Αν και τα σημάδια βρίσκονταν εκεί εδώ και πολλά χρόνια, η νίκη της Ακροδεξιάς (AfD) στη Θουριγγία και η φονική επίθεση στο Ζόλινγκεν, φαίνεται πως υπήρξαν οι δύο τελευταίες σταγόνες που έκαναν το ποτήρι να ξεχειλίσει. Ακατανόητο αν σκεφθούμε πως εδώ και πολλά χρόνια η AfD αποτελεί σταθερά την πρώτη δύναμη στην Ανατολική Γερμανία και την δεύτερη σε όλη τη χώρα. Τώρα, η πόρτα του φρενοκομείου έχει ανοίξει για όλη την Ευρώπη.
Πώς φτάσαμε ως εδώ; Σε μια τόσο καθυστερημένη και σπασμωδική αντίδραση που τελικά φέρνει την Γερμανία αντιμέτωπη με το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών; Οι αλήθειες είναι σκληρές και πικρές:
-Το 1994 τα ακροδεξιά κόμματα στη Γερμανία δεν αποσπούσαν πάνω από 1% του εκλογικού σώματος. Η Γερμανία, ιδιαίτερα ευαίσθητη λόγω του σχετικά πρόσφατου τότε παρελθόντος της έθετε αμέσως εκτός νόμου κάθε ναζιστικό μόρφωμα, όπως ακριβώς προβλέπει το Σύνταγμά της. Ανάμεσά τους και το νεοναζιστικό NPD, το οποίο εγκαίρως απομονώθηκε από τα γερμανικά δημοκρατικά κόμματα. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και η ενοχή έδινε τη θέση της στη λήθη, η Γερμανία έριξε όλο της το βάρος στον μετασχηματισμό της στην μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Και το ενδιαφέρον των πολιτικών όλων των κομμάτων επικεντρωνόταν στον σχηματισμό κυβερνήσεων συνασπισμού. Ακόμη και Μεγάλων Συνασπισμών, μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών. Έπρεπε να υπάρχει κυβέρνηση για να αναπτύσσεται η οικονομία.
-Η AfD (Εναλλακτική για την Γερμανία) ιδρύθηκε το 2013, λίγο πριν από τις εκλογές και αμέσως σχεδόν άγγιξε το όριο του 5%. Η ρητορική της ήταν πολύ συγκεκριμένη και γνωστή. Δυο μόλις χρόνια πριν είχε ξεσπάσει ο πόλεμος στη Συρία και είχαν ξεκινήσει τα πρώτα μεταναστευτικά ρεύματα. Στη Θουριγγία η ακροδεξιά βρισκόταν στο 3% το 1998 και σήμερα βρίσκεται στο 54%. Στο Μεκλεμβούργο- Δυτική Πομερανία από το 7% βρέθηκε στο 60%. Στην Έσση και στη Σαξονία, που τον Δεκέμβριο του 2023 απέκτησε τον πρώτο δήμαρχο προερχόμενο από την AfD, το ίδιο.
-Με το πέρασμα των χρόνων η Γερμανία έγινε η χώρα που περισσότερο ενίσχυε οικονομικά της Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που δραστηριοποιούνταν σε θέματα μετανάστευσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι πλοία γερμανικών ΜΚΟ με γερμανικές σημαίες μεταφέρουν μετανάστες στη Λαμπεντούζα.
Τα προβλήματα κάτω από το χαλί για να κλείνουν τα μέτωπα
-Κατά την μεταναστευτική κρίση του 2015-2016, η Γερμανία της καγκελαρίου Μέρκελ δέχθηκε πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες – από αυτούς που «λιάζονταν και μετά εξαφανίζονταν». Εκτός από κυβέρνηση, το γερμανικό οικονομικό θαύμα απαιτούσε και εργατικό δυναμικό. Η AfD ανέβαινε. Το 2017 έφθασε στο 12% στις ομοσπονδιακές εκλογές. Τότε, για τον σχηματισμό της τέταρτης κυβέρνησης Μέρκελ Μεγάλου Συνασπισμού, χρειάστηκαν μήνες για να υπάρξει συμφωνία. Και η βοήθεια του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος αποδέχθηκε την επαναφορά του Δουβλίνου, που για την Ελλάδα είχε ανασταλεί από το 2011 λόγω της οικονομικής κρίσης. Όπως μας είχε πει τότε ο κ. Τσίπρας, δεν θα γίνει και κάτι αν επιστρέψουν κάποιοι συμβολικά! Δηλαδή και προκάλεσε το προσφυγικό χάος και αποδέχθηκε την επιστροφή μεταναστών από τη Γερμανία. Το πρόβλημα ξαναμπήκε κάτω από το χαλί!
