Η τραγωδία του Μισέλ Μπαρνιέ με φόντο την πρόταση δυσπιστίας
AP Photo / Sarah Meysonnier
AP Photo / Sarah Meysonnier
Ανάλυση Politico

Η τραγωδία του Μισέλ Μπαρνιέ με φόντο την πρόταση δυσπιστίας

Ο πρώην Ευρωπαίος επίτροπος, Μισέλ Μπαρνιέ, αναμένεται να καταγραφεί ως ο συντομότερος σε θητεία πρωθυπουργός της Γαλλίας στη σύγχρονη ιστορία, όπως υπογραμμίζει σε ανάλυσή του την Τετάρτη (04/12) το Politico.

«Υποτίθεται ότι ήταν ο άνθρωπος που θα μπορούσε να ανασύρει τη Γαλλία από το χείλος του γκρεμού. Αντίθετα, εκτός αν γίνει κάποιο θαύμα της τελευταίας στιγμής, η σύντομη θητεία του Michel Barnier ως πρωθυπουργού θα καταλήξει σε μια κατακλυσμιαία αποτυχία που θα μπορούσε να προκαλέσει σοκ σε ολόκληρη την Ευρώπη», υπογραμμίζει η αρθρογράφος Κλεά Κολκούτ.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, όταν ο Μπαρνιέ ανέλαβε τον ρόλο του στις 5 Σεπτεμβρίου, οι ελπίδες ήταν μεγάλες ότι ο 73χρονος γκωλικός συντηρητικός θα μπορούσε να κατευνάσει μια πολιτική καταιγίδα που όχι μόνο διέλυε τη Γαλλία, αλλά απειλούσε και την Ευρωζώνη.

«Σίγουρα αυτό θα ήταν το τελευταίο μεγάλο ζήτω του σεβάσμιου μεγιστάνα: Έχοντας υπηρετήσει τέσσερις φορές ως υπουργός και δύο φορές ως Ευρωπαίος επίτροπος, ο Μπαρνιέ θεωρούνταν ένας σκληροτράχηλος διαπραγματευτής που θα μπορούσε να οικοδομήσει συναίνεση μεταξύ των πολιτικών άκρων και να περάσει έναν προϋπολογισμό που θα μείωνε τα δυσθεώρητα ελλείμματα της Γαλλίας».

Το «φαινόμενο» Μπαρνιέ και ο... Μπαμπάρ

Μετά από σχεδόν τρεις μήνες σιωπηρής υποστήριξης της κυβέρνησης, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν πρόκειται τώρα να ενώσει τις δυνάμεις του με τον αριστερό συνασπισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου του Ζαν Λυκ Μελανσόν και να ρίξει την κυβέρνηση, καθώς η συνταγή του Μπαρνιέ για αυξήσεις φόρων και περικοπές δημοσίων δαπανών αποδείχθηκε αποτυχημένη.

Η πτώση του Γάλλου πολιτικού αναμένεται να είναι βίαιη. Αν αποπεμφθεί, ο Μπαρνιέ θα γίνει ο πρώτος πρωθυπουργός που θα ανατραπεί από το 1962 και θα εγκαταλείψει τη θέση του με τη φήμη του αμαυρωμένη.

«Στη Γαλλία, έκανε μεγάλη γκάφα», δήλωσε ο Γκασπάρ Γκαντσέρ, πρώην σύμβουλος των Ηλυσίων υπό τον πρώην πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ. «Δεν ξέρω σε ποιον κόσμο πίστευε ότι θα μπορούσε να διαπραγματευτεί με την ακροδεξιά, ένα εξτρεμιστικό κόμμα».

Από την πρώτη στιγμή που διορίστηκε πρωθυπουργός, ήταν σαφές ότι ο Μπαρνιέ είχε αναλάβει μια αδύνατη αποστολή, δεδομένων των έντονων διαιρέσεων στη γαλλική πολιτική.

Ο πρωθυπουργός υποστηριζόταν από ένα συνονθύλευμα συντηρητικών και κεντρώων βουλευτών, οι οποίοι βρέθηκαν γρήγορα ο ένας στο λαιμό του άλλου και δεν διέθεταν πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Για ένα διάστημα, ωστόσο, φάνηκε ότι ο Μπαρνιέ είχε βρει τον δρόμο του. Ο γαλλικός Τύπος σημείωσε το λεγόμενο φαινόμενο Μπαρνιέ: Ο ηλικιωμένος πολιτικός αγκάλιαζε το μάλλον βατό του στυλ, διατηρώντας μια ηρεμία σαν ζεν και περπατώντας σεμνά σε σημαντικά ραντεβού.

