφοντας το κλίμα που επικρατεί στα ευρωπαϊκά επιτελεία και το βάθος που έχουν οι διαχωριστικές γραμμές.
Παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχει αμφιβολία ούτε αναφορικά με το ότι οι ηγέτες των «27» θα συνεχίσουν να αναζητούν συμβιβασμό, ούτε όμως και για το γεγονός ότι αυτοί που βρίσκονται στην πιο δύσκολη θέση είναι πρωτίστως η Ιταλία και η κυβέρνηση Κόντε και, δευτερευόντως, η Ισπανία και η κυβέρνηση Σάντσεθ. Κι αυτό, πολύ απλά, διότι μπορεί (οι Ιταλοί) να χαρακτηρίζουν τον ESM ως «Δούρειο Ίππο» του Βερολίνου και των συμμάχων του για να «καθυποτάξουν» τον Νότο, όμως δεν έχουν πρόθεση ούτε διαθέτουν σχέδιο για μια κατά μέτωπο σύγκρουση με τον Βορρά και ρήξη με την ΕΕ.
Κι αυτό είναι κάτι που το απέναντι στρατόπεδο γνωρίζει καλά και εκμεταλλεύεται άριστα μέχρι στιγμής. Αλλά σε αυτά τα μέτωπα θα επανέλθουμε.