-Με αυτόν τον τρόπο η κ. Μέρκελ κατάφερε να συμφωνήσει με τον έναν από τους κυβερνητικούς εταίρους της, τους Χριστιανοκοινωνιστές του τότε υπουργού Εσωτερικών κ. Ζεεχόφερ, ο οποίος είχε απειλήσει με παραίτηση. Μόλις έκλεισε αυτό το μέτωπο, άνοιξε το επόμενο, με τον δεύτερο εταίρο της κ. Μέρκελ, τους Σοσιαλδημοκράτες, που πιέζονταν από την αριστερή τους πτέρυγα. Τελικά, για να σχηματιστεί κυβέρνηση, υπήρξαν υποχωρήσεις στο Μεταναστευτικό.
-Τον Φεβρουάριο του 2020 ψηφίστηκε νόμος για διευκόλυνση εισόδου μεταναστών με δεξιότητες.
Νέα κυβέρνηση, νέες παροχές
-Τον Νοέμβριο του 2021, σχηματίστηκε η κυβέρνηση του «Φωτεινού Σηματοδότη» (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι). Για το Μεταναστευτικό υπέγραψαν ένα κείμενο 177 σελίδων. Πουθενά δεν υπάρχει η λέξη «Δουβλίνο». Αντίθετα, συμφώνησαν στην παροχή αδειών διαμονής σε όλους όσοι είχαν φθάσει στη χώρα το 2015-2016, σε επανενώσεις οικογενειών, σε δραστική μείωση του χρόνου για την παροχή ιθαγένειας, σε αυτόματη απονομή ιθαγένειας σε παιδιά που γεννιούνται στη Γερμανία αν ένας από τους γονείς βρίσκεται στη χώρα επί πέντε χρόνια. Όλα αυτά, μαζί με τα επιδόματα, κατέστησαν την Γερμανία έναν ελκυστικό προορισμό. Πολύ περισσότερο που σχεδόν όλοι όσοι επιδιώκουν να φθάσουν στη Γερμανία έχουν έναν τουλάχιστον συγγενή εκεί από την περίοδο 2015-2016 που έχουν νομιμοποιηθεί.
-Τον Δεκέμβριο του 2022, όταν η Αυστρία έθεσε βέτο στην είσοδο της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στη ζώνη Σένγκεν, το Βερολίνο μίλησε για μια «κακή μέρα για την Ευρώπη». Τώρα, κλείνουν οι ίδιοι τα σύνορά τους!
-Τον Δεκέμβριο του 2023, οι Σοσιαλδημοκράτες προσπάθησαν να περάσουν νόμο για τις λεγόμενες «τούρμπο απελάσεις» (τις οποίες θέλουν να εφαρμόσουν
τώρα), αλλά διαφώνησαν οι Πράσινοι, μπλοκάροντας τα βασικά σημεία του νόμου.
Άλλα έλεγαν μέχρι πρόσφατα
-Και ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, η Γερμανία κατηγορούσε (και συνεχίζει να κατηγορεί) τις χώρες πρώτης υποδοχής ως υπεύθυνες για τις λεγόμενες «δευτερογενείς ροές». Κάθε φορά που στις συζητήσεις με αξιωματούχους επισημαίναμε πως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο – ότι δηλαδή αποτελούν πόλο έλξης με όλες αυτές τις παροχές – μας απαντούσαν ότι η Σύμβαση της Γενεύης προβλέπει στη χώρα που δίνει το άσυλο να παρέχει στους πρόσφυγες ό,τι και στους υπηκόους της. Και πως αν έδιναν μικρότερα επιδόματα στους πρόσφυγες θα έπρεπε να μειώσουν και τα επιδόματα προς τους υπηκόους τους. Όλα αυτά μόλις πριν από λίγο καιρό. Τώρα, αποφασίζουν να μειώσουν τα επιδόματα που δεν ήθελαν να μειώσουν.