Ο πρωθυπουργός απέκτησε ακόμη και το παρατσούκλι «Μπαμπάρ», από τον διάσημο ατάραχο ελέφαντα της γαλλικής παιδικής λογοτεχνίας, του οποίου τα ρούχα ήταν πολύ φαρδιά γι' αυτόν - όχι σε αντίθεση με τα φουσκωτά σακάκια του Μπαρνιέ.

Ο Μπαρνιέ θέσπισε μια «πικρή μείξη» δημοσιονομικής σύνεσης και παλιομοδίτικων αξιών που φάνηκε να ταιριάζει με τη ζοφερή διάθεση της χώρας, εξαντλημένης έπειθτα από εβδομάδες πολιτικής αβεβαιότητας που προκλήθηκε από την ιδιόρρυθμη απόφαση του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον Ιούλιο.

«[Το] φαινόμενο Barnier ήταν πραγματικό», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος του συντηρητικού κόμματος Πιερ-Ανρί Ντιμόν, ο οποίος προέρχεται από το ίδιο κόμμα με τον πρωθυπουργό. «Ο κόσμος θέλει μια ανάσα από τον πολιτικό με το λεπτό κουστούμι [του Μακρόν]. Όταν ο Μπαρνιέ έγινε πρωθυπουργός, μπορούσες να δεις ξεκάθαρα τη διαφορά μεταξύ ενός μεγάλου υπηρέτη του κράτους και ενός παιδιού», πρόσθεσε ο Ντιμόν, σε μια απαξιωτική αναφορά στον προκάτοχο του Μπαρνιέ, τον 35χρονο Γκαμπριέλ Αττάλ.

Ο Μπαρνιέ φάνηκε επίσης ικανός να τιθασεύσει την ακροδεξιά, αφού ο Εθνικός Συναγερμός απέφυγε να ανατρέψει αμέσως την κυβέρνησή του.

Το βράδυ της Τρίτης, ο Μπαρνιέ έκανε μια τελευταία προσπάθεια να προσεταιριστεί την ακροδεξιά, αποφεύγοντας να επικρίνει τις τακτικές της σε συνέντευξή του στη γαλλική τηλεόραση και αντ' αυτού κάλεσε τους βουλευτές σε όλους τους τομείς να «δείξουν υπευθυνότητα».

Όχι και και τόσο καλός διαπραγματευτής

Εκ των υστέρων, η γαλλική πολιτική ήταν βραχύβια. Ο Μπαρνιέ είναι τώρα στο δρόμο της αποχώρησής του, και ορισμένοι λένε ότι η φήμη του ως υπερ-διαπραγματευτή μπορεί να ήταν, σύμφωνα με τα λόγια του Γκάντζερ, «ένα σωρό μαλακίες».

Ο Μπενζαμέν Μορέλ, διακεκριμένος συνταγματολόγος και πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Panthéon-Assas του Παρισιού, υποστήριξε ότι ο Μπαρνιέ σπατάλησε την «περίοδο του μέλιτος», καθώς δεν τη χρησιμοποίησε για να διαπραγματευτεί πιο ειλικρινά με τη Λεπέν και «να της δώσει μια ξεκάθαρη νίκη» για να ικανοποιήσει  τους ψηφοφόρους της.

«Η διαχείρισή του στην κοινοβουλευτική πολιτική ήταν κατακλυσμιαία», δήλωσε ο Μορέλ.

Το ιστορικό του Μπαρνιέ στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας διαζυγίου για το Brexit με διαδοχικές βρετανικές κυβερνήσεις μπορεί να βοήθησε στη διόγκωση των προσδοκιών ότι θα έβρισκε τρόπο να συνεργαστεί με ένα βαθιά διασπασμένο και κατακερματισμένο γαλλικό κοινοβούλιο.

Το «μαύρο πρόβατο» των Βρετανών Brexiteers είχε επιδείξει απτόητη ψυχραιμία κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών που διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία για το Brexit, παρά τις πικρές σχέσεις με τη βρετανική συντηρητική κυβέρνηση, εμμένοντας στα σημεία συζήτησης και στη διάσημη ατάκα του: «Ο χρόνος περνάει».

Πιθανότατα, στο εξής θα τον θυμούνται ως τον άνθρωπο που βοήθησε επιτυχώς να αποτραπεί η εξάπλωση του λαϊκισμού του Brexit σε όλη την Ευρώπη, μόνο και μόνο για να ηττηθεί από τον λαϊκισμό