-Η αλήθεια είναι πως δεν πρόκειται για δευτερογενείς ροές. Πρόκειται για ανθρώπους που φθάνουν (μέσω των χωρών του νότου) σε ευρωπαϊκό έδαφος.
-Η αλήθεια είναι επίσης πως δεν προκαλούν οι χώρες του νότου πρόβλημα για την Γερμανία, αλλά συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Οι χώρες του νότου σηκώνουν όλο αυτό το βάρος διότι οι πρόσφυγες που φθάνουν στο έδαφός τους δεν επιθυμούν να μείνουν εκεί, αλλά να φθάσουν στη Γερμανία, όπου μοιράζονται επιδόματα, άδειες παραμονής και ιθαγένειες. Και επομένως, οι χώρες αυτές επωμίζονται όλο το κόστος και το βάρος της πρώτης υποδοχής, της καταγραφής, της φιλοξενίας, των ελέγχων, της τήρησης αρχείων και ενημέρωσης της ΕΕ, της διαδικασίας απονομής ασύλου και γενικά όλης της γραφειοκρατίας.
-Πολλοί στην Γερμανία θέλουν απορρίψεις μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα. Αλλά αν αυτό είναι θεμιτό να συμβαίνει στα χερσαία σύνορα της Γερμανίας, τότε γιατί καταγγέλλονται για push backs οι χώρες που έχουν θαλάσσια σύνορα; Γιατί αυτές οι χώρες είναι υποχρεωμένες να κάνουν καταγραφές;
-Η Γερμανία δεν μπορεί να απορρίπτει συλλήβδην όποιον φθάνει στα χερσαία σύνορά της και να τον επιστρέφει στην γειτονική χώρα από όπου προέρχεται. Διότι τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου ή λάβει άσυλο σ’ αυτήν την χώρα. Οι απορρίψεις στα σύνορα επιτρέπονται μόνο στην περίπτωση που κάποιος δεν υποβάλλει αίτημα ασύλου. Αφού υποβάλλει, τότε θα εξεταστεί αν έχει υποβάλει και σε άλλη χώρα. Σύμφωνα μάλιστα με το γερμανικό Σύνταγμα, όποιος φθάνει στα γερμανικά σύνορα έχει δικαίωμα να εξεταστεί το αίτημά του.
Μεγαλύτερο πρόβλημα η εσωτερική μετανάστευση
-Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα αιτήματα ασύλου στην Γερμανία έχουν μειωθεί. Τον Αύγουστο του 2024 ο αριθμός αιτήσεων ασύλου ήταν κατά 46% μικρότερος από τον Αύγουστο του 2023. Επομένως, δεν υπάρχει πραγματικό
πρόβλημα, αλλά πρόβλημα δημοσκοπήσεων. Πολύ περισσότερο που στη Θουριγγία δεν υπάρχουν μετανάστες! Μάλιστα, μελέτες στη Γερμανία έχουν δείξει ότι η μετανάστευση αποτελεί ανεπαρκή εξήγηση για την άνοδο της Ακροδεξιάς, η οποία απλώς την χρησιμοποιεί ως πρόσχημα για να ανεβάζει τα ποσοστά της.
-Η Ανατολική Γερμανία δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα μεταναστών από τρίτες χώρες, αλλά μετανάστευσης των νέων Ανατολικογερμανών, διότι δεν έχει επιτευχθεί η επιθυμητή σύγκλιση με την Δυτική Γερμανία. Άρα η Γερμανία αντιμετωπίζει και πρόβλημα εσωτερικής μετανάστευσης. Αλλά όταν η Ανατολική Γερμανία εγκαταλείπεται από καταρτισμένους δημοκρατικούς νέους, τότε όλη η περιοχή πέφτει στα νύχια της Ακροδεξιάς.
Μόνο οι χώρες με θαλάσσια σύνορα δεν μπορούν να «κλείσουν»!
-Η ΕΕ απαραδέκτως αποδέχεται εδώ και χρόνια την κατά περίπτωση κατάργηση της Σένγκεν και την επαναφορά των εσωτερικών ελέγχων στα σύνορα. Αν και η επαναφορά των εσωτερικών ελέγχων επιτρέπεται μόνο όταν είναι «απαραίτητη, αναλογική και αυστηρά έκτακτη για έξι μήνες» - αυτό επανέλαβε και τώρα η Κομισιόν – οι χώρες κλείνουν τα μεταξύ τους σύνορα και παρατείνουν τους εσωτερικούς ελέγχους επικαλούμενες διάφορα άρθρα του Κανονισμού 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πότε επικαλούνται το Άρθρο 8, πότε το Άρθρο 25, πότε το 27, πότε το 28. Και επειδή απαιτείται να αναφέρεται πάντα μια «νέα απειλή», επινοούνται τα πάντα – η βεβήλωση του Κορανίου, η τρομοκρατία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, το γεγονός ότι «δεν αναμένεται παρατεταμένη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης» (αυτό επικαλείται πάντα η Γερμανία).
-Η Δανία έχει κλείσει τα σύνορά της από το 2014. Η Πολωνία και η Τσεχία έκλεισαν το 2023 τα σύνορά τους με την Σλοβακία, η Αυστρία τα σύνορα με τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Ουγγαρία. Σύνορα έχουν κλείσει και η Γαλλία και η Σουηδία. Η Σλοβακία έκλεισε τα σύνορά της με την Ουγγαρία. Στον χορό έχει μπει και η Ισλανδία. Η Γερμανία έχει κλειστά σύνορα με την Αυστρία από το 2015 και με Πολωνία, Τσεχία και Ελβετία από το 2023. Τώρα κλείνει και με Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο και Δανία. Μόνο οι χώρες με θαλάσσια σύνορα δεν μπορούν να κλείσουν!
-Η Σένγκεν δημιουργήθηκε για να κυκλοφορούν ελεύθερα άνθρωποι και αγαθά. Το κόστος της κατάργησής της στην αγορά εργασίας, τον τουρισμό και την διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών είναι τεράστιο. Έχει υπολογιστεί πως αν η Σένγκεν καταργείτο για δύο χρόνια, το κόστος θα ήταν 51 δις ευρώ. Και μια ΕΕ χωρίς Σένγκεν θα έβλεπε να συρρικνώνεται το ΑΕΠ της κατά 0,14%, δηλαδή 230 δις ευρώ τον χρόνο.
Μεγαλύτερο το πλήγμα στη Γερμανία
-Η απόφαση της Γερμανίας να κλείσει τα σύνορά της θα πλήξει κυρίως την δική της οικονομία. Στα σημεία ελέγχου θα δημιουργηθούν τεράστιες ουρές από αυτοκίνητα και φορτηγά. Η ομοσπονδιακή αστυνομία ήδη ανακοίνωσε πως για να υπάρχουν αστυνομικοί σε τόσο πολλά σημεία ελέγχου, θα χρειαστεί επιπλέον χρηματοδότηση 1 δις ευρώ!
-Τέτοιες σπασμωδικές κινήσεις όχι μόνο δεν απομονώνουν την Ακροδεξιά, αλλά της δίνουν την ευκαιρία – ήδη το κάνει η ηγεσία της – να πανηγυρίζει και να θριαμβολογεί δημόσια ότι πέρασε η γραμμή της. Και επομένως γιατί κάποιος να ψηφίζει οτιδήποτε άλλο εκτός από την AfD, της οποίας οι απόψεις υιοθετήθηκαν;
-Ο φονιάς του Ζόλινγκεν είχε γίνει αποδεκτός για επιστροφή στη Βουλγαρία, πλην όμως οι γερμανικές αρχές δεν κατάφεραν να τον εντοπίσουν – προφανώς με την βοήθεια των γιγαντωμένων και ταϊσμένων με χρήμα δικαιωματιστών των γερμανικών ΜΚΟ.
-Ο 18χρονος που διέπραξε την ένοπλη επίθεση στο κέντρο του Μονάχου, μπροστά στο Κέντρο Τεκμηρίωσης για τον Ναζισμό, καταγόταν από την Βοσνία, είχε γεννηθεί στην Αυστρία και είχε λάβει γερμανική ιθαγένεια. Είχε, κατά πάσα πιθανότητα, ριζοσπαστικοποιηθεί στη Γερμανία. Ήταν γνωστός στις αυστριακές αρχές, είχε εντοπιστεί υλικό στο κινητό του, αλλά στη Γερμανία η έρευνα γι’ αυτόν ανεστάλη. Επομένως, δεν φταίνε τα σύνορα!
-Τον Οκτώβριο του 2023, στο ετήσιο Συνέδριο Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ είχε προφητικά πει: «Θέλω να σας ζητήσω να σκεφθείτε αν σοβαρά πιστεύουμε ότι η επαναφορά των εσωτερικών ελέγχων στα σύνορα θα αποτελούσε λύση». Και ζήτησε το απολύτως λογικό: Η ΕΕ να εξασφαλίσει τα εξωτερικά της σύνορα και την ελεύθερη κυκλοφορία στο εσωτερικό της.
Μια απάντηση στις κατηγορίες κατά της Ελλάδας
-Όσον αφορά στην Ελλάδα, η Γερμανία υποστηρίζει πως η χώρα μας δεν κάνει αρκετά για την Ένταξη και γι’ αυτό οι άνθρωποι μετακινούνται προς την κεντρική Ευρώπη. Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα όχι μόνο διαθέτει το πιο ολοκληρωμένο σύστημα ένταξης, αλλά και μια εθνική στρατηγική που προωθεί τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και την αποτροπή της ριζοσπαστικοποίησης. Χρησιμοποιεί σωστά τα ευρωπαϊκά κονδύλια και τις δωρεές από άλλες χώρες για φιλοξενία.
47.000 πολίτες τρίτων χωρών έχουν εγγραφεί στο εμβληματικό πρόγραμμα HELIOS από το 2019, 25.500 παιδιά έχουν εγγραφεί στα δημόσια σχολεία από το 2021, το 2022 θεωρήθηκε από την UNICEF η καλύτερη εκπαιδευτική χρονιά για προσφυγόπαιδες από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι προστατεύονται από το οργανωμένο έγκλημα και τη ριζοσπαστικοποίηση, ο Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκρισης έλαβε το πανευρωπαϊκό βραβείο πρόληψης της εγκληματικότητας, στις δομές διευκολύνεται η εργασία και σύντομα θα υπάρχουν παντού Γραφεία Ένταξης,
σειρά νόμων συνδέουν την παραμονή στη χώρα με την εκπαίδευση και την εργασία, η συνεργασία με τους Διεθνείς Οργανισμούς είναι στενή και η χώρα μας λαμβάνει τα εύσημα από αυτούς, με δηλώσεις και επιστολές από τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Φιλίππο Γκράντι και την γενική διευθύντρια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης Amy Pope. Δεν είναι σε θέση όλοι αυτοί οι άνθρωποι να γνωρίζουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα και γνωρίζουν τα γερμανικά δικαστήρια;
-Η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι που φθάνουν στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες του Νότου προσελκύονται από τις μεγάλες παροχές στην Γερμανία. Δεν έρχονται για να μείνουν στην Ελλάδα. Και οπωσδήποτε η Ελλάδα, μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση δεν μπορεί να προσφέρει στους αλλοδαπούς περισσότερα από όσα προσφέρει στους υπηκόους της, οι οποίοι έχουν ταλαιπωρηθεί από τα μνημόνια.
-Όσο για τις ανησυχίες για μαζικές επιστροφές ανθρώπων στη χώρα μας, κάθε περίπτωση εξετάζεται ατομικά, ενώ για να επιστρέψουν κάποιοι πρέπει να συμφωνήσει η χώρα προς την οποία υπάρχει αίτημα για επιστροφή. Επομένως τέτοιο ζήτημα δεν τίθεται.
Πρέπει τέλος να γίνει αντιληπτό πως η δράση γεννά αντίδραση. Και πως τα ακραία μέτρα οδηγούν σε μεγαλύτερη ριζοσπαστικοποίηση και περισσότερο μίσος.
Και σίγουρα κανέναν δεν συμφέρει μια νέα απομόνωση της Γερμανίας. Ούτε οι συνεχείς καταγγελίες κατά των χωρών του νότου που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος.
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
